Pressan - 05.03.1992, Qupperneq 30

30
FIMMTUDAGUR PRESSAN 5. MARS 1992
IIMHVERFI

1 |i w ”
1 L "
■■■■;: tf
[TJ
Skúli Guömundsson, at-
vinnumaður í sorphiröu og
þrifnaöi, tilbúinn í slaginn
meö réttu græjurnar.
ekkert um það hvemig þama er
umhorfs. Hann sér þetta aldrei
því það er alltaf búið að sópa
þegar fólk fer á fætur,“ segir
Skúli.
Væri kannski ráð að sleppa
því einu sinni að sópa og leyfa
fólki að sjá hvemig umgengnin
er? „Nei, það væri ekki hægt, þá
kæmist fuglinn í þetta og hann
myndi dreifa draslinu um allt,“
svarar Skúli. Á vorin og sumrin
er vargurinn mjög ágengur og
rífur og tætir í sundur alla poka í
leit sinni að æti. Skúli telur
miklu vænlegra að fjölmiðlamir
taki myndir þama niðurfrá og
sýni almenningi. Þá væri kann-
ski von til að fólk tæki sig á.
Annars telur hann umgengn-
ina í heild ekki svo slæma, þó
vissulega séu sumar helgar verri
en aðrar. Og það er kannski
ágætt að vissu leyti að megnið
af draslinu skuli þó vera á sama
punktinum — það auðveldar
þrifin. En vissulega væri best ef
fólk hefði dug í sér til að nota
ruslakörfurnar, sem enginn
hörgull er á í miðbænum.
En er þctta skemmtilegt starf?
„Þetta er bara eins og önnur
vinna; getur verið skemmtileg
og getur verið leiðinleg. Það er
ÞAf> SEST EKKI LENCUR EIN
EINASTA DÓS f MIÐBÆNUM
„Dósimar er maður hættur að
sjá því fólk tínir þær allar upp.
Aður en Endurvinnslan kom var
rosalega mikið um dósir og
flöskur en nú sér maður varla
heila flösku, þetta em aðallega
glerbrot," segir Skúli Guð-
mundsson, einn þeirra sem sjá
um að borgin líti sómasamlega
út. Hann vinnur á vélsóp og fer
af stað klukkan fjögur á nætum-
ar að hreinsa miðbæinn. Það er
semsagt honum og samstarfs-
mönnum hans að þakka að mið-
bærinn lítur sómasamlega út
þegar við hin loks skreiðumst á
lappir.
Skúli segir að það sé misjafnt
hversu mikið drasl er á götun-
um. Á þessum árstíma sé þetta í
lágmarki, það gerir veðráttan. Á
sumrin er hinsvegar mun meira
rusl á götunum og eins segir
Skúli að það aukist um hver
mánaðamót þegar fólk er nýbú-
ið að fá útborgað.
„Almenningur veit náttúrlega
náttúrlega skemmtilegt að sjá
árangur af því sem maður ger-
ir,“ svarar Skúli. Án efa sér
Skúli alltaf árangur af starfi sínu
og það er erfitt að hugsa sér
hvernig miðbærinn liti út ef
manna eins og hans nyti ekki
við.
TÓK
FLÖC í
FÓSTU R
„Það er alveg ótrúlegt hvað það hefur rœst
úr þessu. Maður verður bara að reyna nógu
lengi því afföllin eru mikil, “ segir hinn
margfaldi fósturfaðir Ríkharður Ásgeirsson.
Mörgum landanum þykirþaö
œrið verkefni að sjá um garðinn
sinn svo vel sé. Það er því
góðra gjalda vert þegar ein-
staklingar taka upp á sitt ein-
dœmi að hlúa að berum börð-
um hér og þar um landið, svœð-
um sem eru ekki íþeirra eign.
Ríkharður Ásgeirsson er einn
af þessum hugsjónamönnum,
en hann ásamt konu sinni hefur
tekið flag í fóstur, ekki bara eitt
heldur „við skulum hafa flögin í
fleirtölu en eitt þeirra er nú
horfið. Við hjónin emm ákaf-
lega nísk á allt sem lífirænt er og
viljum ekki henda neinu. Því
söfnum við illgresi, grasi og
öðm úr garðinum okkar og setj-
um í þessi leirflög. Okkur þykir
svo upplagt að bmna með allt
saman suðureftir. Við völdum
okkur stað við veginn á leiðinni
suður á Hafnir, en þar er aldrei
logn.
