Morgunblaðið - 01.04.2005, Qupperneq 44

44 FÖSTUDAGUR 1. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Arnþrúður Guð-björg Sigurðar-
dóttir Kaldalóns
fæddist 23. október
1919 á Bæjum á Snæ-
fjallaströnd. Hún
lést aðfaranótt föstu-
dagsins langa 25.
mars á hjúkrunar-
heimilinu Grund.
Foreldrar hennar
voru hjónin Sigurð-
ur Ólafsson, f 12. maí
1882, á Tröð í Álfta-
firði, d. 23. mars
1959, og kona hans
María Rebekka
Ólafsdóttir, f. 1. sept. 1880 í Múla í
Ísafirði, d. 9. apríl 1970. Arnþrúð-
ur var 11. í röð 15 systkina og eins
hálfbróður. Eldri systkinin voru
Sigurður, Ingibjörg, Kristinn,
Gunnar, María, Óskar, Aðalsteinn,
Jón (d. á 1. aldursári), Jón Magnús
(samfeðra) og Ásgeir. Yngri systk-
inin voru Torfi, Halldór, Kristján
og Ólafur. Af systkinahópnum lifir
Ólafur einn systur sína.
Arnþrúður giftist Sigvalda
Þórði Kaldalóns (f. 7. nóv. 1915)
húsum, Bæjum á Snæfjallaströnd,
til 18 ára aldurs þegar hún hóf
nám í Héraðsskólanum í Reykja-
nesi, þar sem hún lauk m.a. sund-
kennaraprófi. Sund kenndi hún
um skeið í laug í Unaðsdal. Síðan
vann hún sem barnfóstra á Ísafirði
og í Reykjavík og starfaði síðan á
Gróðrarstöðinni í Reykjavík við
Hringbraut þar sem hún kynntist
manni sínum Þórði Kaldalóns.
Hjónaband þeirra stóð aðeins í sex
ár þegar Hodgkins-veiki dró Þórð
til dauða frá konu og þremur börn-
um. Arnþrúður vann við sauma-
skap næstu árin, en stofnaði
gróðrarstöð á Árbæjarbletti 7
ásamt sambýlismanni sínum, Kjeld
Wieth. Þar bættist fjórða barnið
við, en faðirinn fluttist aftur til
Danmerkur er þau slitu samvistir.
Þá fluttist Arnþrúður með börnin
fjögur að Laugavegi 49A þar sem
hún bjó næstu 28 árin. Hún ann-
aðist m.a. heimilishald hjá Stefáni
Skaftasyni lækni um nokkurra ára
skeið, en starfaði lengst af sem
matráðskona í mötuneyti Eim-
skips og Orkuveitunnar. Árið 1983
fluttist hún í Skipholt 64 þar sem
hún bjó til haustsins 2002 er hún
fluttist á hjúkrunarheimilið
Grund.
Útför Arnþrúðar verður gerð
frá Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 11.
garðyrkjufræðingi í
desember 1941. Hann
lést 16. apríl 1948.
Börn þeirra eru: 1)
Sigvaldi Snær, kvænt-
ur Margréti Kalda-
lóns, f. Valsdóttur,
þau eiga þrjú börn,
Önnu Margréti, Ingi-
björgu Völu og Sig-
valda Þórð. 2) Örn
Sigmar, kvæntur
Kamillu Suzanne
Kaldalóns, f.
Depledge, þau eiga
tvær dætur, Sólveigu
Heidi og Helenu
Kirsten. 3) Greta Freydís, fyrrver-
andi maki Bragi Jósepsson, þau
eiga þrjá syni, Loga, Sigurð Óskar
Lárus og Braga Kormák. Arn-
þrúður eignaðist soninn Ómar
Wieth, með Kjeld Danner Wieth.
