Morgunblaðið - 06.04.2005, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. APRÍL 2005 27
UMRÆÐAN
MIG langar til þess að leggja
nokkur orð í belg um fyrirhugaða
styttingu náms til stúdentsprófs. Í
fyrsta lagi hefur mér þótt skorta á
menntunarfræðileg
rök fyrir breyting-
unni. Það er miður því
mér finnst næg rök af
því tagi mæla á móti.
Annað er það að hug-
myndir mennta-
málaráðuneytisins, í
skýrslu frá ágúst
2004, eru óljósar í
meira lagi. Gagnrýni
mín miðast nokkuð
við stærðfræði en þar
er ég starfandi fram-
haldsskólakennari.
Ég tek heilshugar
undir áhyggjur, sem koma fram í
áðurnefndri skýrslu, um hve fáir
stunda stærðfræði og nátt-
úrugreinar í almennu kenn-
aranámi. Því vekur það undrun
mína að flytja skuli stærðfræði
(fyrsta áfanga) frá framhaldsskól-
anum niður í grunnskóla. Í fram-
haldsskólum er alla jafna krafist
raungreinaprófs að viðbættri
kennslufræði og slíkur undirbún-
ingur er um margt heppilegur. Oft
hefur reynst erfitt að manna
kennslustöður í stærðfræði í fram-
haldsskólum. Sennilega mun sá
vandi verða enn meiri í grunn-
skólum landsins eftir breytingu
vegna lítils vægis stærðfræði í al-
mennri kennaramenntun.
Skýrsluhöfundar virðast gera
ráð fyrir að leysa megi vandann
með því að láta grunnskólakennara
sækja endurmenntunarnámskeið.
Slíkt er ekki sambærilegt mennt-
unarstigi framhaldsskólakennara í
greininni. Þar sem breytingarnar
leiða sennilega til þess að vel
menntaðir framhaldsskólakennarar
með mikla reynslu missa atvinnu,
þá spyr maður sig hvað vinnist,
eða hver sé bættari, ef sú vinna
sem frá þeim er tekin er falin öðr-
um sem hafa hvorki til þess
reynslu né menntun.
Fái nemendur ekki nægan und-
irbúning í grunnskólum vegna
skorts á kennurum og fagþekkingu
þeirra í stærðfræði er hætt við að
gjá myndist milli skólastiganna. Sú
gjá myndi leiða af sér aukið brott-
fall nemenda úr námi. Framhalds-
skólinn yrði þá settur í þann vanda
að taka að sér að kenna á ný það
námsefni sem hann missti frá sér í
einhverri mynd. Slíkt myndi þá
leiða af sér að hann myndi fórna
síðari áföngum í stærðfræði, því að
hann hefur minna svigrúm á þrem-
ur árum en í fjögurra
ára skóla. Slíkt myndi
leiða af sér að nem-
endur kæmu verr
undirbúnir fyrir há-
skólanám. Það gæti
einnig leitt til þess að
þeir þyrftu að leggja á
sig viðbótarnám að
loknu stúdentsprófi til
að verða gjaldgengir í
háskóla. Í þessu sam-
bandi er full ástæða
til þess að hafa
áhyggjur af eðl-
isfræðibraut/
eðlisfræðilínu sem undirbýr nem-
endur best í stærðfræði og eðl-
isfræði fyrir framhaldsnám. Er
ekki hættan sú að hún detti út og
framhaldsskólinn missi fjölbreyti-
leika?
Þegar rætt er um að það þurfi
að færa stærðfræði niður í grunn-
skóla þá er í skýrslunni nefnt að
nú þegar sé skörun milli skólastig-
anna tveggja. Skörunin er vænt-
anlega fyrst og fremst í algebru,
talnareikningi og rúmfræði. Hins
vegar er þetta ekki sett í orð sem
gerir málið allt hið dularfyllsta.
Verði rúmfræðin flutt þá yrði það
mikil afturför. Hún er mjög stærð-
fræðileg (þ.e. þar kynnast nem-
endur afleiðslukerfi fyrst) og því er
æskilegt að staðgóðrar stærðfræði-
menntunar sé krafist af þeim sem
hana kenna. Minni þekking á fag-
inu er því til tjóns. Verði algebran
flutt þá er sá galli á að það er ekki
svo mikið af öðru námsefni í
grunnskólanum sem krefst hennar.
