Pressan - 05.03.1992, Page 34

I
I
34
FIMMTUDAGUR PRESSAN 5. MARS 1992
í
E R L E N T
sj)orli Zime*
Bandaríkjamaður og
ekkert annað
Ungur maður af asísku bergi brotinn ræddi á dögunum af stolti en
nokkrum þunga um gullverðlaun Kristi Yamaguchi á Vetrarólymp-
íuleikunum. Enginn hefur fyrir því lengur að ræða um Edward
Kennedy öldungadeildarþingmann sem írsk-bandarískan eða Dan
Rostenkowski fulltrúadeildarþingmann sem pólsk-bandarískan.
Hversu lengi, spurði maðurinn, þurfum við að lifa með band-
striki? ____
Kristi Yamaguchi fæddist í Bandaríkjunum. Foreldrar hennar
sömuleiðis. Hún er eins bandarísk og unnt er að vera, fyrirmynd
hvers Bandaríkjamanns. Samt sem áður sér maður varla á hana
minnst án þess að ífam sé tekið að hún sé japansk-bandarísk.
Astæðan kann að vera sú að menn vildu undirstrika keppnina
milli hennar og hinnar japansk-japönsku Midori Ito. Hvað sem því
líður þá snerist málið um tvo einstaklinga af ólíku þjóðemi en ekki
ættemi.
Ungi maðurinn, sem áður er getið, vonar að þessi sigur Banda-
ríkjamanns af asískum uppruna kunni að verða til þess að stereótýp-
an fölni í hugum manna. „Við emm ekki öll stærðfræði- eða vís-
indaundraböm, þvottakonur eða veitingahúseigendur," segir hann,
„heldur líka skautadansarar, arkítektar og rithöfundar.“ Og meira.
Og minna. An bandstrika.
Hann hefur rétt fyrir sér. Þegar blandan í bræðslupottinum
Bandaríkjunum breytist skiptir hún líka um lit. I þessu tilviki er hún
gyllt og það án bandstriks.
Branson vill hærra
Richard Branson, aðaleigandi Virgin-auð-
hringsins, ætlaði að vera aðstoðarflugmaður í
fyrsta hnattflugi loftbelgs, en varð að hætta
við þá fyrirætlan þar sem flugstjórinn taldi
hann ekki hafa nægilega reynslu. Branson
hefur borgað um 2/3 af kostnaðinum við flug-
ið eða jafnvirði um 80 milljóna króna. Nú
hefur flugið frestast eitthvað vegna veðurs og
mun Branson hafa í hyggju frekari þjálfun í
von um fá að fara með.
Dýr flugmiöi.
Kommbakk hjá Tinu?
Tina Tumer, hin 53 ára gamla rokk-
söngkona, hefur hætt og herma fregnir að
hún kunni að birtast á skjánum áður en
varir.
Bandaríska sjónvarpsstöðin ABC er
sögð bjóða Tinu guli og græna skóga ef
hún taki að sér aðalhlutverkið í nýjum
framhaldsmyndaþætti, sem hefur göngu
sína næsta haust.
Aftur og nýbúin.
Sjálfsálitið í lagi
Eins og frá hefur verið greint er í undirbún-
ingi kvikmynd um ævi Olivers North ofursta,
sem frægur varð fyrir
hlut sinn í Iran-kontra-
hneykslinu svonefnda. I
viðtali, sem tekið var
við hann í vikunni, var
foringinn spurður hver
myndi fara með aðal-
Voövafjalliö... hlu;verkið North varð
ekki svars vant, frekar en fyrri daginn: ,JEg
var að hugsa um Sylvester Stallone, en ég held ...og auminginn.
hann sé ekki nógu vel vaxinn fyrir hlutverkið."
Vinsælli dauður en lifandi?
I dag em 10 ár síðan leikarinn John
Belushi lést af völdum eiturlyfja-
neyslu. Vinkona hans játaði seinna að
hafa sprautað hann með blöndu af
kókaíni og heróíni alls 20 sinnum á
einum sólarhring og var hún dæmd
fyrir manndráp af gáleysi. Belushi,
sem gat sér frægð í sjónvarpsþættin-
um Saturday Night Live og myndum á
borð við Animal House og Blues
Brothers, nýtur enn gífurlegra vin-
sælda og vestanhafs hafa myndbönd
hans aldrei selst betur.
