Morgunblaðið - 06.04.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. APRÍL 2005 11
FRÉTTIR
„EINS og yfirskriftin gefur til kynna er kjarni
þessarar ráðstefnu samræður menningarheima.
Hún snýst um það að stefna saman fólki af ólíkum
fræðasviðum með ólíkar skoðanir og bakgrunn og
skapa þannig vettvang til þess að menn geti rætt
saman til að sætta ólík sjónarmið,“ segir Auður
Hauksdóttir, forstöðumaður Stofnunar Vigdísar
Finnbogadóttur í erlendum tungumálum, um ráð-
stefnuna Samræður menningarheima sem haldin
verður 13.-15. apríl nk. til heiðurs Vigdísi Finn-
bogadóttur 75 ára.
Á ráðstefnunni munu sjö lykilfyrirlesarar flytja
erindi og eru þeir að sögn Auðar fulltrúar fyrir
ólík fræðasvið. Meðal fyrirlesara má nefna Mary
Robinson, fyrrverandi forseta Írlands, Blandine
Kriegel sem er sérfræðingur í málefnum nýbúa,
japanska þingmanninn Shinako Tsuchiya og Dav-
id Crystal sem er prófessor og sérfræðingur í
tungumálum í útrýmingarhættu. „Hann hefur
ásamt öðrum vakið athygli á því hversu mikilvægt
það er manninum að standa vörð um tungumálin,
ekki aðeins sökum þess hversu þýðingarmikið fyr-
ir tjáskipti tungumál eru heldur einnig vegna þess
að tungumál, rétt eins og aðrar minjar, varðveita
minningar og reynslu þjóðanna,“ segir Auður og
bendir á að í tengslum við fyrirlestur Crystals
verði boðið upp stóra málstofu þar sem alls átján
fyrirlesarar, margir þeirra heimsþekktir málvís-
indamenn, fjalla um tungumál og stöðu þeirra víðs
vegar í heiminum.
„Erlend tungumál eru rannsóknarsvið Stofn-
unar Vigdísar Finnbogadóttur og þess vegna höf-
um við töluvert fram að færa á þessu sviði, en við
getum líka lært talsvert af öðrum og átt við þá
samstarf. Það er því einstakt fyrir okkur að geta
fengið þennan stóra hóp fræðimanna til að varpa
ljósi á stöðu tungumála í heiminum, t.d. hvað geri
það að verkum að ákveðin tunga er í hættu og á
hvern hátt megi styrkja hana.“
Rækt lögð við fjölmenningu
og fjöltyngi á Íslandi
Alls verður boðið upp á tuttugu málstofur á ráð-
stefnunni. Fara þær, að sögn Auðar, flestar fram
á annað hvort íslensku eða ensku, en einnig verða
málstofur og fyrirlestrar á Norðurlandamálunum,
japönsku, þýsku, spænsku og frönsku. „Þar erum
við að sýna í verki stefnu Stofnunar Vigdísar
Finnbogadóttur sem er að leggja rækt við fjöl-
menningu og fjöltyngi á Íslandi með því að tala
ekki bara á ensku um önnur tungumál heldur að
tala á öðrum tungumálum.“
Aðspurð segir Auður valið á málstofum hafa
ráðist á þrennu. „Í fyrsta lagi af fræðasviðum
Stofnunar Vigdísar Finnbogadóttur, þ.e. kennslu
og rannsóknum á erlendum tungumálum, vitund-
inni um þau og varðveislu ásamt menningarlæsi. Í
öðru lagi er áherslan á samvinnu ólíkra fræða-
sviða sem stuðlað gæti að nýbreytni og frjórri um-
ræðu. Þess vegna höfum við lagt mikla áherslu á
það að vera með þverfaglegar málstofur til að
sýna það í verki hvernig ólík fræðasvið og fólk
sem hugsar á ólíkan veg getur leitt saman hesta
sína og lært hvað af öðru. Og í þriðja lagi vildum
við að í málstofum væri fjallað um málefni sem
Vigdísi hafa verið mjög hugstæð. Þar koma til
málefni eins og menntun og mannrækt, menning-
artengd ferðaþjónusta, æskan og framtíðarsýn
hennar, hlutverk alþjóðlegra fjölmiðla og þáttur
þeirra í mótun heimsmyndar okkar, þ.e. hvernig
fjallað er um deilur og hvernig fjölmiðlar geta
stuðlað að upplýstri umræðu, tækniþróun og um-
hverfismál, ræktun lands og þau andstæðu sjón-
armið sem birtast annars vegar í hugmyndinni um
nýtingu landsins og hins vegar því að njóta þess,
birtingarform náttúru landsins í bókmenntum og
þýðingar bæði íslenskra nútímabókmennta á er-
lendar tungur sem og gildi biblíu- og sálmaþýð-
inga fyrir menningu okkar og sjálfsvitund þjóðar.
