Morgunblaðið - 06.04.2005, Blaðsíða 22

SKIPAÐUR verður ráðgjafahópur
til að fjalla um umsóknir þeirra
tuttugu einstaklinga sem sóttu um
stöðu safnstjóra Listasafns Reykja-
víkur í mars síðastliðnum. Hóp-
urinn mun taka hæfa umsækjendur
sem ráðningarskrifstofan Mannafl-
Liðsauki hefur mælt með í viðtöl
og skoða umsóknir þeirra. Einn
þeirra þriggja einstaklinga sem
sitja í ráðgjafahópnum er sviðs-
stjóri menningar- og ferða-
málasviðs, Svanhildur Konráðs-
dóttir. Hún mun síðan sem
sviðsstjóri gera tillögu um ráðningu
eins umsækjenda við menningar-
og ferðamálaráð, sem Stefán Jón
Hafstein veitir formennsku, sem
taka mun lokaákvörðun um ráðn-
inguna.
Nýjar reglur
Ráðningarferli þetta er í sam-
ræmi við verklagsreglur sem
menningar- og ferðamálaráð sam-
þykkti nýlega í sambandi við ráðn-
ingar forstöðumanna menning-
arstofnana borgarinnar. Þær eru
sex talsins; auk Listasafns Reykja-
víkur eru það Borgarbókasafn
Reykjavíkur, Minjasafn Reykjavík-
ur eða Árbæjarsafn, Ljós-
myndasafn
Reykjavíkur,
Borgarskjalasafn
og Gerðuberg.
Skipaður verður
ráðgjafahópur af
þessu tagi fyrir
hverja umsókn,
sem skipaður er
þremur ein-
staklingum:
Sviðsstjóra
menningar- og ferðamálasviðs, full-
trúa stjórnsýslu- og starfs-
mannasviðs Reykjavíkurborgar,
sem hefur sérþekkingu á starfs-
mannamálum og vinnurétti, og full-
trúa frá menningar- og ferða-
málaráði.
Sá síðasttaldi skal samkvæmt
reglunum „valinn frá stofnun eða
fyrirtæki utan stjórnsýslu
Reykjavíkurborgar með hliðsjón af
fagþekkingu á sviðinu eða rekstri
stofnana eftir því sem við á hverju
sinni“. Með öðrum orðum má síð-
asttaldi aðilinn ekki starfa við
stofnun eða fyrirtæki sem heyrir
undir Reykjavíkurborg.
Þá er mögulegt að bæta við
fjórða aðilanum í ráðið ef þurfa
þykir. Þarf einungis annar þeirra
sem menningar- og ferðamálaráð
skipar að uppfylla þá kröfu um að
starfa ekki fyrir fyrirtæki eða
stofnun á vegum borgarinnar. Ekki
hefur verið skipað í ráðgjafahópinn
fyrir umsóknina um stöðu forstöðu-
manns Listasafns Reykjavíkur enn,
en liggja mun fyrir í næstu viku
hverjir sitja í honum og segist
Svanhildur telja líklegt að fjórir
einstaklingar muni skipa hann.
Alvanalegt er við sambærilegar
ráðningar erlendis að slíkur ráð-
gjafahópur sé skipaður. Er þá
gjarnan leitast við að hann skipi
fagfólk eingöngu, og þá helst sem
starfar ekki innan sama umhverfis
og staðan sem um ræðir.
Niðurstaða innan mánaðar
Að sögn Svanhildar Konráðs-
dóttur eru umsóknir um stöðuna
nú í höndum ráðningarskrifstof-
unnar Mannafl-Liðsauki. Mun
skrifstofan kalla í stöðluð viðtöl þá
umsækjendur sem uppfylla hæfn-
iskröfur þær sem tilgreindar voru í
starfsauglýsingunni, sem fólu með-
al annars í sér framhaldsmenntun á
háskólastigi sem tengist viðfangs-
efnum safnsins, þekkingu á mynd-
list og reynslu af lista- og menning-
arstarfi og reynslu og hæfileika á
sviði stjórnunar, starfsmannahalds
og rekstrar, auk reynslu af al-
þjóðlegri samvinnu á vettvangi
myndlistar.
Mannafl-Liðsauki mun á næstu
dögum skila lista yfir hæfustu um-
sækjendurna til ráðgjafahópsins,
sem mun skoða umsóknir þeirra
nánar og boða þá í viðtöl. Ekki
liggur fyrir hversu margir af um-
sækjendunum tuttugu töldust hæf-
ir, né hversu margir eru á listanum
sem Mannafl-Liðsauki mun skila til
ráðgjafahópsins.
Að sögn Svanhildar vonast hún
til að skila tillögu sinni fyrir næstu
mánaðamót, en samkvæmt auglýs-
ingunni skal nýr forstöðumaður
hefja störf hinn 1. júlí næstkom-
andi. Hún segist því telja að liggja
muni fyrir innan mánaðar hver taki
við sem forstöðumaður Listasafns
Reykjavíkur.
