Morgunblaðið - 20.02.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2005 31
Gagnrýni byggist ekki á: Lélegum árangri í skól-
um (þeir standa sig vel í alþjóðlegum samanburði),
hún byggist ekki á lélegum rekstri (skólastjórar
sýna rekstrarvitund sem er til fyrirmyndar); hún
byggist ekki á óánægju notenda (80–90% foreldra
eru ánægðir með skóla); hún byggist ekki á mis-
munun (í Reykjavík er svo mikið jafnræði milli
skóla að þykir til fyrirmyndar erlendis). Hvert er
vandamálið? Góður opinber rekstur samræmist
ekki pólitískri hugmyndafræði hægri-öfgasinna í
menntamálum!“
Lesendum til glöggvunar er rétt að rifja upp
hver er kjarninn í Morgunblaðsræðunni. Enginn
ágreiningur er um að grunnskólamenntun barna
skuli greiða af almannafé. Hins vegar felast mikil
tækifæri í að greina á milli fjármögnunar mennt-
unar og veitingar þjónustunnar. Til að nýta kosti
samkeppni og fjölbreytni í skólakerfinu telur
Morgunblaðið að foreldrar eigi að geta valið um
skóla fyrir börn sín. Það vill ekki leggja niður skóla
sveitarfélaganna. Það vill hins vegar fjölga skólum
sem einkaaðilar reka, t.d. söfnuðir, félagasamtök,
hópar kennara eða samtök foreldra. Þannig telur
blaðið að nýjar hugmyndir og aðferðir muni fá að
njóta sín. Mikil fjölbreytni er í dag í skólunum,
sem sveitarfélög reka, og mismunandi stefnum
fylgt. En ef foreldrar eiga ekki val um skóla fyrir
börnin sín, nýtist sú fjölbreytni ekki sem skyldi.
Hver og einn nemandi á þess ekki kost að fara í
þann skóla, þar sem skólastefna og kennsluhættir
henta honum bezt. Blaðið hefur talið að sveitar-
félögin ættu að láta sömu upphæð fylgja hverjum
nemanda, sem fer í grunnskóla. Þannig myndu
kostir samkeppninnar nýtast; hver og einn skóli
fengi hvata til að standa sig betur. Þetta er kjarn-
inn í Morgunblaðsræðunni.
Stefán Jón telur að opinberu skólarnir séu nógu
góðir. Það er rétt að þeir eru góðir. Margt er t.d.
gífurlega vel gert í grunnskólum Reykjavíkur. En
stefna Morgunblaðsins byggist á því, að það sé
hægt að gera betur; búa til úrvalsskóla. Nýleg
sænsk könnun, sem Morgunblaðið hefur sagt frá,
sýnir að í sveitarfélögum, þar sem einkareknir
skólar veita skólum sveitarfélagsins samkeppni,
standa þeir sig enn betur en ella – og kemur ekki á
óvart. Stefán Jón nefnir að opinberu skólarnir
komi vel út í alþjóðlegum samanburði og foreldrar
séu ánægðir með þá. En er ekki staðreyndin sú, að
þeir fáu einkaskólar, sem starfræktir eru í
Reykjavík, koma enn betur út en opinberu skól-
arnir? Nemendur Landakotsskóla hafa til dæmis
staðið sig afburðavel á samræmdum prófum.
Fræðslumiðstöð Reykjavíkur hefur látið IMG
Gallup gera kannanir meðal foreldra, bæði í
grunnskólum borgarinnar og í einkareknu skól-
unum. Í niðurstöðum þeirra kemur skýrt fram að
ánægja foreldra barna í einkareknu skólunum
með stjórnun og skólastarf er að meðaltali mun
meiri en foreldra barna í grunnskólum Reykjavík-
ur. Þetta eru kannanir, sem formaður menntaráðs
þekkir væntanlega til og hefur lesið, þótt hann hafi
lítið gert af því að flagga niðurstöðunum.
„Hægri-öfga-
stefna“ Samfylk-
ingarfólks
Er það svo að það séu
fáeinir öfga-hægri-
sinnar, aðallega á
Morgunblaðinu, sem
vilja einkarekstur og
valfrelsi í grunnskól-
anum? Í áfangaskýrslu framtíðarhóps Samfylk-
ingarinnar, sem lögð var fyrir flokksstjórnarfund í
október sl., segir m.a.: „Samfylkingin telur að
besta leiðin til þess að tryggja einstaklingum að-
gang að góðri og öruggri menntun sé með því að
ríki og sveitarfélög skuldbindi sig til þess að veita
þegnunum ókeypis menntun auk þess sem skýr
viðmið liggi fyrir um það í hverju hún er fólgin á
hverju skólastigi um sig, hvaða reglur gildi um
inntöku nemenda, gjaldtöku o.s.frv.. Það geta hins
vegar bæði verið opinberir aðilar og einkaaðilar
sem sjá um framkvæmdina. Mikilvægt er að fjöl-
breytileiki og svigrúm til þróunar mismunandi
rekstrarforma sé til staðar. Það gerir aftur auknar
körfur um skýrar reglur. Grundvallaratriði er að
leikreglur lýðræðis, jafnréttis og jafnræðis séu
hafðar að leiðarljósi. Tryggja verður að allir skólar
sem njóta opinberra styrkja uppfylli þau skilyrði,
m.a. með því að þeim verði ekki heimilt að inn-
heimta skólagjöld. Skólar sem reknir eru af hinu
opinbera annars vegar og einkaaðilum hins vegar
verða að sitja við sama borð hvað þetta varðar.
