Morgunblaðið - 01.04.2005, Síða 54

54 FÖSTUDAGUR 1. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ARTHUR Miller – eitt helsta leik-
skáld síðustu aldar – lést fyrir nokkr-
um vikum. Hann skrifaði sín helstu
stórvirki um miðbik aldarinnar, og þó
að það væri fjarri sanni að segja að
hann hafi sest í helgan stein eftir það,
var hann oft spurður að því hvers
vegna hann hefði ekki skrifað meira
en raun bar vitni. Leikskáldið svaraði
eitthvað á þá leið að hann hefði
örugglega skrifað meira ef hann
hefði haft leikhús til að skrifa fyrir.
Eftir að markaðsleikhúsið varð alls-
ráðandi á Broadway hefði hann ekki
haft neinn vettvang. Fjárfestar hefðu
ekki áhuga á listrænni áhættu eða
gagnrýnu leikhúsi – þeir sæktust eft-
ir gróða. Í ljósi þessara ummæla
Millers er ekki úr vegi að nota Al-
þjóðaleiklistardaginn – sem Alþjóða-
leiklistarstofnunin efnir til ár hvert –
til að beina sjónum að aðstæðum hér
á landi og huga að hvert stefnir.
Stöðugildum fastráðinna lista-
manna í leikhúsum landsins hefur
fækkað um þriðjung á nokkrum ár-
um án þess að nokkur virðist gefa því
sérstakan gaum. Stór hluti þeirra
leiksýninga sem líta sviðsins ljós eru
unnar af vanefnum og listamennirnir
fá lítið eða ekkert
fyrir vinnu sína.
Leiklist, og
reyndar allri lista-
starfsemi, bæði
stofnunum, ein-
yrkjum og gras-
rótarstarfsemi, er
í æ ríkara mæli
vísað á fyrirtæki
eða fjársterka
einstaklinga til
fjáröflunar. Í leiklistinni er Þjóðleik-
húsið eitt nokkurn veginn ósnortið af
þessari þróun.
Það er varhugavert að reiða sig um
of á þessa leið til fjáröflunar. Hún er
hvergi studd í lögum, ekki einu sinni
óskráðum, og menn geta kippt að sér
hendinni þegar minnst varir – allt
eftir því hvernig árar. Hætt er við að
menn verði fúsastir að stökkva á
þann vagninn sem er á mestri ferð,
fremur enn hinn sem ætlar ótroðnar
slóðir; að hengja nafnspjaldið sitt þar
sem ljósið skín skærast hverju sinni,
ekki í myrkri óvissunnar og áhætt-
unnar. Leiklist sem er háð markaðs-
öflunum getur vissulega bæði
skemmt og glatt, sem síst skal van-
metið, en meira getur hún sjaldnast
lagt til.
Einungis atvinnuleikhús, styrkt af
opinberu fé, þar sem listamönnunum
er tryggð samfella í starfi og að-
stæður til þróunar listar sinnar, get-
ur axlað margbreytilegt hlutverk
listarinnar. Hlutverk sem erfitt er að
skilgreina eða færa sönnur á, en
áhrifaríkast er kannski að hver og
einn reyni að setja sér fyrir sjónir
mannlegt samfélag án listar – án
sköpunar. Hvers konar samfélag
blasir þá við?
En leikhúsið getur því einungis
gert kröfur til nauðsynlegs stuðnings
samfélagsins, að það rísi undir hlut-
verki sínu. Líti í eigin barm, bæði
stofnanir og einstaklingar, og spyrji
gagnrýninna spurninga. Er leikhúsið
lifandi þátttakandi í samfélaginu? Er
það að skoða og skilgreina marg-
breytileika mannlegrar hegðunar og
samfélaga, örva til nýrrar sköpunar
og skilnings, hugsana og gagnrýni?
Er það sá málsvari mannúðar, friðar
og mannréttinda sem allri list ber að
vera?
Viðleitnin verður að hníga í þessa
átt og þó að markinu verði aldrei náð
ber að stefna að því. Leikhús sem
starfar, hugsar og andar með og fyrir
fólkið í landinu uppsker áhuga og
stuðning áhorfenda.
Ávarp í tilefni Alþjóða-
leiklistardagsins 2005
Þórhildur
Þorleifsdóttir
Höfundur er leikstjóri.
Eftir Þórhildi
Þorleifsdóttur
UM HELGINA verður mikið um
dýrðir í Kaupmannahöfn vegna
tveggja alda afmælis H.C. And-
ersens. Íslenskir og danskir rithöf-
undar mæla sér mót í dag og á
morgun þar sem haldin verður bók-
mennta-, rapp- og myndlistarhátíð á
Café Jonas, steinsnar frá Kóngsins
Nýjatorgi. Skáldin eru: Auður Jóns-
dóttir, Eiríkur Örn Norðdahl, Krist-
ian Bang Foss, Kristín Eiríksdóttir,
Lars Frost, Mikael Torfason, Steinar
Bragi og Sölvi Björn Sigurðsson. Ís-
lensku rithöfundarnir hafa ýmist bú-
ið í Kaupmannahöfn eða gert hana
að sögusviði í bókum sínum, en
skáldsögur Dananna gerast að hluta
til á Íslandi. Upplesturinn verður í
höndum Søren Lampe.
Þá flytja þrír rapparar kveðskap
sinn, þeir Dóri DNA frá Íslandi, Rux
frá Næstved og Loke Deph, en hann
er Kaupmannahafnarbúi af finnsk/
íslenskum ættum.
Í dag verður einnig opnuð sýning
á myndskreytingum Þórarins Leifs-
sonar á ævintýrum H.C. Andersens,
en þær komu út í Danmörku, Íslandi,
Noregi og Svíþjóð sl. haust og vöktu
athygli.