Lést úr ofneyslu.
Gorbi brýnir pennann
Míkhaíl Gorbatsjov, fyrrverandi
Sovétforseti, hefur hafið störf sem
dálkahöfundur fyrir ítalska blaðið
La Stampa.
Annars sagði Gorbi í viðtali við
ITV á dögunum, að sér gengi illa að
láta enda ná saman. Gorbatsjov-
hjónin búa nú í þriggja herbergja
íbúð í Moskvu, en eiga að auki
sumarbústað utan við borgina. Hið
eina sem eftir er af fyrri dýrð er
svarta Zíl-límúsínan og tíu lífverð-
ir, sem rússneska ríkið lætur hon-
um í té.
Kvalræði öreiganna.
I ágúst á síðasta ári bað einn
aðstoðarvarnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, Paul D. Wolfo-
witz, herráðið að láta hugann
reika um hugsanlegar ófriðar-
hættur á komandi ámm. Var sett
á laggimar nefhd helstu hemað-
arhugsuða vestra og hún hefur
nú skilað áliti sínu. Þrátt fyrir að
það sé byggt á vitneskju og rök-
um taka höfundamir þó sérstak-
lega fram að hér sé einungis
verið að lýsa hugsanlegum ógn-
um, hér ræði ekki um spádóma.
í Pentagon er það ekkert nýtt
að menn skáldi hugsanlegar
ógnir í æfingaskyni, en það er
nýtt við þessar pælingar, að þær
verða lagðar til grundvallar
langtímafjárhagsáætlunum hers-
ins.
Líkt og gerðist í Persaflóa-
stríðinu er fyrst og fremst gert
ráð fyrir skjótvirkum en kostn-
aðarsömum meðulum. Hér á
eftir er helstu vangaveltunum
lýst í stuttu máli.
Flóabardagi II
Herforingjamir gera ráð fýrir
því að um miðjan jxnnan áratug
verði alþjóðlegur stuðningur við
viðskiptabann gegn Irak orðinn
lítill og það muni missa marks.
Þegar Irakar fara aftur að njóta
oh'uauðsins gætu þeir byggt her-
inn upp á ný, endurbætt skrið-
drekasveitimar og keypt 100—
150 orrustuvélar í flugherinn.
Samkvæmt skýrslunni
myndu Irakar að þessu sinni
hertaka helstu olíuvinnslusvæði
og olíuhafhir í Kúveit og norð-
austurhluta Sádí-Arabíu áður en
Bandaríkin og bandamenn
þeirra fengju neitt við ráðið.
Bandaríkin myndu bregðast
við að beiðni Kúveits og Sádí-
Arabíu og senda þegar 5 her-
deildir, landgönguliðasveitir, 15
orrustuflugsveitir, 4 sprengju-
vélasveitir og 3 flugmóður-
skipasveitir. Markmiðið yrði að
hindra, tefja og verjast frekari
árásum Iraka á meðan beðið
væri eftir liðsauka. Nákvæm
dagskrá skýrslunnar gerir ráð
fyrir að effir 54 daga harða eða
mjög harða bardaga muni herir
Bandaríkjanna og bandamanna
þeirra fá sigur.
Kóreustríð II
Gert er ráð fyrir því að
300.000 manna herlið Norður-
Kóreu geri skyndiárás inn í Suð-
ur-Kóreu í skjóli ffiðarviðræðna
og leggi mikla áherslu á að her-
taka Seoul. Athyglisvert er að
herforingjamir telja að Norður-
Kóreumenn ráði yfir 5—10
kjamorkuvopnum í flugvélum
eða flugskeytum. Hins vegar er
talið að þeim verði ekki beitt
nema alger ósigur virðist yfir-
vofandi.