Rætt verður um álitamál sem snerta samskipti
menningarheima jafnt heima sem á alþjóðavett-
vangi.“
Boðið til afmælisveislu
Á lokadegi ráðstefnunnar, þann 15. apríl, verð-
ur boðið upp á sérstaka dagskrá sem sam-
anstendur, að sögn Auðar, af fyrirlestri Mary
Robinson og málstofu sem nefnist Veljum Vigdísi!
Á forsetastóli 1980-1996. „Þarna verður varpað
ljósi á hlutverk Vigdísar sem forseta og þá þýð-
ingu sem kosning hennar og störf hafa haft. Dag-
skránni lýkur síðan með fyrirlestrum Kristínar
Ástgeirsdóttur, sagnfræðings, sem líta mun til
fortíðar og gera grein fyrir þróun jafnréttismála
undanfarna áratugi og Kristínar Ingólfsdóttur,
prófessors og nýkjörins rektors Háskóla Íslands,
sem mun ljúka ráðstefnunni með táknrænum
hætti með því að horfa til framtíðar,“ segir Auður
og tekur fram að spennandi verði að heyra fram-
tíðarsýn Kristínar, hvernig hún sjái fyrir sér hlut-
verk HÍ og kvenna í vísindastörfum og á öllum
sviðum þjóðlífsins. Að sögn Auðar mun Borg-
arleikhúsið standa fyrir hátíðardagskrá fyrir ráð-
stefnugesti og aðra í tilefni dagsins og að kvöldi
afmælisdagsins verður hátíðarkvöldverður í Perl-
unni.
Allar nánari upplýsingar um ráðstefnuna má
nálgast á vef Stofnunar Vigdísar Finnbogadóttur
á slóðinni: www.vigdis.hi.is, en þar er einnig hægt
að skrá þátttöku sína. Þess má geta að fólk getur
valið milli þess að sitja ráðstefnuna í heild og þess
að skrá sig á einstakar málstofur eða fyrirlestra.
Mary Robinson, forseti Írlands 1990–1997 og
mannréttindafulltrúi
Sameinuðu þjóðanna 1997–2002.
David Crystal, prófessor og sérfræðingur í
tungumálum í útrýmingarhættu.
Blandine Kriegel, prófessor og sérlegur ráð-
gjafi Jacques Chirac, Frakklandsforseta, um
mannréttindi og málefni nýbúa.
Shinako Tsuchiya, japanskur þingmaður.
Rufus H. Yerxa, varaframkvæmdastjóri Al-
þjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO).
Kristín Ingólfsdóttir, prófessor við lyfja-
fræðideild Háskóla Íslands og nýkjörinn
rektor.
Kristín Ástgeirsdóttir, sérfræðingur á
Rannsóknarstofu í kvenna- og kynjafræðum
við HÍ.
Lykilfyrirlesarar
ráðstefnunnar
„ÉG TEL eðlilegt að ráðuneytið
beiti sér í framhaldinu fyrir því að
kannaður verði áhugi manna á
vestanverðu Norðurlandi gagnvart
virkjunarframkvæmdum og álveri
til þess að fá gleggri mynd af stöðu
mála,“ segir Kristinn H. Gunnars-
son, þingmaður Framsóknarflokks-
ins í Norðvesturkjördæmi, en líkt
og fram kom í blaðinu í gær kynnti
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðar-
ráðherra í vikunni nýja könnun á
viðhorfi Skagfirðinga gagnvart
virkjunarframkvæmdum á Norður-
landi.
Segist Kristinn vilja láta kanna
hvert viðhorf Skagfirðinga og Hún-
vetninga til samans er sökum þess
að þeir tveir staðir eru orðnir eitt
atvinnusvæði eða eru við það að
verða eitt atvinnusvæði m.a. með
tilkomu Þverárfjallsvegar. „Ég
bendi á að Skagfirðingar eru til-
tölulega hlynntir virkjun í Skaga-
firði og tiltölulega hlynntir álveri
utan Skagafjarðar, þannig að það
má ímynda sér að það kunni að
vera töluverður stuðningur úr
þessu héraði samanlagt við bæði
virkjunar- og álversframkvæmdum
t.d. á svæði mitt
á milli Blönduóss
og Skagastrand-
ar.“
Í þessu sam-
hengi bendir
Kristinn einnig á
að út frá hag-
fræðilegu sjónar-
miði væri skyn-
samlegt að nota
raforkufram-
leiðslu Blöndu nær þeim stað þar
sem hún er framleidd sökum þess
hve mikið af framleiddu rafmagni
tapist við flutning landshluta á
milli. „Eins og staðan er í dag fer
um 80% af raforkuframleiðslu
Blöndu suður, en við flutninginn
tapast allt að 18% af raforkunni.