Það er því hætt við að hana dagi
þar uppi. Nú þegar eru und-
irstöðuatriði algebru kennd í
grunnskóla en sá undirbúningur
skilar sér ekki upp í framhalds-
skóla og óhjákvæmilegt hefur verið
að kenna algebru þar á ný. Sem
kennara á framhaldsskólastigi
finnst mér að nemendur skorti
færni í algebru og því er sér-
staklega slæmt ef hún verður skor-
in niður eða flutt á neðra skólastig.
Einnig er erfitt að komast hjá
þessum endurtekningum þar sem
algebran er slík undirstaða í náms-
efni framhaldsskólanna.
Að ofansögðu tel ég að mennt-
unarfræðileg rök liggi gegn fyrir-
hugaðri styttingu á námi til stúd-
entsprófs. Það getur hvort tveggja
leitt af sér aukið brottfall og/eða
skertan undirbúning fyrir há-
skólanám. Í ljósi þessa finnst mér
það því afar slæmt þegar mennta-
málaráðherra fullyrðir, án rök-
stuðnings, í Skólavörðunni (1. tbl.,
5. árg., febrúar 2005, bls. 6) að
breytingarnar muni efla stúdents-
námið. Þegar öllu er á botninn
hvolft leiða þessar breytingar
sennilega til skerðingar á námi til
stúdentsprófs.
Skerðing á námi
til stúdentsprófs
Unnar Þór Bachmann
fjallar um styttingu náms
til stúdentsprófs
’Ég tek heilshugar und-ir áhyggjur, sem koma
fram í áðurnefndri
skýrslu, um hve fáir
stunda stærðfræði og
náttúrugreinar í al-
mennu kennaranámi.‘
Unnar Þór Bachmann
Höfundur er framhaldsskólakennari
í stærðfræði.
ÍSLENDINGAFÉLÖG hafa
lengi gegnt mikilvægu hlutverki
sem átthagafélög fyrir landann er-
lendis auk þess að stuðla að út-
breiðslu íslenskrar menningar.
Með tilkomu Netsins
hefur aðgengi Íslend-
inga í útlöndum að ís-
lenskum fréttum og
samskiptum við vini
og vandamenn heima
gjörbreyst. Hlutverk
Íslendingafélaga sem
tengiliður við heima-
hagana er því ekki
jafn mikilvægt og áð-
ur fyrr, en starfsemi
og form félaganna
hefur þó lítið sem
ekkert breyst. Þetta
misræmi er líklega
ein mikilvægasta
ástæða þess að dreg-
ið hefur úr áhuga
fólks á að gerast
virkir meðlimir í Ís-
lendingafélögum.
Gróflega áætlað eru
tæplega 1.000 Íslend-
ingar búsettir á
Stokkhólmssvæðinu.
Undanfarin ár hefur
fjöldi meðlima í Ís-
lendingafélaginu
dregist saman ár frá
ári. Árið 2004 voru
aðeins um 50 fé-
lagsmenn sem greiddu félagsgjöld
og fáir mæta á almenna stjórn-
arfundi. Á aðalfund 2004 mætti
einn almennur félagsmaður auk
stjórnar. Hann var snarlega gerð-
ur að heiðursfélaga. Eftir þann
fund þótti ýmsum að annaðhvort
væri kominn tími til að leggja Ís-
lendingafélagið niður eða snúa
vörn í sókn. Svavar Gestsson
sendiherra hafði þá frumkvæði að
því að undirritaður gerði skoð-
anakönnun meðal slembiúrtaks Ís-
lendinga í Stokkhólmi, sem ekki
voru með í félaginu.
Markmiðið var að kanna hug
þeirra til félagsins. Meginnið-
urstöðurnar voru að þrátt fyrir
dræman áhuga á félagsstarfinu
vildu fáir að félagið yrði lagt nið-
ur. Í könnuninni kom fram að tals-
verð eftirspurn er eftir vettvangi
til að hitta aðra Íslendinga með
svipuð áhugamál og fylgjast með
íslenskum menningarviðburðum í
Stokkhólmi. Barnafólk lýsti yfir
áhuga á að félagið byði upp á jóla-
trésskemmtun með íslenskum
jólasveini og miðlaði samböndum
við barnapíur og barnapeyja. Það
kom líka nokkuð á óvart að fáir
vildu að þorrablótið yrði lagt niður
þrátt fyrir að stöðugt hafi dregið
úr aðsókn á blótið. Á blótinu 2004
var þátttakan komin niður í tæp-
lega sjötíu sálir. Í stuttu máli voru
niðurstöður könnunarinnar þær að
eftirspurn var eftir starfsemi Ís-
lendingafélags en fáir nenntu að
leggja hönd á plóginn í hefð-
bundnu félagsstarfi.
