Morgunblaðið - 02.06.2004, Blaðsíða 27

notkun/tilraunum með þetta efni“.
Eins má búast við að ef úðað er fyrr,
þ.e. áður en egg fiðrildanna klekjast
og verða að lirfum, verði árangurinn
enn betri. Florina-olían virkar líka á
veturna á sitkalús og má nota hana
við hitastig allt niður að frostmarki.
Sitkalús á blágreni
í Kjós veturinn 2002
Niðurstöður tilraunar sem var gerð
með Florina á sitkalús á blágreni í
Kjós í nóvember 2002 eru í raun ótrú-
lega góðar. Skoðuð voru 10 vöxtuleg
en lúsug blágrenitré og sýni tekin af
þeim. Lýsnar voru taldar á sýnunum.
Að meðaltali fundust 65 lýs á hverj-
um 100 nálum áður en úðað var.
Helmingur þessara trjáa var síðan
úðaður með 2% Florina-olíu. Sex dög-
um seinna hafði fjöldi lúsa á þeim
trjám sem ekki voru úðuð aukist í að
meðaltali 120 lýs á hverjar 100 nálar.
Úðunin mistókst á einu trjánna en í
hinum fjórum sem úðuð höfðu verið
með 2% Florin-olíu fundust, eftir
þessa 6 daga, að meðaltali 2,5 lýs á
hverjar 100 nálar. Þetta er árangur
sem var framar öllum vonum og í
raun ekki hægt að búast við meiri ár-
angri.
Framhaldið
Það er reynslan sem skiptir mesu
máli þegar við ákveðum hvort – og þá
hvaða efni við ætlum að nota til að
verja plönturnar. Til þess að reynslan
leiði í ljós rétta niðurstöðu er mjög
mikilvægt að vandað sé til verka þeg-
ar úðað er. Það á við um öll efni, hvort
sem þau eru eitruð eða ekki. Hvað
varðar Florina-olíuna er aðalatriðið
að olían nái að hylja alveg yfirborð
plöntunnar sem úðað er á og hjúpi
með því öll skaðleg skordýr sem á
viðkomandi plöntu eru. Vöndum okk-
ur þegar við notum varnarefni á
plöntur. Lesum leiðbeiningarnar!
Höfundur er garðyrkjufræðingur.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 2004 27
HUGMYND Þjóðminjasafnsins
um að koma stórri eftirmynd af
10. aldar víkingasverði úr fórum
Þjóðminjasafnsins fyrir á Mela-
torgi hefur vakið mikla athygli.
Hugmyndin virðist hafa snert fólk
enda ljóst að minnisvarðinn myndi
hafa áhrif á bæjarmyndina þar
sem Hringbraut og
Suðurgata mætast.
Sumir setja skoðanir
sínar á sverðinu fram
með sagnfræðilegum
rökum meðan aðrir
hrífast af eða amast
við hugmyndinni af
fagurfræðilegum
ástæðum. Hugmyndin
var til komin vegna
kynningarátaks um
nýtt Þjóðminjasafn,
sem opnað verður
með glæsilegum hætti
hinn 1. september nk.
Þjóðminjasafn Íslands varðveitir
þjóðararf okkar, minjar um sögu
okkar og menningu frá landnámi
til dagsins í dag. Í nýjum sýn-
ingum safnsins verður leitast við
að endurspegla þá sögu með fag-
legum og nýstárlegum hætti.
Markmiðið er að vekja gesti til
umhugsunar um sambúð lands og
þjóðar í gegnum aldirnar, auka
skilning og ekki síst víðsýni Ís-
lendinga. Hlutverk safnsins í nú-
tímasamfélagi er því að gera fólki
kleift að hafa betri sýn á fortíðina
í nútímanum á leið inn í framtíð-
ina.
Sverðið, sem fannst í kumli á
Kaldárhöfða í Grímsnesi, er ásamt
öðrum forngripum frá fyrstu öld-
um Íslandsbyggðar eins konar
táknmynd Þjóðminjasafns Íslands,
sem í 140 ár hefur verið musteri
íslenskrar fornleifafræði og þjóð-
minjavörslu. Þjóðminjasafnið hefur
í gegnum tíðina lagt ríka áherslu á
minjar frá fyrstu öldum Íslands-
byggðar og er haugfé þar einstakt
og verðmætt í okkar menningar-
arfi, rétt eins og kirkju- og list-
gripir miðalda og nytjahlutir og
atvinnuminjar seinni alda.