Umsækjendur um starfið eru:
Aldo Castillo, Chus Martinez,
Dieter Buchhart, Hafþór Yngvason,
Halldór Björn Runólfsson, Hannes
Sigurðsson, Hilde Teerlinck, Kinga
Araya, Kristinn E. Hrafnsson,
Leonhard Emmerling, Margrét
Sigfúsdóttir, María Rut Reyn-
isdóttir, Njáll Sigurðsson, Ólöf K.
Sigurðardóttir, Rakel Halldórs-
dóttir, Rakel Pétursdóttir, Rebekka
Rán Samper, Sólveig Þórisdóttir,
Yean Fee Quay og Æsa Sigurjóns-
dóttir.
Svanhildur
Konráðsdóttir
Eftir Ingu Maríu Leifsdóttur
ingamaria@mbl.is
Ráðgjafahópur um
umsóknir safnstjóra
Morgunblaðið/Þorkell
22 MIÐVIKUDAGUR 6. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
SELLÓSVÍTURNAR sex, er Bach samdi
1717–23, þykja standa jafnfætis sónötum
hans og partítum fyrir fiðlu sem óumdeil-
anlega stórbrotnustu einleikstónverk allra
tíma fyrir þessi hljóðfæri. Þær urðu til í
miðri sex ára starfsdvöl Bachs hjá smá-
fursta nokkrum, Leopold af Köthen. Hans
er nú aðeins minnzt sem tónelsks vinar og
velgjörðarmanns snillingsins frá Eisenach,
enda samdi Bach sum fremstu veraldlegu
tónverk sín (hirðin var Calvinstrúar og
kirkjutónlist því í lágmarki) á þessu senni-
lega affarasælasta æviskeiði sínu.
Aðeins brá skugga á þegar Maria Barb-
ara, fyrri kona Bachs, lézt skyndilega 1720.
Mætti af því ímynda sér að persónulegur
harmur hafi ljáð sellóverkunum aukna dýpt
(einkum verður manni hugsað til Saraböndu
5. svítu), þó ekkert verði um það fullyrt.
Eftir er aðeins að nefna á snöggu stikli að
Svíturnar náðu furðuseint athygli heimsins,
eða ekki fyrr en upp úr næstsíðustu alda-
mótum – einkum fyrir atbeina spænska
galdramannsins Pablos Casals. Veröld selló-
leikara hefur síðan ekki verið söm.
Líklega hafa Svíturnar aðeins verið fluttar
í heild einu sinni áður hér á landi af sama
manni, þ.e. Sigurði Halldórssyni í Skálholti
á 250. dánarári Bachs 2000, þar sem að vísu
liðu tvær vikur á milli fyrri og seinni tón-
leika. Síðasti heildarflutningur var í sept-
ember sama ár þegar Gunnar Kvaran og
fjórir nemendur hans, þ.á m. Sigurður,
skiptu með sér bálkinum í Langholtskirkju.
Það var því verulegur viðburður þegar
Gunnar flutti allar svíturnar á tvennum tón-
leikum í Salnum sl. laugar- og sunnudags-
kvöld við fjölmenna aðsókn. Það er óneit-
anlega þrekvirki að höndla jafnmikil og
vandmeðfarin snilldarverk á jafnstuttu bili,
þar sem hvert á sín sérstöku skapgerð-
areinkenni innan ramma frönsku dansasvít-
unnar. Á móti má fallast á fullyrðingu tón-
leikaskrár að leiknar í heild myndi svíturnar
„ótrúlegt listrænt samræmi“. Þó væntanlega
í víðasta skilningi, enda voru svíturnar ekki
fluttar hér í númeraröð. Sjálfsagt réðst röð
Gunnars af samhengi fyrirsagna hans við
hverja svítu: „Bæn“, „Gæska og góðvild“,
„Sigur andans“, „Fegurð og fullkomleiki“,
„Krossfesting“ og „Upprisa“.
Svíta nr. 2 d-moll var vissulega túlkuð
sem innhverf hugleiðsla í tónum, einkum
Prelúdían og ekki síður Sarabandan, er var
strokin af sterkri tilfinningu. Hún var mótuð
af afar persónulegri dýnamík, er einnig ein-
kenndi marga hæga þætti seinni svítnanna
og jók þeim dulúð og spennu, einkarlega
með veikasta enda styrkskalans. Hins vegar
var sjaldnast beitt hefðbundnum bergmáls-
styrkbrigðum (f - p), jafnvel ekki þar sem
maður bjóst mest við þeim eins og í fag-
urlega dansandi Menúettum I &II. Svítan
tókst í heild mjög vel, en hröðu 16.- parta-
runur lokagikksins hefðu þó mátt vera ná-
kvæmari.
4. Svítan í Es-dúr átti framan af erfitt
uppdráttar sakir áberandi óhreinnar inntón-
unar. Courantan var furðuhæg en þó fótnett,
og Sarabandan, eins og allar saraböndur hjá
Gunnari, syngjandi íhugul. Bourréin tvö
héldu sínum heillandi franska hálendisþokka
þar sem kinkað var kolli til upphafshyggju
seinni ára með stakkatóum á 4.-pörtum þótt
drægi svolítið úr andstæðum þáttahluta að
mála ekki II breiðari strokum. Gikkurinn
var að mínu viti nærri löturhægur, en sveifl-
aðist samt furðuvel.