Ómar á soninn Árna Þór með fyrr-
verandi maka, Þorbjörgu Hannes-
dóttur, og soninn Hlyn Örn með
núverandi maka, Þórunni Davíðs-
dóttur. Barnabörn Arnþrúðar eru
tíu og barnabarnabörnin átta tals-
ins. Arnþrúður ólst upp í foreldra-
Mútta mín. Það er komið að skiln-
aðarstund. Ég á þér svo margt að
þakka. Við vorum „eilífðarvinkonur“
og brölluðum margt saman í gegnum
tíðina. Þú komst mér á flot og kenndir
mér að synda. Það gerðum við líka
reglulega, áratugum saman. Þangað
til að þú kunnir það ekki lengur einn
daginn. Þá brá mér og ekki í fyrsta og
síðasta sinn. Þetta er erfiður sjúk-
dómur, Alzheimer-sjúkdómurinn,
sem þú fékkst. Það er þyngra en tár-
um taki að rifja það allt upp. Alltaf
hélst þú ró þinni. Þarna kemur
grunnkarakterinn í ljós. Ef þú hefðir
ekki fengið inni á deild V-4 á Grund,
veit ég ekki hvernig hefði farið með
þig – og mig. Þar fékkstu frábært at-
læti, allt til hins síðasta. Við vorum öll
hjá þér systkinin og þökkum fyrir að
hafa fengið að gera það, á kyrrðar-
stund með þér. Þetta var „hægt and-
lát“ eins og sagt er. Þú fórst eins og
þú lifðir lífinu, hægt og rólega og ekki
með neinum látum. Kurteis og prúð
og stillt... ólík mér, en allt eins fyrir
það ertu gróin mér við hjartastað. Við
gerum hlutina ekki öll eins; lifum líf-
inu á ólíkan hátt. En þú varst góð fyr-
irmynd. Það eru forréttindi að hafa
fengið að alast upp hjá þér. Hvíldu í
friði og Guð blessi þig. Moldin minnir
á þig og ég vil ljúka orðum mínum
með línum úr ljóðinu „Moldin“ eftir
Davíð Stefánsson frá Fagraskógi:
Hafðu þökk fyrir öll þín spor.
Það besta sem fellur öðrum í arf,
er endurminning um göfugt starf.
Moldin er þín.
Moldin er trygg við börnin sín,
sefar allan söknuð og harm
og svæfir þig við sinn móðurbarm
Grasið hvíslar sitt ljúfasta ljóð
á leiðinu þínu. Moldin er hljóð
og hvíldin góð.
Greta Freydís Kaldalóns.
Þegar ég hitti fyrst tengdamóður
mína tilvonandi, Dúddu, sló það mig
hvað hún var falleg. Kærastinn minn
átti móður sem leit út fyrir að vera
kvikmyndastjarna! Þar sem ég var
frá Englandi var ég ekki vön þessu
séríslenska útliti – háum kinnbeinum
og stórum augum – og bara að venju-
leg persóna gæti verið svona sláandi
falleg! En með tímanum lærði ég
einnig að njóta hinna góðu eiginleika
hennar.
Það tók tíma að kynnast Dúddu.
Við vorum svo ólíkar, með mismun-
andi bakgrunn og viðhorf, þannig að
það var ekki auðvelt í fyrstu fyrir okk-
ur að verða nánar hvor annarri. En
það er eins með allt sem kostar
áreynslu eða vinnu, fyrirhöfnin er
alltaf þess virði því á endanum kunn-
um við að meta og skildum hvor aðra.
Þetta batt okkur enn nánari böndum.
Ég hreifst oft af því hvað Dúdda
var skynsöm í hegðun. Hún var alltaf
tilbúin að styrkja mann og styðja,
gagnrýndi mann ekki eins og maður
hefði mátt búast við af tengdamóður
sinni! Hún bar líka með sér einstakan
þokka í því hvernig hún meðhöndlaði
veikindi sín síðustu ár ævinnar. Vitn-
eskjan um að henni færi stöðugt
hrakandi og að hún væri að missa
minnið hefur örugglega verið skelfi-
leg á stundum. En með aðdáunar-
verðri reisn sagði hún blátt áfram
þegar hún mundi ekki eitthvað: „Ég
man það ekki,“ og það var þetta sem
gerði stöðuna viðráðanlega og sæm-
andi, aldrei vandræðalega.