Umræða til góðs
Þjóðminjasafnið fagn-
ar því að hafa tekist
að skapa umræðu og
skoðanaskipti um
þjóðararfinn. Það sýn-
ir að Íslendingum er
ekki sama um sögu
sína og sjálfsmynd og
í raun hefur þessi
hugmynd fengið
marga til að leggjast í
söguskoðun, sem er
hverjum manni hollt.
Hún hefur einnig
valdið taugatitringi í hópi listfræð-
inga og einstaka listamanna sem
finna sverðinu flest til forráttu.
Ekki telur undirritaður þörf á að
bregðast við þeirri gagnrýni, hún
dæmir sig sjálf. Það er þó athygl-
isvert að einn gagnrýnenda hug-
myndarinnar um stækkaða eft-
irgerð af Kaldárhöfðasverðinu,
Kristinn Hrafnsson myndlist-
armaður, hefur sjálfur nýlokið við
hönnun á stækkaðri eftirgerð af
Þórslíkneskinu sem var afhjúpað
fyrir nokkrum dögum við Verk-
menntaskólann á Akureyri. Þar er
um að ræða stækkun á forngrip í
vörslu Þjóðminjasafnsins, sem
reyndar var ekki unnin í samráði
við safnið eins og ætlast var til.
Stækkunin á Þórslíkneskinu er
síst minni en sú sem hugmynd-
irnar um sverðið ganga út á. Við-
brögð þessara listfræðinga og
listamanna eru umhugsunarverð í
ljósi þess að hér var aðeins sett
fram hugmynd á vinnslustigi sem
lögð var til umsagnar hjá borginni
og barst þaðan í fjölmiðla. Allt
eins kemur til greina að setja upp
sverð á hringtorginu tímabundið,
einungis til að vekja athygli á opn-
un safnsins. Þar að auki er í und-
irbúningi samkeppni um list-
skreytingu við safnhúsið. Einnig
kæmi til greina að sameina þessar
hugmyndir og hafa samkeppni um
listskreytingu sem verði táknmynd
fyrir Þjóðminjasafn Íslands og
safnkost þess.
Að kannast við eigin sögu
Gagnrýnendur hugmyndarinnar
hafa afvegaleitt ýmislegt í þessu
máli, sem rétt er að leiðrétta.
Eins og fornleifauppgreftir úr
kumlum sýna áttu höfðingjar í
heiðni flestir hverjir vegleg sverð.
Þótt ekki hafi verið tiltakanlega
ófriðlegt á fyrstu áratugum Ís-
landsbyggðar var sverðið tákn um
vald og verkfæri til að halda uppi
röð og reglu í samfélaginu auk
þess að vera stöðutákn höfðingja.
Sverð landnámsaldar eru hluti
af okkar menningararfi og hluti af
safnkosti Þjóðminjasafns Íslands.
Fjölmennar orrustur Sturl-
ungaaldar með tilheyrandi mann-
falli eru hluti af sögu okkar. Til-
raunir til að sótthreinsa hana af
því sem er óþægilegt eru ekki sú
söguskoðun sem er sæmandi
menningarþjóð eins og okkar.
Hugmyndin er að gera tákn-
mynd fyrir safnið með skírskotun í
merki þess þar sem þetta tiltekna
sverð er þungamiðjan (sverð, axir
og kúpt næla mynda stafinn „Þ“ ).
Rætt hefur verið um að Stefán
Geir Karlsson myndlistarmaður
(félagi í Sambandi íslenskra mynd-
listarmanna) komi að hugmynda-
vinnu. Hvað varðar efnisval þá er
það atriði á vinnslustigi, en til
greina kemur að gera verkið í
járn, granít eða jafnvel trefjaplast.
