Morgunblaðið - 20.02.2005, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2005 29
fyrir hana hugmynd að byggingu mik-
ils menningarseturs á Dokkeyjunni,
sem hann hafði keypt af fram-
kvæmdamógúlnum Kurt Thorsen.
Þegar veldi byggingarisans féll
saman og Thorsen kominn undir lás
og slá hafði Mærsk verið eldsnöggur,
án tafar fest sér einn besta bygging-
arreit borgarinnar á Holmen. Þetta
var upphafið…
Fyrst höfðum við tónlistarhús íhuga en féllum frá því. Svokom fram hugmynd um óp-
eruhús en féllum einnig frá henni,
sjóðstjórnin áleit að það væri honum
ofviða. Eftir umræður fram og til baka
varð það samt að lokum ofan á að
byggja óperuhús ekki síst eftir að
nefndur ráðherra menningarmála
hafnaði byggingu tónlistarhúss. Helst
á þeim forsendum að ríkisútvarpið
hafði þá þegar fengið vilyrði fyrir
byggingu slíks í nágrenninu og út-
varpsstjórinn lagst alfarið gegn allri
samvinnu um byggingu tónlistarhúss
á Dokkeyjunni…“ Blaðakonan tekur
að spinna; „Það voru einu sinni þrír
gamlingjar sem vildu byggja óp-
eruhús, sá elsti hét Mærsk og var 91
árs. Hann átti stóran poka fullan af
peningum. Getspakir giskuðu á að á
kistubotninum lægju 37 milljarðar
danskra króna. Sá í miðið hét Søren,
hann var 80 ára, duglegur með skóflu
og alveg frábær með skurðgröfu. Sá
yngsti hét Henning og hann var bara
79 ára og teiknaði flestum öðrum bet-
ur. Á þann veg var hægt að byrja að
herma af ævintýrinu um óperuna sem
í miklum mæli er verk þriggja öld-
unga. Þriggja manna með óbilandi
viljastyrk: Útgerðarmannsins Mærsk
McKinney Møller, forstjórans og
verkfræðingsins Søren Langvads, E.
Phil & Søn A.S, - aðalverktaka óp-
erunnar, – og arkitektsins Hennings
Larsen.“
– Upp rann sá dagur að herra Møll-
er spurði mig hvað langan tíma tæki
að byggja óperu, heldur arkitektinn
áfram. Fimm ár sagði ég þá, en hann
sagði þú færð fjögur. Hverju svaraðir
þú þá, spyr blaðakonan? Að það væri
vandamál að ljúka verkinu á svo
knöppum tíma? Nei, það sagði ég nú
ekki. Jæja, en var það ekki vandamál
að ekki var nægur tími til að ljúka
verkinu spyr hún aftur? Reyndar
hörkuvinna, yfirmáta mikil ekki síst
fyrir samstarfsmenn mína, þegar
mest var um að vera unnu 45 arkitekt-
ar að teikningunum. Gerð voru ótal
mörg módel, teiknistofan vinnur mikið
með módel, og í þessu sértilfelli gerð-
um við heil 10 módel í yfirstærð. Einn-
ig ótal minni sem öll urðu til á teikni-
stofunni á Vesturbrúgötu áður en hinu
endanlega var nokkurn veginn lokið,
að auki var í Fríhöfninni búið til svo-
nefnt „mock-up“ úr gleri af framhlið-
inni (líkan í fullri stærð, sem notað er
til kennslu eða tilrauna). Loks var far-
ið að grafa grunninn áður en teikning-
arnar voru tilbúnar!
Þegar tillagan var afhjúpuð olli
hún uppistandi. Margir viðstaddir
arkitektar gagnrýndu framhliðina
móti höfninni. Þeir undruðust sér-
staklega að hin fyrri og gagnsæja
framhlið í ekta Henning Larsen stíl
var horfin en þess í stað komin önnur
ávöl úr gleri með röð breiðra málm-
ræma. Þetta var ekki tillagan sem
akademíráðið hafði lagt blessun sína
yfir, því síður stutt. Ráðið samdi
greinargerð og þar stóð meðal ann-
ars: Sem framlag til menningararfs-
ins er engum ávinningur af að áform-
uð bygging verði að raunveruleika í
þeirri mynd sem fyrir liggur. Og Kar-
in Zahle formaður ráðsins sagði: „Við
fengum fyrirheit um fallega gjöf en
þegar við tókum pakkann upp kom
annað í ljós.“ Ljóst er að breyting-
arnar á framhliðinni komu eins og
blaut tuska framan í viðstadda. Og al-
menningur tók fljótt við sér og líkir
henni við brauðrist og/eða kælinn á
Pontiac eðalvagni.
Það var þannig ýmislegt á borðinu
burtséð frá staðsetningunni, en víst
er hún vandamál í fleiri en einum
skilningi, menn komast þannig ekki á
staðinn nema að taka á sig heilmikinn
krók, stysta leiðin er um hina þröngu
Prinssessugötu sem að óbreyttu er
frátekin fyrir almenningsvagna.