Auk starfsemi Íslendingafélags-
ins er talsvert framboð á íslenskri
menningu í Stokkhólmi. Sendiráð-
ið gegnir þar mikilvægu hlutverki.
Einnig eru hér starfandi áhuga-
félög um Ísland, önnur en Íslend-
ingafélagið. Samfundet Sverige-
Island er félag sænskra Íslands-
vina sem hefur starfað lengi. Þá
er hér starfandi íslenski kvenna-
klúbburinn Emblur sem heldur
uppi virkri starfsemi. Hópar Ís-
lendinga hittast reglulega og
sparka bolta og íslenskur kór hef-
ur verið hér starfandi um nokkra
hríð. Loks er hér í Stokkhólmi
fjöldi íslenskra fyrirtækja. Það
sem vantar er að tengja þennan
Íslandsáhuga saman og skapa
áhugasömum vettvang til að hitt-
ast og kynna starfsemi sína.
Stjórn Íslendingafélagsins í
Stokkhólmi ákvað því í samstarfi
við sendiráðið að leita nýrra leiða
til að efla samstarf Íslendinga á
Stokkhólmssvæðinu og laga það
að breyttum forsendum. Í þessu
augnamiði sótti Ís-
lendingafélagið um
styrk til utanrík-
isráðuneytisins til
frumkvöðlaverkefn-
isins „Íslandstorgið á
Netinu“.
Íslandstorgið er
vefsíða þar sem ís-
lenskir menningar-
viðburðir verða
kynntir, klúbbar Ís-
lendinga auglýsa
starfsemi sína og ís-
lensk fyrirtæki kynna
þjónustu og vörur.
Ekki verður gerð
krafa um aðild að Ís-
lendingafélaginu til að
hafa aðgang að þeirri
þjónustu sem í boði
verður á Íslandstorg-
inu. Til að standa
undir rekstri Íslands-
torgsins og starfsemi
félagsins mun félagið
leita eftir samstarfi
við fyrirtæki. Stefnt
er að því að sam-
tvinna Íslandstorgið
og Íslenska við-
skiptanetið sem sendi-
ráðið hleypti af stokkunum fyrir
skömmu. Íslendingum og öðru
áhugafólki um Ísland á Stokk-
hólmssvæðinu býðst að skrá sig á
póstsendingalista Íslandstorgsins
og fá tilkynningar um íslenska
menningarviðburði auk frétta af
starfsemi Íslendingafélagsins.
Fyrsta prófraun hins nýja póst-
sendingalista Íslandstorgsins var
nýafstaðið þorrablót. Tilraunin
tókst betur en nokkur þorði að
vona. Um 300 þorraþrælar mættu
á blótið 12. febrúar síðastliðinn.
Flugleiðir styrktu aðgerðina
rausnarlega með flugmiðum fyrir
skemmtikrafta frá Íslandi. Ómar
Ragnarsson mætti með líflækni
sinn og undirleikara Hauk Heiðar
Ingólfsson og hljómsveitin KUSK
frá Hornafirði lék fyrir dansi. Ís-
lensku veitingamennirnir Siggi og
Gullí, sem reka veitingastaðinn
Prince Palace í Stokkhólmi, sáu
um veitingarnar ásamt börnunum
sínum níu. Blótið tókst afar vel ef
frá er talið að Ómar Ragnarsson
datt í gosbrunninn undir miðri
skemmtun.
Þá gall hátt í Svavari sendi-
herra: Það var þá aldrei að bind-
indismaðurinn Ómar dytti ekki í
það! Nú blása ferskir vindar í ný
og betri segl og skúta Íslendinga-
félagsins í Stokkhólmi skríður sem
aldrei fyrr. Lifi fjalldrapinn!
Íslendingafélag
undir fullum
seglum
Ásgeir R. Helgason fjallar um
Íslendingafélög erlendis
Ásgeir R.
Helgason
’Það kom líkanokkuð á óvart
að fáir vildu að
þorrablótið yrði
lagt niður þrátt
fyrir að stöðugt
hafi dregið
úr aðsókn
á blótið.‘
Höfundur er sálfræðingur og í stjórn
Íslendingafélagsins í Stokkhólmi.
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík
Gjafaöskjur með ljóðum
Sölustaðir: sjá www.bergis.is
Ástarkveðja • Vinarkveðja,
Samúðarkveðja