Ekki hefur staðið til að fjármagna
framleiðslu sverðsins af almannafé
heldur leita til velunnara safnsins í
atvinnulífinu með kostun. Þetta
hafa sumir viljað misskilja.
Þjóðminjasafn Íslands fagnar
umræðu um þjóðminjar og væntir
þess að almenningur, listamenn,
fræðimenn og fjölmiðlar láti sig
málefnið varða áfram og að þetta
sé aðeins byrjunin á líflegum skoð-
anaskiptum í tengslum við opnun
Þjóðminjasafns Íslendinga.
Hér hafa verið færð rök fyrir
nokkrum þáttum málsins sem hafa
verið mistúlkuð. Eftir stendur að
Þjóðminjasafnið setti fram hug-
mynd sem ákveðið var að láta
reyna á hjá þar til gerðum yf-
irvöldum. Engin ákvörðun hefur
verið tekin enda hugmyndin í
sjálfu sér ekki fullmótuð og vel
kemur til greina að þróa hana enn
frekar. Það að nota meira en þús-
und ára gamalt víkingasverð í
þessa táknmynd er ekki tilviljun.
Sverðið er hluti af merki Þjóð-
minjasafnsins, það er hluti af safn-
kosti Þjóðminjasafnsins, það er
hluti af sögu okkar Íslendinga.
Af hugmynd um sverð
Snorri Már Skúlason
skrifar um eftirmynd
af 10. aldar víkingasverði
’Það að nota meira enþúsund ára gamalt vík-
ingasverð í þessa tákn-
mynd er ekki tilviljun.‘
Snorri Már Skúlason
Höfundur er kynningarfulltrúi
Þjóðminjasafns Íslands.
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
03
-
IT
M
20
04
16
Ármúla 31 • S. 588 7332
Opi›: Mán. - föst. 9-18,
Laugardaga 10-14
Eingöngu öryggisgler í öllum sturtum, eitt hagstæ›asta ver› á landinu!
kr
kr
kr kr krkr
krkr krOpnunartilbo› sturtur o.fl.
Sturtuhorn
65-80
75-90
Hvítt e›a króm
4-6 mm gler
Ver› frá
20.900,-
Harmonikuhlífar
f. ba›kör
Öryggisgler.
Stær›ir 86 e›a 125
Ver› frá
kr. 15.900,-
Ba›kars-
vængur
76 e›a 85 sm.
Öryggisgler.
Ver› frá
kr. 13.900,-
Heilir sturtuklefar í horn
Öryggisgler, segullæsing,
sturtu-sett, blöndunartæki,
botn og vatnslás.
70x70 cm.
Kr. 49.900,- stgr
80x80 cm.
Kr. 52.900,- stgr
75x90 cm.
Kr. 59.900,- stgr
90x90 cm.
Kr. 61.900,- stgr
Rúnna›
sturtuhorn
80x80
90x90
Hvítt e›a króm
4-6 mm gler
Ver› frá 37.950,-
Heilir rúnna›ir
sturtuklefar í horn
Öryggisgler,
segullæsing, sturtu-
sett, blöndunartæki,
botn og vatnslás.
80x80 cm.
Kr. 68.900,- stgr
90x90 cm.
Kr. 72.900,- stgr
Heilir nudd-
sturtuklefar
Öryggisgler,
segullæsing, sturtu-
sett,
blöndunartæki,
botn og vatnslás.
90x90 cm.
Kr. 149.900,-
stgr
Ba›kars-
vængur
L 130 sm.
Öryggisgler.
Ver›
kr. 22.900,-
Ba›karshlíf milli veggja
L 160 til 200 sm.
Öryggisgler.
Ver›
kr. 26.900,-
WC me› stút í vegg e›a gólf
Hör› seta og festingar fylgja.
Ver› frá kr. 15.900,-
WC til innbyggingar. Hör› seta fylgir.
Lok hvítt e›a stál fylgir.
Ver› kr. 39.900,-
Ba›kör
Forma› me› handföngum og hálkuvörn í
botni. Tilvali› fyrir flá sem nota ba›kar sem
sturtu.
160x75 sm Kr. 18.900,- stgr
170x75 sm Kr. 19.900,- stgr