Mikilvægt er að fjölbreytileiki og svigrúm til þró-
unar mismunandi rekstrarforma sé til staðar en
það má ekki leiða til mismununar nemenda.“
Morgunblaðið getur tekið undir hvert orð í
þessum texta, þó með þeim fyrirvara, að framlög
opinberra aðila til sjálfstæðra skóla verða að vera
með þeim hætti að þeir neyðist ekki til að inn-
heimta skólagjöld. Forsvarsmenn Reykjavíkur-
listans tala oft um að þeir vilji ekki búa til einka-
skóla fyrir þá efnameiri, en stuðla svo að
sjálfsögðu að slíkri stéttskiptingu í skólamálum
með því að skera framlög til einkaskólanna svo við
nögl að þeir neyðast til að innheimta skólagjöld.
Björgvin G. Sigurðsson alþingismaður hefur að
undanförnu haslað sér völl sem einn helzti tals-
maður Samfylkingarinnar í skólamálum. Hann
segir á heimasíðu sinni 10. þessa mánaðar:
„Grunneiningin í grunnskólanum er og á að vera
hverfisskóli þar sem sveitarfélagið tryggir jafn-
rétti til náms og það er athyglisverð hugmynd að
fleiri en einn skóli séu í hverju hverfi til að auka
valfrelsi foreldra um skóla fyrir börnin sín.
Til viðbótar við hverfisskólana eiga að fá að
blómstra, sem valkostur fyrir utan þennan
ramma, sjálfstætt starfandi skólar þar sem nem-
endum er ekki mismunað á efnalegum forsendum.
Sjálfstætt starfandi grunnskólar (einkareknir fyr-
ir opinbert fé) eru að mínu mati góð viðbót við
hverfisskólana. Grunnskólar sem eru reknir utan
um ákveðna, tiltekna hugmyndafræði, standa öll-
um opnir og innheimta ekki skólagjöld. Skóla á
borð við Barnaskóla Hjallastefnunnar.
Aukin fjölbreytni á grunnskólastigi getur af sér
betra menntakerfi, betri menntun fyrir börnin.
Það er markmiðið.“ Þetta tekur Morgunblaðið líka
heils hugar undir.
Í gær, föstudag, skrifar svo Kjartan Valgarðs-
son, stjórnarmaður í Samfylkingarfélagi Reykja-
víkur, grein í Morgunblaðið undir fyrirsögninni
„Skólayfirvöld í Reykjavík á villigötum“. Kjartan
sakar þar Reykjavíkurlistann réttilega um að
reyna að ganga af einkaskólum í Reykjavík dauð-
um. „Það ber vott um ótrúlega skammsýni. Um
áratugaskeið hafa verið starfræktir einkareknir
grunnskólar í Reykjavík. Þeir hafa orðið til vegna
frumkvæðis frumkvöðla eins og Ísaks Jónssonar,“
segir Kjartan.
Síðar í grein sinni segir hann: „Alltaf verður til
fólk sem hefur sannfæringu fyrir því að hægt sé að
gera betur, fara nýjar leiðir og ná betri árangri.
Þennan vilja og áhuga á að nýta til góðra verka, fá
samanburð, gera tilraunir og skapa opinberu skól-
unum aðhald. Slíkum einstaklingum og hópum
ættu skólayfirvöld í Reykjavík að fagna í stað þess
að leggja stein í götu þeirra. Ísland mun eignast
fleiri Ísaka Jónssyni og Margrétar Pálur.“
Og áfram heldur stjórnarmaðurinn í Samfylk-
ingarfélagi Reykjavíkur: „Það er kaldhæðnislegt
að skólastefnu, sem samræmist hugsjónum jafn-
aðarstefnunnar, er helst að finna í Garðabæ.“
Morgunblaðið kann vel við sig í hópi „hægri-
öfgasinna í menntamálum“ í Samfylkingunni,
þeirra Hermanns Jóns Tómassonar og annarra,
sem fjölluðu um menntamál í framtíðarhópi
flokksins, Kjartans Valgarðssonar og Björgvins G.
Sigurðssonar. Það er hér um bil algjör samhljóm-
ur með hugmyndum þessa fólks um einkarekstur
og valfrelsi og hugmyndum Morgunblaðsins. En
getur verið að sjónarmið Stefáns Jóns Hafstein,
formanns menntaráðs Reykjavíkur, sé að verða
„smátt en hávært“ í hans eigin flokki?!
Morgunblaðið/ÞorkellKrakkar í Ísaksskóla við morgunsöng á föstudagsmorgun.
Morgunblaðið kann
vel við sig í hópi
„hægri-öfgasinna í
menntamálum“ í
Samfylkingunni,
þeirra Hermanns
Jóns Tómassonar og
annarra, sem fjöll-
uðu um menntamál í
framtíðarhópi
flokksins, Kjartans
Valgarðssonar og
Björgvins G. Sig-
urðssonar. En getur
verið að sjónarmið
Stefáns Jóns Haf-
stein, formanns
menntaráðs Reykja-
víkur, sé að verða
„smátt en hávært“ í
hans eigin flokki?!
Laugardagur 19. febrúar