Dúdda var mikil útiverumanneskja
og sérlega barngóð. Margar minning-
ar á ég um sólríka sumardaga þar
sem Dúdda var að hengja upp hand-
klæði barnabarna sinna eftir sund-
ferðirnar. Dúdda var alltaf útitekin í
björtum og sólríkum fötum. Dúdda
vinnandi í garðinum, Dúdda semjandi
ljóðin sín, Dúdda bakandi sínar frægu
pönnukökur! Hamingjusöm, kraft-
mikil kona sem var öllum góð og bauð
ávallt alla velkomna.
Dúdda hafði sterka trú og vissi af
framtíðarloforðum Biblíunnar um
upprisu í paradís á jörð. Í síðasta
skipti sem ég sá hana, rétt áður en
hún lést, lá hún kyrr á rúminu með
lokuð augun. Maðurinn minn og ég
héldum sitt í hvora hönd hennar og
sögðum við hana að það yrði gaman í
paradís og að við myndum sjást í nýja
heiminum. Þrátt fyrir veikindin skildi
hún okkur og með feginssvip og mik-
illi áreynslu myndaði hún orðið: „Já.“
Kamilla Kaldalóns.
Arnþrúður er magnþrungið nafn
og fer vel á stúlkubarni sem fæddist
og ólst upp á Snæfjallaströnd við Ísa-
fjarðardjúp. Hún var orðin fullorðin
þegar ég kynntist henni, var þá orðin
ekkja fyrir alllöngu með fjögur stálp-
uð börn: þrjá pilta og eina stúlku. Sá
elsti var þá fluttur að heiman, kvænt-
ur og orðinn þriggja barna faðir, en
hin þrjú enn hjá móður sinni, þar til
ég kvæntist dótturinni, og skömmu
síðar voru hin tvö flogin úr hreiðrinu
og barnabörnin komu í heiminn hvert
af öðru.
Frá því ég kynntist Arnþrúði
Kaldalóns var hún, innan fjölskyld-
unnar, alltaf kölluð amma Dúdda. Og
hún var áreiðanlega sú besta amma
sem hægt er að hugsa sér. Eftir að
börnin voru flutt að heiman bjó hún
ein í íbúð sinni í Skipholti 64. En þar
var hún svo sannarlega ekki ein, því
börnin og barnabörnin og aðrir úr
stórfjölskyldunni voru þar, einn eða
fleiri, svo að segja daglegir gestir. Og
það var einmitt vegna þess, að þangað
var svo gott að koma.
Arnþrúður ólst upp hjá foreldrum
sínum í stórum systkinahópi, en
systkinin voru alls 15 talsins, og öll
komust þau á legg, glæsilegur og
mannvænlegur hópur, sem fylgdist að
í blíðu og stríðu í gegnum lífið. Og eins
og gerist í boðhlaupi hafa þau nú öll
gefið keflið til þeirra sem næstir
komu í röðinni, börnunum, barna-
börnunum og svo áfram inn í framtíð-
ina.
Arnþrúður Kaldalóns var óvenju-
legur persónuleiki. Hún var að eðl-
isfari hógvær og lítillát en jafnframt
full af óþrjótandi lífskrafti og hún
hafði persónutöfra, sem höfðu bæt-
andi áhrif á hvern þann sem henni
kynntist. Hún var ung þegar hún gift-
ist Þórði, syni læknisins í sveitinni og
tónskáldsins Sigvalda Kaldalóns. Og
hún var aðeins 28 ára þegar hún varð
ekkja. Síðan eru liðin rúmlega fimm-
tíu ár. Og allt fram til hins síðasta hef-
ur hún staðið eins og klettur úr haf-
inu, jákvæð, sívinnandi og stöðugt
skiljandi eftir sig eitthvað gott og
mannbætandi. Blessuð sé minning
hennar.
Bragi Jósepsson.
Elsku amma Dúdda. Nú ertu farin
og því taka við betri tímar hjá þér.
Eftir sitja fjölmargar minningar sem
næra okkar sál. Það sem mér er efst í
huga er hve mikið við barnabörnin
getum lært af þér og tekið okkur til
fyrirmyndar. Fyrst ber að nefna
hversu mikil fjölskyldukona þú varst.
