Morgunblaðið - 02.06.2004, Blaðsíða 49

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ 2004 49
HVERNIG má það gerast að mál-
verkafalsarar og þjófsnautar fá að
leika lausum hala um árabil? Setja sig
í spor meistaranna, leysa upp hluta
gamalla verka, mála yfir þau, bletta
og bæta eða mála ný og árita svo að
lokum virt og söluvænt höfundarnafn
á ósómann? Von að menn spyrji því
íslenska þjóðin klórar sér í hnakkan-
um yfir ótrúlegri sögu málverkafals-
ins sem kennt er við Gallerí Borg.
Fjölmiðlavíkingurinn Þorsteinn J.
reynir að svara þessum spurningum í
Án titils og gefur góða yfirsýn á ein
fjárfrekustu og langsóttustu mála-
ferli Íslandssögunnar. Tekst að varpa
ljósi á þá þætti málsins sem glúrnum
rannsóknarblaðamanni er fært að
nálgast. Þorsteinn er ekki aðeins at-
hugull og útsjónarsamur, handbragð-
ið og tungutakið er mótað af listfengi
sem skapar persónulegan og fag-
mannlegan blæ.
Aðrir kapítular glæpasögunnar
eru jafn óskiljanlegir í þoku neðan-
jarðarstarfsemi og blekkinga og áð-
ur, ekki síst niðurstöður dómstólanna
sem sýknuðu þá grunuðu fyrir
skömmu.
En það kemur fram, líkt og allir
vita, að dómsorðið er vægast sagt um-
deilt og von á flóði einkamála í kjölfar-
ið. Eftir sem áður eru þrjótar búnir að
gera slíka atlögu að íslenskri lista-
sögu, listamönnum sem eigendum
listaverka, listaverkasölum og al-
menningsálitinu að sárindin og hneis-
an mun naga samfélagið um ókomin
ár.
Þorsteinn lýsir glæpnum í hnot-
skurn í sögu hans sjálfs af kaupum á
smámynd eftir valinkunnan lista-
mann sem hann gerði fyrir mörgum
árum í góðri trú. Nú leika skuggar ef-
ans um verkið, það veitir eiganda sín-
um ekki lengur þá ánægju og ynd-
isauka sem til var stofnað og hann í
vafa um hvort það kemur til með að
prýða heimili hans í framtíðinni.
Meginuppspretta málverkafalsar-
anna er Kaupmannahöfn og þar ber
Þorsteinn upp á hjá fjölda málverka-
sala, listamanna, kaupenda og fleir-
um sem málinu tengjast. Tryggvi
Ólafsson, listmálari og Kaupmanna-
hafnarbúi, lengst af sínum ferli,
bendir á þá staðreynd að borgin geti
einfaldlega ekki verið ótæmandi
náma áður óþekktra verka íslenskra
listamanna. Slóð falsverkanna er
vandlega falin, eigendasögur loðnar
líkt og svör höfuðpauranna, sakborn-
inganna í málinu. Falsanirnar blasa
við ættingjum, fagmönnum og fagur-
kerum og í mörgum tilfellum falla
svikahrapparnir í þá gryfju að nota í
falsanirnar gerviefni sem ekki voru
til staðar á þeim tíma sem verkin áttu
að vera unnin.
Fjöldi manna vildi ekki ræða við
Þorstein, og síst eigendur hugsan-
lega falsaðra verka. Þeir skammast
sín fyrir að hafa verið blekktir, fórn-
arlömb óvopnaðra ránsmanna og
æruþjófa. Þau „stofuprýði“ eru að
líkindum mun fleiri en margan grun-
ar.
Akrýl á öldnum striga
SJÓNVARP
Sjónvarpið
Íslensk heimildarmynd. Stjórn, handrit
og klipping: Þorsteinn J. Kvikmyndataka:
Þorvarður Björgúlfsson og Ingi R. Inga-
son. Tónlist: Pétur Grétarsson. Grafík:
Dagur Hilmarsson. Samsetning: Ólafur
Ragnar Halldórsson. Hljóðsetning: Gunn-
ar Árnason. Ráðgjöf: Ásgrímur Sverr-
isson. 60 mínútur. Styrkt af Kvikmynda-
miðstöð Íslands. Hafið bláa hafið ehf.
2004. RÚV. 2004
ÁN TITILS
Sæbjörn Valdimarsson
ÍBÚAR á norðurhveli jarðar eru
svo lánsamir að fá notið norður-
ljósanna, eins mesta og stórfeng-
legasta sjónarspils sem náttúran
býður upp á. Við Íslendingar erum
sérstaklega vel staddir landfræði-
lega til að njóta þessa magnaða
fyrirbrigðis og höfum flestir upp-
lifað það ólýsanlega ævintýri að
virða fyrir okkur töfrana er þau
sigla á eldingarhraða um gjörvallt
himinhvolfið á heiðum himni
stilltra vetrarkvölda.
Nú hafa þeir Sigurður, Jóhann
og Arnold fest á filmu þessa „him-
nesku veislu“, eins og Knut Hams-
un lýsir þeim svo fagurlega. Þeir,
ásamt tónskáldinu og hljóðfæra-
leikaranum Friðriki Karlssyni,
hafa greinilega varið ómældum
tíma í erfiðar næturmyndatökur
hérlendis og víðar um norðurslóðir
til að ná dýrleika þeirra í sem
flestum myndum og margbreyti-
legustum sjónarhornum. Þeir
fanga hið mikilfenglega sjónarspil
ljóss og orku af listfengi og með
slíkum árangri að áhorfandinn sit-
ur hugfanginn eftir og sálin fer á
flug.
Með fram erum við frædd um
bæði vísindalegt eðli og magnaða
sögu norðurljósanna í skáldskap,
hjátrú, þjóðsögum og goðafræði í
gegnum tíðina. Allt frá inúítum og
víkingum norðursins til heimspek-
inga Forn-Grikkja. Ólíkar þjóðir
og ættbálkar hafa litið hið tign-
arlega fyrirbrigði á jafnmargvís-
legan hátt; sem fyrirboða ills og
góðs, válegra atburða sem betri
tíma.
Fræg er sagan af þjóðskáldinu,
hugsjóna- og kaupsýslumanninum,
um hugmyndir hans að selja norð-
urljósin. Ódrepandi hvort sem hún
er sönn eða login, það skiptir ekki
máli. Hins vegar á hún það sam-
merkt með ýmsum framtíðarsýn-
um snillingsins að vera svo miklu
stærri og tilkomumeiri en samtíð
hans og orðin að veruleika.
Hin undirfagra heimildarmynd
Norðurljósin er einstaklega vel til
þess fallin að laða ferðamenn til
landsins á daufum tímum vetrar-
mánaðanna.
Ekki síður á hún erindi til okkar
heimamanna, minnir á fegurðina
sem umlykur okkur á öllum tím-
um, allstaðar.
Á meðan norðurljósin leiftra…
KVIKMYNDIR
Háskólabíó – Kvikmyndahátíð
Landverndar
Íslensk heimildarmynd. Stjórn, fram-
leiðsla, handrit og kvikmyndataka:
Sigurður H. Stefnisson, Jóhann Ísberg
og Arnold Björnsson. Tónlist: Friðrik
Karlsson. 25 mínútur.
Aurora Experience. Ísland. 2004.
NORÐURLJÓSIN / AURORA BOREALIS