Þannig að það kynni að vera ávinn-
ingur að nýta framleiðslu Blöndu
nær virkjunarstaðnum, svo fram-
arlega sem menn geta leyst orku-
vandann inni í kerfinu með fram-
leiðslu nær notkunarstaðnum, sem
er þá á höfuðborgarsvæðinu,“ segir
Kristinn og bendir á hugsanlega
gufuaflsvirkjanir á suðvesturhorni
landsins.
Kristinn H. Gunnarsson alþingismaður um áhuga á byggingu álvers
Kanna þarf áhugann á
vestanverðu Norðurlandi
Kristinn H.
Gunnarsson
Ráðstefna á 75 ára afmæli Vigdísar Finnbogadóttur, fyrrverandi forseta Íslands
„Tungumál varðveita minn-
ingar og reynslu þjóðanna“
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Morgunblaðið/Eyþór
„Með þverfaglegum málstofum vildum við sýna það í verki hvernig ólík fræðasvið og fólk sem hugsar
á ólíkan veg getur leitt saman hesta sína og lært hvert af öðru,“ segir Auður Hauksdóttir, for-
stöðumaður Stofnunar Vigdísar Finnbogadóttur, sem undirbúið hefur málstofuna.
ÞEIR sem helst verða fyrir of-
beldi af hálfu nemenda eru
skólaliðar, ekki kennarar.
Skólaliðar gæta barnanna í frí-
mínútum þegar mestar líkur
eru á átökum milli nemenda og
þeir eru látnir sitja yfir sér-
staklega erfiðum nemendum.
Til að draga úr ofbeldi í grunn-
skólum er nauðsynlegt að efla
barna- og unglingageðdeild
Landspítalans (BUGL).
Þetta sagði Hilmar Ingólfs-
son skólastjóri Hofstaðaskóla í
Garðabæ í samtali við Morgun-
blaðið. Að hans mati gefur at-
hugunin sem Fræðslumiðstöð
Reykjavíkur gerði á árásum á
kennara í Reykjavík, og greint
var frá í súðustu viku, takmark-
aða mynd af ástandinu í skólum
þar sem hún taki alls ekkert á
árásum á skólaliða. Nauðsyn-
legt sé að kanna málið mun bet-
ur. „Ég held að smápústrar og
átök séu miklu algengari en
þarna kemur fram því þarna er
ekki verið að spyrja rétt fólk,“
sagði hann.
Oftast að slá frá sér
Hilmar sagði að þó að til
átaka kæmi milli nemenda og
starfsmanna skóla væri ekki
endilega um árásir af hálfu
nemenda að ræða og raunar oft
á tíðum hæpið að segja að of-
beldi hefði verið beitt. Í flestum
tilvikum væri um það að ræða
að nemendur slægju frá sér,
bitu eða slíkt þegar þeir reyndu
að komast frá starfsmönnunum
sem væru að reyna að hemja
þá. Í slíkum tilvikum væru
börnin fyrst og fremst að reyna
að komast undan en ætlunin
væri ekki að ráðast á starfs-
menn að fyrra bragði.
Hilmar sagði að aðeins um
2–3 nemendur af þeim um 35
sem eru í Hofstaðaskóla lentu
af og til í átökum við starfsfólk.
Vandinn væri því bundinn við
afar fáa einstaklinga. Lausnin á
vanda þeirra væri sú að efla
starfsemi barna- og unglinga-
geðdeildarinnar. Þar gætu
börnin fengið þá þjónustu og
aðstoð sem þau þyrftu. Hann
sagði að stjórnmálamenn hefðu
alltof lengi slegið úrbótum á
frest.
Skólastjóri
Hofstaðaskóla
Skólaliðar
verða
frekar fyr-
ir árásum
FULLTRÚAR Samfylkingar í út-
varpsráði lýsa yfir ánægju með nið-
urstöðu fréttastjóramálsins vegna
ráðningar fréttastjóra Útvarps og
fullu trausti á fréttastofu Útvarps
og starfsmenn hennar, að því er
fram kemur í bókun sem lögð var
fram af hálfu fulltrúa flokksins á
fundi útvarpsráðs sem fram fór í
gær; Ingvari Sverrissyni og Svan-
fríði Jónasdóttur.
Í bókuninni segir orðrétt:
„Fulltrúar Samfylkingarinnar í
útvarpsráði lýsa yfir ánægju með
niðurstöðu fréttastjóramálsins sem
er í samræmi við afstöðu okkar á
síðasta fundi þar sem við lýstum
þeirri skoðun okkar að velja bæri
einn af þeim fimm sem hæfastir
voru taldir í hópi umsækjenda. Það
hefur útvarpsstjóri að lokum gert.
Að gefnu tilefni lýsum við fullu
trausti á fréttastofu útvarps og
starfsmenn hennar.“
Fleiri bókanir voru ekki gerðar
vegna málsins á fundi útvarpsráðs í
gær.
Lýsa yfir fullu
trausti á frétta-
stofu Útvarps