Þó ýmislegt gengi á lést þú ekkert
komast upp á milli okkar í fjölskyld-
unni. Þú varst líka mikil barnagæla og
alveg óendanlega góð við okkur
barnabörnin. Óspör á hrósið, hafðir
trú á okkur og hvattir okkur. Þannig
kenndir þú mér bæði að synda og
hjóla, eitthvað sem ég hafði verið
smeyk við að gera. Svo liðu árin og ég
var komin með mínar dætur. Þegar
ég kom með þær til þín í Skipholtið
bakaðir þú iðulega pönnukökur. Hjá
þeim varst þú „pönnukökuamman“.
Þegar stelpurnar voru að ólátast og
ýta við stofustássinu eða biðjandi um
súkkulaðibita var viðkvæði þitt alltaf
það sama: „Inga mín, leyfðu þeim.“
Þá er ógleymanlegt hversu sterk
þú varst alla tíð. Mér finnst aðdáun-
arvert hvernig þú gast spjarað þig
eftir að afi féll frá þegar þú varst ung.
Þú orðin einstæð móðir með fjögur
lítil börn á framfæri á tímum sem
ekkert var velferðarkerfið. Þrátt fyrir
þessar erfiðu aðstæður segir pabbi
mér að hann hafi aldrei upplifað fá-
tækt, jafnvel þó lífsbaráttan hafi verið
hörð. Enda varstu jákvæð, nýtin, út-
sjónarsöm og virtist alltaf leggjast
eitthvað til. Í mínum huga ert þú sönn
hetja. Þú stóðst á þínum rétti og varst
fylgin þér. Ég gleymi því aldrei
hvernig þú fylgdir þínum málum eftir
á Eimskip þegar þú varst matráðs-
kona þar. Hvort sem þú þurftir klaka-
vél, nýja kaffikönnu eða aðstoðar-
mann í eldhúsið þá sendir þú þínum
yfirmönnum beiðni í ljóðaformi. Fáir
gátu sagt nei við slíkum beiðnum.
Þannig var ég orðin aðstoðarmaður í
eldhúsi 11 ára gömul, yngsti launþegi
Eimskipafélagsins fyrr og síðar. Sem
fyrr hafðir þú óbilandi trú á mér og
þannig kenndir þú mér fyrst manna
að vinna. Elsku amma mín. Þú sem
alltaf vildir fremur gefa en þiggja,
takk fyrir allt. Ég sé þig síðar á öðrum
stað.
Þín
Ingibjörg.
Amma Dúdda, elsku amma mín, nú
ertu farin. Ég hef aldrei misst neinn
frá mér jafnnákominn og þig. Veit
eiginlega ekki hvernig mér er innan-
brjósts. Ég er feginn að veikindin eru
yfirstaðin og þú getur fengið að vera
þú sjálf núna. En ég er líka leiður,
ofsalega leiður að þú skulir vera farin
fyrir fullt og allt. Ef það hefði verið
hægt að útskýra góðmennsku og
mannúð, þá hefði líklega verið nóg að
benda fólki á að kynnast þér. Þú mátt-
ir aldrei vita af neinu ranglæti í kring-
um þig.
Heimsóknirnar mínar til þín í
gamla Eimskipafélagshúsið eru og
verða mér alltaf minnisstæðar, ekki
mikið eldri en sjö ára þegar ég fór að
hjóla til þín og hjálpa til í mötuneytinu
fyrir einn tíkall eða svo, stundum tvo.
Kex frá Frón alltaf til í bunkum í
vinnunni og ég sem patti naut góðs af
því.
Hvernig er ekki hægt að tala um
pönnukökur og brauðsúpu í tengslum
við ömmu? Alltaf nóg til þó að efni þín
væru ekki mikil, alltaf að gefa frá þér
til þeirra sem þér þykir vænt um.