Eg hef ekki hugmynd um
hver á landið. Okkur fannst
bara upplagt að byrja að setja
þarna niður. Við vorum að
klippa hekkið héma í garðinum
okkar og vissum ekki hvað við
áttum að gera við sprotana. Við
stungum þeim því niður hér og
þar í flagið. Það er alveg ótrú-.
legt hvað það hefur ræst úr
þessu. Maður verður bara að
reyna nógu lengi því afföllin
em mikil.
Einn kunningi minn var að
klippa niður hekk eitt sumarið
og lagði sprotana til hliðar. Eg
spurði hvort ég mætti ekki hirða
staflann og gróðursetja í flag-
inu, og viti menn, það lifir hver
einasta planta“.
Er einhver sérstök ástœða
fyrir staðarvalinu?
„Nei, maður er eins og fjall-
göngumaður sem velur áningar-
stað þar sem vatn er að finna.
Beggja vegna við veginn eru
flög og tjöm á vetuma fram á
vor. Á sumrin var þama stein-
dautt flag, en er ekki lengur.
Svæðið er kallað Bringar. Það
var kona búin að setja niður
grenitré fýrir ofan flagið og það
hefur vafalaust verið hvati. í
dag má finna í reitunum sól-
berjarunna, asparsprota, viðju,
víði, hvönn, lúpínu og jafnvel
rabarbara. Einfaldlega allt sem
til hefur fallið.“
Er ekki algengara en margur
heldur aðfólk taki Jlag ífóstur?
„Það eru margir sem eiga
óskilgetin afkvæmi. Eg skrifaði
eitt sinn greinarstúf í Víkurífétt-
ir og hvatti fólk til að taka flag í
fóstur. Þá komu nokkrar konur
til mín og sögðust hafa gert
þetta. Ég varð nú svolítið upp
með mér þegar ungmennafélög-
in fóm að hvetja fólk til að taka
flag í fóstur, því þetta slagorð er
komið frá mér.“

í CRÆNNI FRAMTÍP
FELAST NÝ ATVINNUTÆKIFÆRI
segir Ingibjörg Elíasdóttir, sem tók þátt í tilraunaverkefni um hvernig lifa má grœnt og
umhverfisvœnt.
Átta fjölskyldur í Kópavogi
urðu á síðasta ári „grænar“, en
það var liður í tilraunaverkefni á
vegum bæjarstjómar Kópavogs.
I eina fjóra mánuði kepptust
fjölskyldumar við að vera eins
umhverfisvænar og mögulegt
var; flokkuðu mslið sitt, grófu
afganga, þvoðu minna og spör-
uðu og spömðu. Með Kópavogi
í þessu verkefni vom GrindavQc,
Eyrarbakki, Akranes og Nes-
kaupstaður. Ingibjörg Elíasdóttir
hjúkrunarfræðingur var sjálf-
boðaliði ásamt fjölskyldu sinni
og segir hún að það hafi komið
sér á óvart hversu léttur leikur
það er að vera umhverfisvænn.
„Verkefnið hófst á því að
fyrsta hálfa mánuðinn voru
teknar svokallaðar núlltölur sem
urðu viðmiðunarmörk um lifh-
aðarhætti okkar. Við áttum til
dæmis að vigta hvað væri mikið
msl hjá okkur áður en við byij-
uðum að flokka það og hvað við
keyrðum mikið áður en við fór-
um að draga úr akstri. í raun
þarf að gera samanburð á einu
ári því veðráttan á Islandi gerir
eina viku svo gjörólíka annarri.
Eftir að núlltölumar vom fengn-
ar byrjuðum við að reyna að
breyta okkur.
Við mældum vatn og raf-
magn firá fyrsta febrúar firam til
fyrsta maí, en það er tími þegar
birtir mikið á Islandi og hlýnar
þannig að stærðirnar sem við
fengum vom kannski ekki raun-
hæfar. Auðvitað dregur maður
úr notkun á rafmagni og hita á
þessum tíma.“
Hvað kom þér mest á óvart
við nýja lífið?
„Hvað lífræni úrgangurinn úr
eldhúsinu er stór hluti af því
sem við hendum. Ég hafði h'tið
hugsað út í það að maður ætti að
búa til mold úr afgöngum og
það kom mér á óvart hvað það
var lítið mál að flokka ruslið.