½
Sæbjörn Valdimarsson
FÁTT annað virðist hafa komist að
hjá Kananum en að fara í bíó yfir
hvítasunnuhátíðina. Aldrei hafa
fleiri farið í bíó yfir þessa „löngu
helgi“ og tókst Skrekknum græna
að standast stormhviðu frá stór-
myndinni Ekki á morgun heldur
hinn (The Day After Tomorrow)
sem frumsýnd var fyrir helgina.
Engin mynd hefur halað inn eins
miklar tekur og Skrekkur gerði yf-
ir þessa fjögurra daga helgi.
Myndin tók inn 92,2 milljónir dala
og bætti þar með met annarrar
Jurassic Park-myndarinnar The
Lost World frá 1992, sem var 90.2
milljónir dala.
Skrekkur 2 er nú komin í 267,7
milljónir dala og á eftir að fara létt
með að slá fyrri myndinni við,
segja framleiðendur hjá Dream-
Works. Þeir eru þó tregir til að spá
hvar myndin endar, einkum vegna
þess að enginn leggur í að spá
hvaða áhrif Harry Potter-myndin
þriðja muni hafa á aðsókn að öðr-
um myndum, er hún verður frum-
sýnd um næstu helgi.
Þótt Ekki á morgun heldur hinn
hafi ekki náð efsta sæti tekjulist-
ans mikilvæga verður hún skráð á
spjöld bandarísku bíósögunnar
sem önnur besta hvítasunnu-
frumsýningin á eftir The Lost
World. Ekki nóg með það heldur
hefur engin mynd, sem ekki er
framhaldsmynd, farið betur af stað
á heimsvísu. Samanlagt yfir
þriggja daga frumsýningarhelgi,
tók myndin inn 155 milljónir dala
og sló þar með rækilega metið sem
Van Helsing hafði sett fyrir þrem-
ur vikum með 107 milljónir dala.
Aðrar myndir sem frumsýndar
voru yfir hvítasunnuna vestra liðu
svolítið fyrir velgengni toppmynd-
anna tveggja. Gamanmyndin Upp-
eldi Helenu (Raising Helen) með
Kate Hudson náði þó fjórða sætinu
með 14 milljónir dala í aðsókn og
hipp-hoppgrínmyndin Sálarflug
(Soul Plane) með Snoop Dogg,
gekk töluvert síður með 7 milljónir
dala.
Stórmyndirnar Troy og Van
Helsing eru báðar komnir yfir 100
milljóna dala-markið og munu trú-
lega báðar enda með um 130–140
milljónir dala vestanhafs. Troy
hefur svínvirkað á heimsvísu og
hefur tekið inn fyrir 200 milljón
dala kostnaði og vel það. Hún
stendur nú í 332 milljónum dala og
mun trúlega enda í kringum 400
milljóna dala markið.
 


    




     





























































 






 


 

  ! "
#
$













%
&

'(&"
)&"
*&"
+&"
(&
(&

&*
&*
&*

)+&"
'(&"
"&"
*&"
+&"
+ &(
"&"
+ &
)*&)
*&%
Kaninn lá í bíó yfir hvítasunnuhelgina
Stormandi Skrekkur