Þú varst sí syngjandi í minningunni
allavega raulaðir skemmtileg lög á
meðan þú vökvaðir blómin þín sem
voru ófá. Þú varst lunkin við að halda
öllum blómunum á lífi, sem segir lík-
lega mjög mikið um þig. Sá sem ekki
getur haldið blómi á lífi, getur ekki
hugsað um sjálfan sig. Þetta vilja
sumir meina. En þú varst með
aragrúann allan af blómum sem var
lítið vandamál fyrir þig að rækta, rétt
eins og þú ræktaðir fólkið í kringum
þig.
Við barnabörnin höfðum alltaf yndi
af því að koma til þín og vera hjá þér.
Gaman að heyra þig segja sögur og
spjalla bara um daginn og veginn.
Húmorinn þinn er og verður alltaf of-
arlega í minningunni. Þú fórst í gegn-
um svo mikið, misstir manninn þinn
svo ung, einstæð móðir á erfiðum tím-
un, en þér tókst þetta og vel það.
Bjóst til kjarna í kringum þig sem við
búum öll að í dag. Þú ert og varst
sterk, ég vil að þú vitir hvað þú hefur
skilið mikið eftir hjá okkur, við erum
öll betri fyrir það að hafa þekkt þig.
Elsku amma Dúdda, hafðu það gott
hvar sem þú ert, þú átt það skilið.
Sigvaldi (Daddi).
Þrátt fyrir sáran söknuð er mér
efst í huga þakklæti fyrir að hafa not-
ið návista við ömmu Dúddu svona
lengi. Hún var besta amma sem hægt
er að hugsa sér. Óþreytandi að syngja
og lesa fyrir okkur systurnar hvenær
sem færi gafst. Það var alltaf gott að
fá að gista hjá henni á Laugaveginum.
Þá las hún fyrir okkur fyrir svefninn
þó að við værum löngu farnar að lesa
sjálfar. Á eftir var svo söngur og Fað-
irvorið. Þar sem amma var mjög
kvöldsvæf sofnaði hún ósjaldan í
miðju lagi og vaknaði við hlátrasköllin
í okkur systrunum, okkur fannst
þetta alltaf jafnfyndið – og hló með
okkur. Á morgnana færði hún okkur
svo heitt kakó og brauð í rúmið. Vissi
upp á hár hvað okkur fannst best.
Hún neitaði okkur aldrei um neitt, en
einhvern veginn vorum við aldrei
kröfuharðar eða frekar við hana,
heldur umgengumst hana með mikilli
væntumþykju og virðingu.
Þrátt fyrir lítil efni var hún mjög
gjafmild og alltaf að hugsa um hvern-
ig hún gæti glatt okkur barnabörnin.
Eitt sinn hrósaði ég mynd sem hún
átti. Þá vildi hún endilega gefa mér
hana og var ekki nokkur vegur að af-
þakka. Svo var hún alveg óskaplega
þakklát fyrir það litla sem ég reyndi
að gefa henni til baka. Hún hafði óbil-
andi trú á öllu sem ég tók mér fyrir
hendur og hvatti mig áfram með ráð-
um og dáð.
Amma var alltaf sterk, sama hvað
gekk á. Hún hafði yfirleitt sitt fram og
kom alltaf svolítið prakkaralegt bros
á hana þegar hún vissi að hún hafði
farið aðeins yfir strikið, en ekki bakk-
aði hún, sérstaklega ekki ef það var
okkur barnabörnunum í hag. Amma
lét aldrei segja sér fyrir verkum. Hún
neitaði að láta stía fjölskyldunni í
sundur og fyrir það á hún alla mína
aðdáun.
Síðustu árin þjáðist elsku amma
mín af Alzheimer og dvaldi á Grund
og var þar afskaplega vel um hana
hugsað. Hún var alltaf jákvæð og
ánægð með allt sem í kringum hana
var.
Því miður fá börnin mín ekki að
kynnast langömmu sinni á sama hátt
og ég, en ég mun halda minningunni
um þessa sterku og yndislegu konu
vakandi í hjörtum okkar.
Anna Margrét.
Þá er hún farin hún frænka mín
blessuð og fannst mér það táknrænt
fyrir lífshlaup hennar að hún skyldi
kveðja þennan heim á föstudaginn
langa.