Til að mæta 5.000 skriðdrek-
um, 600 orrustuvélum og 1,2
milljóna manna her Norður-
Kóreu er gert ráð fyrir að
Bandaríkjamenn sendi 5 her-
deildir gráar fyrir jámum til þess
að vera 820.000 manna her Suð-
ur-Kóreu innan handar. Að auki
yrðu 5 flugmóðurskipasveitir
sendar á vettvang, 2 landgöngu-
liðadeildir, 16 orrustuflugsveitir
og 4 sprengjuvélasveitir. Gert er
ráð fyrir sigri eftir 90 daga hem-
að.
Flóinn & Kórea
Herforingjamir gera ennfrem-
ur ráð fyrir möguleikanum á að
írakar láti til skarar skríða á
sama tíma og Norður-Kóreu-
menn, þannig að Bandaríkja-
menn þyrftu að dreifa kröftum
sínum.
Eystrasaltsrikin
Gert er ráð fyrir að í Moskvu
komist til valda alræðisstjóm
með útþenslustefnu ofarlega á
blaði og að hún hefjist handa
við að ýta á hin fyrrum Sovét-
lýðveldi vegna rússneskra
minnihlutahópa þar. Miðað er
við að Rússar og Hvítrússar
krefjist sjálfstjórnar Rússa í
Eystrasaltsríkjunum: Eistlandi,
Lettlandi og Litháen. Eftir 6—8
mánaða spennumögnun em 18
rússneskar herdeildir og 6 hvít-
rússneskar sendar til árásar
meðfram landamærum Litháens
og Póllands. Litháen myndi þá
óska aðstoðar Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO). Þá myndi
NATO senda hraðsveitir sínar
inn í vesturhluta Póllands og
innan mánaðar bjóða út 18 her-
deildum og 66 orrustuflugsveit-
um alls. Gert er ráð fyrir sigri
bandamanna á þremur mánuð-
um.
Panama
Hægri öfgamenn í lögregl-
unni taka höndum saman með
fyrrverandi herforingjum, eitur-
lyfjabarónum og kólumbískum
hryðjuverkamönnum og hóta að
loka Panama-skurði ef ríkis-
stjómin láti ekki þegar af völd-
um. Landgöngulið, fallhlífaher-
menn og flugher koma ríkis-
stjóminni til hjálpar og rennur
byltingin út í sandinn á viku.
Filippseyjar
Arið 1999 eru nær allir
bandarískir hermenn famir frá
Filippseyjum, en um 5.000
borgarar eru enn búsettir þar.
Eftir byltingartilraun og bardaga
milli einstakra hersveita em um
300 Bandaríkjamenn, sem em
að ganga frá lokun flotastöðvar-
innar í Subic-flóa, teknir í gísl-
ingu. Bandarísk landgönguliða-
sveit nær stöðinni aftur á sitt
vald, fallhlífahermenn taka flug-
völlinn í Manila og önnur land-
gönguliðasveit tekur land
skammt frá Manila og hraðar
sér inn í borgina til að verja
sendiráðið. Máhð er leyst innan
viku.
Nýróvinur
Síðasta vangaveltan gerir ráð
fyrir þeim möguleika að fyrir
árið 2001 muni ríki eða ríkja-
bandalag taka upp stefnu, sem
ógnar öryggishagsmunum
Bandaríkjanna á heimsvísu.
Ekki er nánar tilgreint við hvað
er átt, en vamarmálasérfræðing-
ar telja að hér sé átt við endur-
reist alræði í Rússlandi. Ekki er
gert ráð fyrir neinum sérstökum
átökum, heldur settar fram hug-
myndir um hvemig megi auka
herstyrk Bandaríkjanna að nýju
á skömmum tíma.
Enn skal ítrekað að í ofan-
greindu felast ekki spádómar, en
eins og Rómverjar sögðu, og
Sun-Tzu á undan þeim, þarf að
búast undir stríð til að tryggja
friðinn.
Andrés Magnússon.
tríð að Kalda
stríðinu loknu
Eftir að Sovétríkin sundruðust hefur spenna í heiminum minnkað
til muna og hættan á heimsstyrjðld hverfandi. Eða hvað?