Hugmyndir á borðinu að ferja fólk yf-
ir með bát sem tæki einungis fimm
mínútur, eða byggja göngubrú, jafnvel
jarðgöng sem er hugmynd Sørens
Pind, en hefur ekki hlotið hljómgrunn í
borgarráði. Þetta er allt í farvatninu en
fyrst um sinn beinast augun að göngu-
brú og vann einhver Marc Mimram
samkeppni sem boðað var til og sem að
hluta skyldi yfirbyggð, en margir
svartsýnir á þá lausn. „Der bliver sus í
skørterne,“ eins og nefnd Karin Zahle
orðaði það.
Íhvert skipti sem blaðakonan vékað samvinnu þeirra MærskMcKinney Møller vék hann tal-
inu að öðru eða varð pirraður, en sjálfa
bygginguna vildi hann mjög svo gjarn-
an tala um í bak og fyrir. Að öðru leyti
hefur samvinna hinna öldnu skörunga
verið mjög góð í tímans rás og má
nefna framkvæmdir í Svendborg, Óð-
insvéum, Kaupmannahöfn og Cam-
bridge hvar teiknistofan hannaði
Churchill háskólastofnunina.
Larsen virðist mjög ósáttur við að-
komu myndlistarmannsins Per Arn-
oldi að framkvæmdunum og vægt orð-
að lítill vinskapur milli þeirra. Mærsk
sem er fylginn sér og gríðarlegur ná-
kvæmnismaður vildi skipta sér af öllu
smáu sem stóru í byggingunni og þeg-
ar verkið var hálfnað kallaði hann á
þennan vin sinn sér til aðstoðar í þeim
flókna leik. Arkitektinn einkum lítið
hrifinn af vali Arnoldis á dökkbláum lit
á stólana í salnum sem kostaði teikni-
stofuna svo miklar yfirlegur að hanna,
né leikhústjaldinu og fangamarki óp-
erunnar, enn síður dökkrauðu súlun-
um í salnum né öðru sem maðurinn
kom nálægt, sem var eiginlega allt í
húsinu sem fellur að skilgreiningunni
„design“. Per Arnoldi var engan veg-
inn mitt val segir Larsen heldur herra
Møllers. Hins vegar ber hann mikið lof
á lágmyndir Per Kirkebys úr bronsi í
forsalnum, segir þær ótrúlega fínar og
í góðu samræmi við hlyninn í veggjun-
um. Við þetta má loks bæta að ósætti
kom upp á milli Mærsk og Larsens
sem ég rétt í þessu hef fengið greinar-
góðar heimildir um, þær flóknar og
efni í annan pistil og þó þær upplýsi
margt og eigi allt eins erindi til okkar
er óráðið um framhald.
Hinn víðfrægi arkitekt Henning
Larsen og hin nafnkennda blaðakona
Marianna Krogh Andersen sátu
drjúga stund að spjalli í veitingabúð
forsalarins. Þrátt fyrir stærðirnar allt
um kring er hún mettuð hlýleika og
vænn staður til að fá sér drykk, setjast
að snæðingi, eða einfaldlega njóta hins
stórbrotna útsýnis hvar skipin líða
hægt og hljótt framhjá. Ásamt því að
ferjan til Bornhólms blasir við í beinu
sjónmáli á hafnarbakkanum and-
spænis…
AP
„Við fengum fyrirheit um fallega
gjöf, en þegar við tókum pakkann
upp kom annað í ljós,“ voru orð
Karin Zahle, formanns akademí-
ráðsins, þá verkefnið var kynnt.
Margur álítur
arkitektinn
Henning Lar-
sen jafnoka
Arne Jacob-
sens, ef ekki
honum fremri.
Hlí›asmára 15 • Sími 535 2100
Aldrei fleiri
áfangastaðir!
Netverðdæmi
Verð frá 47.066 kr.*
Costa del Sol
57.438 kr. ef 2 ferðast saman.
á Santa Clara í 7 nætur.
*á mann m.v. að 2 fullorðnir
og 2 börn, 2ja-11 ára, ferðist saman.
Innifalið: Flug, gisting, 10.000 kr.
bókunarafsláttur og flugvallarskattar.
á Skala í 7 nætur.
á Elimar í 7 nætur.
á Pil Lari Playa í 7 nætur.
á Halley í 7 nætur.
Verð frá 49.400 kr.*
Krít
60.100 kr. ef 2 ferðast saman.
Verð frá 39.500 kr.*
Portúgal
54.200 kr. ef 2 ferðast saman.
Verð frá 38.730 kr.*
Mallorca
47.730 kr. ef 2 ferðast saman.
Verð frá 34.230 kr.*
Benidorm
46.300 kr. ef 2 ferðast saman.
Sumar
Plús 2005