Við emm ekki með eldhússkápa
sem eru innréttaðir fyrir þetta
heldur emm bara með dósir og
flöskur í pokum inni í búri. I
skandinavískum eldhúslausnum
í dag er skápurinn undir vaskin-
um aftur orðinn tvöfaldur eins
og hann var í gamla daga. Þar
ertu með margar fötur og grind-
ur þar sem þú safnar sorpinu.
Nú tek ég bara grær.metisúr-
ganginn minn, kaffikorginn,
ávaxtahýðið og telaufin og fer
með það út. Þetta lyktar ekki og
mýs og rottur hafa engan áhuga
á grænmeti, heldur beinum,
kjöti og fiski. Það sem lyktar illa
er fiskurinn og mjólkurmatur-
inn.“
Hvar hófst sparnaðurinn?
„Vatnið spöruðum við ekki
beint. Þær konur sem voru
heimavinnandi könnuðu aftur á
móti hversu mikið vatn fer í hin
ýmsu heimilisstörf. Á meðan þú
til dæmis burstar tennurnar
renna niður 7 lítrar af vatni. í
Skandinavíu setur fólk túðu á
kranann hjá sér til þess að bunan
verði minni. Svo er það þetta
með sturtuna. Þú ert löngu bú-
inn að gefast upp á því að vera í
sturtu áður en þú hefur notað
jafh mikið vatn og ef þú hefðir
farið í bað.
Það sem var svo lærdómsríkt
var að finna hugarfarsbreyting-
una. Rafmagn má spara með því
að láta kaffið ekki standa í kaffi-
vélinni heldur setja á brúsa og
nota ekki þurrkara nema í neyð.
Heimilistæki sem hita taka
mestan straum og ef við hugs-
um um smáatriðin náum við að
spara. Islendingar bera það fyrir
sig að vatn og rafmagn sé svo
ódýrt á Islandi, en í raun emm
við alltaf að henda þúsundköll-
unum út um gluggann.“
En þarf ekki að stíga einu
skrefi lengra og byrja að fœra
fórnir fyrir náttúruna; spara
vatnið og rafmagnið í stórum
stíl, nota bílinn minna, fara í
strœtó og þess háttar?
„Ég held maður sé ekki tilbú-
inn til að snúa aftur til fornra
lífshátta. Það skal viðurkennt að
maður er ekki tilbúinn til að
fóma ýmsu af því sem telst til
daglegs amsturs. Ég keyri til
dæmis nokkuð mikið og við
fjölskyldan eigum nokkra bfla.
Vinir mínir fettu fingur út í
þetta á sínum tíma og spurðu
hvað við væmm að þykjast vera
græn með alla þessa bíla. Þá
sagði ég að ef fólk með marga
bfla mætti ekki reyna þá mætti
það enginn.
Aftur á móti var það orðinn
ávani hjá manni að vera alltaf að
þvo. Við drógum því úr þvotti
og gættum þess að vélin væri
alltaf full. Ég minnkaði þvotta-
efnisnotkunina um meira en
helming og hef haldið því. Ég
hef alltaf notað íslenskt þvotta-
efni því það inniheldur minna
fosfat en erlent. Fosfatið mýkir
vatnið en íslenska vamið er al-
veg nógu mjúkt fyrir.
Þetta er bæði gaman og auð-
veldara en ég ímyndaði mér
upphaflega. Þótt almenningur
hafi mikinn áhuga gengur þetta
ekki nema haldist í hendur
einkaaðilinn, sveitarfélögin og
ríkið með lögum og reglugerð-
um.
Ég held að hið opinbera eigi
lengst í land.
Okkur íslendingum er í blóð
borið að fara vel með hluti.
Hér er falinn vaxtarbroddur
fyrir ný atvinnutækifæri, ný-
sköpun og fjárfestingu í íramtíð-
inni. Ástæðan íyrir því að ég tók
þátt í þessu var sú að ég er
hjúkrunarfræðingur og tengi
heilbrigði og umhverfi beint
saman.
Við búum og lifúm í beinum
tengslum við umhverfið sem
aftur hefúr áhrif á heilsu okkar,
bæði fagurfræðilega og efna-
fræðilega. Þess vegna þurfum
við að hugsa okkur um, því við
eigum bara eina jörð.“
„Okkur íslendingum er í blóö
boriö aö fara vel meö hlutl,"
segir Ingibjörg Elfasdóttir.