Þriðja sagnadansasvíta Bachs án orða – í
C-dúr – var aftur á móti tandurhrein (nema
helzt Allemandan) og skartaði í Prelúdíunni
fyrrnefndri dulúðardýnamík Gunnars í rík-
um mæli, þó bassanóturnar væru léttstígari
en algengast er. Þótt Courantan sæti bráð-
vel, bar eðalborin kyrrð Saraböndunnar af
sem gull af eiri. Bourréin vinsælu lýstu
ódrepandi bjartsýni með vel mótuðum berg-
málsandstæðum og smekklega liprum
skrautnótum í endurtekningum. Einnig
þessi Gikkur var heldur hægur, en skilaði
samt smitandi dansgleði sveitamanna með
seiðandi sekkjapípudrunum á pedalköflum.
Seinni tónleikarnir
Seinna svítukvöld Gunnars Kvaran hófst
með nr. 1 í G-dúr, þar sem Prelúdían endar
á „innbyggðu“ crescendói eftir stuttan bar-
iolage-sprett á A-streng. Allir þættir voru
glæsilega leiknir, einkum tindilfættu Men-
úettarnir og Gikkurinn, og Sarabandan var
hrífandi fögur í tignum höfga sínum.
Var þá komið að síðustu og tæknilega erf-
iðustu svítum settsins. Nr. 5 í c-moll er fyrir
stillinguna C-G-d-g (heiltónslækkaðan efsta
streng) til að ná betur hljómgripum. Boga-
tækni sellistans virtist hér stundum láta á
sjá, ef marka mátti aukahljóð frá opnum
grannstrengjum aftarlega í Prelúdíunni. Um
innlifunina þurfti þó hvergi að efast, eins og
heyra mátti í Allemöndunni. Hafi Courantan
verkað frekar tætingsleg, var Sarabandan
hins vegar ótrúlega djúp. Hún sker sig bæði
að rithætti og áhrifamætti úr öllum hinum
saraböndum bálksins með aðeins örfáum
nótum, og fór innsýn Gunnars þar á nánast
gegnlýsandi kostum í sérlega hugfengri
túlkun. Boginn stríddi enn svolítið í
spiccato-tiplandi Gavottunum, en Gikkurinn
var aftur á móti blessunarlega laus við þá
tilgerðarlegu ofpunktun sem hann þarf oft
að sæta.
Hin háttlæga Svíta nr. 6 í D-dúr má
óhætt kalla að kóróni svítubálk Bachs. Er
það ekki sízt hvað kröfur til spiltækni varð-
ar, enda á mörkum hins mögulega að skila
tvígripum hennar lýtalausum í háum þum-
allegum á miklum hraða. Þumalpósísjóna
var síður þörf á fimm strengja smásellóið
(með viðbótar e’-streng) sem svítan var upp-
haflega hugsuð fyrir; líklega svonefnt „viol-
oncello piccolo“, þótt enn sé á huldu hvernig
hljóðfæri frumflytjandans í Köthen leit út –
hvort sem sá hafi verið gömbuvirtúósinn
C.F. Abel, eins og Árni Heimir Ingólfsson
taldi í skemmtilegri tónskrárgrein, eða hirð-
sellistinn B. C. Lini[g]ke.
Gaman hefði verið að geta sagt að einleik-
ari umrædds sunnudagskvölds hefði sýnt
fullt og óskorað vald á öllum tækniþrautum
þessa óvenjukröfuharða meistaraverks, enda
hefði það jafnazt á við framlag mestu
virtúósa í heimi. En fleira er til í tónlist en
tæknisýningar, og í ómsjá Bachs kemur æv-
inlega fram hvort menn eigi verðugt erindi
með tjáningu sinni. Það ræðst vissulega af
tónnæmi túlkandans – en engu síður af inn-
lifun hans, auðmýkt og einlægni. Enda gerð-
ist hið merkilega, að eyrað fór smátt og
smátt að hafna hismi fyrir kjarna.
Gunnar Kvaran afrekaði hér það krafta-
verk að beina athygli hlustenda að sjálfri sál
tónlistarinnar. Slíkt er fáum gefið, og engum
að erindislausu.
Innlifun, auðmýkt og einlægni
Morgunblaðið/Sverrir
„Gunnar Kvaran afrekaði hér það kraftaverk að beina athygli hlustenda að sjálfri sál tónlistar-
innar. Slíkt er fáum gefið, og engum að erindislausu,“ segir Ríkarður Ö. Pálsson m.a.
TÓNLIST
Salurinn
J.S. Bach: Sellósvítur nr. 2, 4 og 3 í d, Es og C, BWV
1008, 1010 og 1009. Gunnar Kvaran selló. Laug-
ardaginn 2. apríl kl. 20.
Einleikstónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
J.S. Bach: Sellósvítur nr. 1, 5 og 6 í G, c og D, BWV
1007, 1011 og 1012. Gunnar Kvaran selló. Sunnu-
daginn 3. apríl kl. 20.