Eftir er nú einn sá yngsti af systk-
inunum frá Hærribæ í Bæjum á Snæ-
fjallaströnd, sem voru 16 fædd og öll
komust til manns að undanskildu einu
og má það teljast sérstakt í allri fá-
tæktinni og erfiðleikunum, sem fólk
mátti búa við á öndverðri síðustu öld.
Þetta líf mótaði ungmennafélaga-
æsku þessa lands og þess vegna var
hún svo sterk við mótun sjálfstæðis
okkar og uppbyggingu fyrir okkur,
sem á eftir komum.
Að minnast hennar Dúddu eins og
hún var alltaf kölluð er eins og að
minnast hvers þeirra systkina, stór-
brotin og mótuð af þessum harðbýlu
æskuslóðum en með þetta stóra
hjarta, fullt af glaðværð.
Ég var ungur drengur nýkominn í
sveitina á Snæfjallaströnd þegar hún
kom með Fagranesinu til að vitja
sveitarinnar sinnar og er mér minn-
isstætt þegar ég stóð á bryggjunni í
Bæjum og sá þessa myndarlegu
frænku mína. Þarna var hún með nýj-
um lífsförunaut, dönskum manni, og
átti eftir að eignast með honum son en
leiðir þeirra skildi síðar.
Ég kynntist ekki þessum manni
frekar en hinum fyrri, sem hún missti
í blóma lífsins frá þremur ungum
börnum, og fyrir mér hefur hún alltaf
verið ein og kjarkur sá og dugnaður,
sem mótaðist á æskuárum, kom þá
svo vel fram.
Alltaf þegar ég mætti henni fann ég
stafa frá henni væntumþykju, sem
mér fannst ég geta rakið til hugar
hennar til föður míns sem var reynd-
ar sá hugur sem þau báru hvert til
annars þessi stóri systkinahópur og
því þarf engan að undra þótt blásið
væri til ættarmóta, sem fram fóru í
námunda við sveitina þeirra ömmu og
afa, Maríu Ólafsdóttur og Sigurðar
Ólafssonar, sem lengst af bjuggu í
Hærribæ.
Mér er minnisstætt þegar hún
Dúdda safnaði ungviðinu í kringum
sig á mótinu í Reykjanesi 1990 og þar
sat hún eins og amma þeirra allra og
sagði þeim sögur og það fór ekki milli
mála að enn var hægt að segja sögur
upp á gamla mátann.
Dúdda mín, þegar ég kveð þig nú
veit ég að við, sem eftir stöndum,
munum minnast þín og ykkar systk-
inanna allra fyrir það traust og virð-
ingu, sem þið sýnduð hvert öðru og
margir mættu taka sér til fyrirmynd-
ar.
Fyrir þetta munuð þið verða elskuð
og við þökkum. Far þú í friði, blessuð
veri minning þín.
Þinn frændi,
Þórir Halldór Óskarsson.
Um það leyti sem fréttin barst af
andláti Dúddu, ekkju Dadda (Þórðar
Kaldalóns) móðurbróður míns, stóð
yfir tiltekt á heimili mínu fyrir
páskahátíðina. Er ég fór í gegnum
pappírsbunka einn komu í ljós nokkur
sendibréf sem faðir minn, Jón Gunn-
laugsson, hafði skrifað tengdamóður
sinni, Karen Margrete Kaldalóns, frá
Reykhólum í Barðastrandarsýslu er
hann var læknir þar. Það var óneit-
anlega merkileg tilviljun að fyrsta
bréfið reyndist vera skrifað í tilefni af
andláti Dadda hinn 16. apríl 1948.
Hann var aðeins 33 ára að aldri er
hann lést úr ólæknandi sjúkdómi.
Hér skal vitnað í þetta sendibréf
þar sem segir meðal annars: „Það er
erfitt starf sem bíður Dúddu og þung
sorg hennar, en hún á marga að og ef
allir leggjast á eitt, þá ætti að mega
létta mikið undir með henni, þótt eng-
ARNÞRÚÐUR
KALDALÓNS