Verndari hátíðarinnar er blaða-
maðurinn Anders Lund Madsen en
Magasin du Nord, Icelandair og
menntamálaráðuneytið hafa stutt
hátíðina.
Menningarhátíð
á Café Jonas
Auður Jónsdóttir skáld.
Stóra svið
Miðasalan er opin: Mánud. og þriðjud.:10:00-18:00, mið-, fim- og föstudaga: 10:00-20:00, laugar- og sunnudaga: 12:00-20:00
Miðasölusími 568 8000 - miðasala á netinu: www.borgarleikhus.is
LÍNA LANGSOKKUR e. Astrid Lindgren
Lau 2/4 kl 14 – AUKASÝNING
Su 3/4 kl 14 – AUKASÝNING
Lokasýningar
HÉRI HÉRASON e. Coline Serreau
Lau 23/4 kl 20, Fö 29/4 kl 20
AUSA eftir Lee Hall - Í samstarfi við LA
Su 3/4 kl 20, Fi 21/4 kl 20 - Síðasta sýning
Ath: Miðaverð kr 1.500
SEGÐU MÉR ALLT -
Taumlausir draumórar?
AMERICAN DIPLOMACY
eftir Þorleif Örn Arnarsson
Í samstarfi við Hið lifandi leikhús
Í kvöld kl 20 - Síðasta sýning
SVIK eftir Harold Pinter
Samstarf: Á SENUNNI, Sögn ehf og LA.
Lau 2/4 kl 20, Lau 9/4 kl 20
Síðustu sýningar
HOUDINI SNÝR AFTUR
Í kvöld kl 20 - AUKASÝNING
Síðasta sýning
SEGÐU MÉR ALLT
e. Kristínu Ómarsdóttur
Í kvöld kl 20,
Lau 9/4 kl 20, Su 17/4 kl 20
LEIKHÚSVEISLA FYRIR HÓPA - UPPSKRIFT AÐ SKEMMTILEGU KVÖLDI
NÆRING FYRIR SÁL OG LÍKAMA - BÓKIÐ Í TÍMA
Kl 18:00 Gleðistund í forsal - veitingasalan opin
Kl 18:30 Kynnisferð um leikhúsið - kynning á verki kvöldsins
Kl 19:00 Matseðill kvöldsins Kl 20:00 Leiksýning kvöldsins
BÖRN 12 ÁRA OG YNGRI FÁ FRÍTT Í BORGARLEIKHÚSIÐ Í FYLGD FULLORÐINNA
- gildir ekki á barnasýningar!
Nýja svið, Litla svið og Þriðja hæðin
ALVEG BRILLJANT SKILNAÐUR
Einleikur Eddu Björgvinsdóttur
Í kvöld kl 20 - UPPSELT,
Lau 2/4 kl 20 - UPPSELT,
Su 3/4 kl 20 - UPPSELT, Fi 14/4 kl 20 - UPPSELT,
Fö 15/4 kl 20 - UPPSELT, Lau 16/4 kl 20 - UPPSELT,
Su 17/4 kl 20 - UPPSELT, Mi 20/4 kl 20 - UPPSELT,
Fi 21/4 kl 20, Fö 22/4 kl 20 - UPPSELT
HÍBÝLI VINDANNA leikgerð Bjarna Jónssonar
eftir vesturfarasögu
Böðvars Guðmundssonar
Fi 7/4 kl 20,
Fö 8/4 kl 20,
Lau 16/4 kl 20,
Su 17/4 kl 20, Fi 21/4 kl 20,
Fö 22/4 kl 20, Lau 30/4 kl 20
DRAUMLEIKUR eftir Strindberg
Samstarf: Leiklistardeild LHÍ
Lau 9/4 kl 20,
Su 10/4 kl 20,
Fi 14/4 kl 20
Síðustu sýningar
RIÐIÐ INN Í SÓLARLAGIÐ
e. Önnu Reynolds
Í samstarfi við Leikhópinn KLÁUS
Aðalæfing fi 7/4 kl 20 - kr. 1.000,
Frumsýning fö 8/4 kl 20 - UPPSELT,
Fö 15/4 kl 20, Lau 16/4 kl 20
HÁSKÓLABÍÓI, LAUGARDAGINN 2. APRÍL KL. 15.00Tónsprotinn #4
Háskólabíó vi› Hagatorg I Sími 545 2500 I sinfonia@sinfonia.is I www.sinfonia.is
Ævintýralegir
tónleikar
Hljómsveitarstjóri ::: Guðmundur Óli Gunnarsson
Sögumaður og kynnir ::: Örn Árnason
Árni Björnsson ::: Forleikur að Nýársnóttinni
Fuzzy / H.C. Andersen ::: Förunauturinn
Benjamin Britten ::: Hljómsveitin kynnir sig
ER BAKHJARL
TÓNSPROTANS
Tónleikaröð fjölskyldunnar, Tónsprotinn, hefur slegið í
gegn í vetur. Þessir ævintýralegu tónleikar eru tileinkaðir
H.C. Andersen á 200 ára fæðingarafmæli hans.
Leikhúsgestir munið glæsilegan matseðil S: 568 0878
Hljómsveitin
SIXTIES
í kvöld
H.C. Andersen
Afmælisveisla í Leikhúskjallaranum
á morgun frá 15-17
Tónlist, leikur, gleði!
Ókeypis aðgangur
Brynhildur Guðjónsdóttir, Gísli Marteinn Baldursson,
Kristín Helga Gunnarsdóttir og Þórarinn Eldjárn lesa
uppáhaldsævintýrið sitt - Klippimyndasamkeppni
200 ára!
í kvöld kl. 20