Morgunblaðið - 08.04.2005, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 8. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Jóhann J. Ólafsson: „Lýðræð-
isþróun á Íslandi hefur, þrátt
fyrir allt, verið til fyrirmyndar
og á að vera það áfram.“
Pétur Steinn Guðmundsson:
„Þær hömlur sem settar eru á
bílaleigur eru ekki í neinu sam-
ræmi við áður gefnar yfirlýs-
ingar framkvæmdavaldsins,
um að skapa betra umhverfi
fyrir bílaleigurnar.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Langbesti kosturinn í stöð-
unni er að láta TR ganga inn í
LHÍ og þar verði höfuðstaður
framhalds- og háskólanáms í
tónlist í landinu.“
Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég er
ein af þeim sem heyrðu ekki
bankið þegar vágesturinn kom
í heimsókn.“
Vilhjálmur Eyþórsson: „For-
ystumennirnir eru undantekn-
ingarlítið menntamenn og af
góðu fólki komnir eins og allir
þeir, sem gerast fjöldamorð-
ingjar af hugsjón. Afleiðingar
þessarar auglýsingar gætu því
komið á óvart.“
Jakob Björnsson: „Mann-
kynið þarf fremur á leiðsögn að
halda í þeirri list að þola góða
daga en á helvítisprédikunum á
valdi óttans eins og á galdra-
brennuöldinni.“
Jakob Björnsson: „Það á að
fella niður með öllu aðkomu
forsetans að löggjafarstarfi.“
Ólafur F. Magnússon: „Ljóst
er að án þeirrar hörðu rimmu
og víðtæku umræðu í þjóð-
félaginu sem varð kringum
undirskriftasöfnun Umhverf-
isvina hefði Eyjabökkum verið
sökkt.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluað-
ferðirnar? Eða viljum við að
námið reyni á og þjálfi sjálf-
stæð vinnubrögð og sjálfstæða
hugsun?“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég
hvet alla sjómenn og útgerð-
armenn til að lesa sjó-
mannalögin, vinnulöggjöfina og
kjarasamningana.“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
REYKJAVÍK er dreifðasta höf-
uðborg í Evrópu með 16 íbúa á
hektara, en meðaltalið í evrópsk-
um borgum er um 90 íbúar á hekt-
ara, eða fimmfalt þéttari en
Reykjavík.
Þess vegna getur Reykjavík
varla talist borg, heldur þétt-
býliskjarnar, tengdir
saman með stofn-
brautum. Fyrir
bragðið nýtur
Reykjavík ekki
þeirra kosta sem ein-
kenna borgir eins og
þéttriðið og fljótvirkt
almennings-
samgöngukerfi, öll
þjónusta og af-
þreying í göngufæri
o.fl. Í „varla borg-
inni“ Reykjavík er
nærþjónustan brost-
in, almennings-
samgöngur ónýtar,
verslunin leitar í verslunarmið-
stöðvar, og allir verða að fara
sinna ferða á bílum, sem sóar
tíma, mengar, veldur slysum og
umferðaröngþveiti sem kallar á
plássfrek umferðarmannvirki sem
valda enn dreifðari byggð, og víta-
hringur bílasamfélagsins er alls-
ráðandi.
Aðalvandinn er sá að það vantar
sjálfa miðborgina. Það er raunar
engin miðborg í Reykjavík, bara
gamla lágreista Kvosin þar sem
enginn býr lengur.
Borgarmenning er skýr krafa
framtíðarinnar, og ef hana vantar
getum við átt á hættu að fólks-
flóttinn sem hingað til hefur legið
frá landsbyggð til suðvesturhorns-
ins, leiti til útlanda. Það er gríð-
arlega mikilvægt fyrir
landsbyggðina að höf-
uðborgin fái að þrosk-
ast, þéttast og verða
að þeirri háborg
menningar sem hún
getur aðeins orðið
með glæsilegri mið-
borgarbyggð í Vatns-
mýrinni, með 20 til
30.000 íbúa. En hvers
vegna er ástandið í
höfuðborg Íslands
eins og lýst er hér að
framan?
Það er m.a. vegna
þess að Reykjavík
stendur á nesi og allt undirlendið
á miðju nesinu fer undir heilan
millilandaflugvöll, og byggðin hef-
ur hrakist uppá hæðir og heiðar
austur af nesinu.
Flugvöllurinn sjálfur tekur 140
ha innan girðingar, og gerir gríð-
arstórt svæði allt í kring um sig
óbyggilegt, samtals ca 330 ha, en
það er nær tvöföld stærð Mónakó,
en þar búa 35.000 manns! Auk
þess kemur hann í veg fyrir há-
reista byggð langt út fyrir þessa
330 ha. En hvers vegna er flug-
völlurinn ekki löngu farinn?
Það er ekki síst vegna þess að
landsbyggðarfólk, með tvöfaldan
atkvæðarétt, og fulltrúar þeirra á
Alþingi, sem telja sig réttilega
eiga kröfu á góðum flugsam-
göngum við höfuðborgina, telja
það grundvallarmannréttindi að
innanlandsflugið verði áfram í
Vatnsmýrinni. Stundum er engu
líkara en að baráttan um Reykja-
víkurflugvöll sé orðin að samein-
ingartákni landsbyggðarfólks gegn
„Reykjavíkurvaldinu“, hið heilaga
stríð gegn ofureflinu. Undan slík-
um hugsjónaeldi með tvöfaldan at-
kvæðarétt, kikna stjórnmálaflokk-
arnir, og forystumenn þeirra sem
flestir eru þó kosnir með
atkvæðum höfuðborgarbúa taka
undir kröfuna um „völlinn í Vatns-
mýri“.
En eru þetta virkilega hags-
munir almennings á landsbyggð-
inni? Samfara splundrun byggð-
arinnar sem að framan er lýst,
hefur þjónustan sem landsbyggð-
arfólk sækir til höfuðborgarinnar
dreifst um allt höfuðborgarsvæðið.
Miðja höfuðborgarsvæðisins er
talin vera í Kópavogi og sú miðja
hlýtur að vera eðlilegur viðmið-
unarpunktur. Frá þessari miðju
eru um 40 km til Keflavík-
urflugvallar. Eftir tvöföldun
Reykjanesbrautar, sem óðum
styttist í, verður um 20 mínútna
akstur á milli þessara staða. Eru
það í alvöru hagsmunir almenn-
ings á landsbyggðinni að lenda í
Vatnsmýrinni og streða í umferð-
inni sunnan úr Skerjafirði að þess-
ari miðju, frekar en að lenda í
Keflavík og aka á tvöfaldri hrað-
braut langleiðina að þessum
punkti? Það tekur eflaust eitthvað
lengri tíma að aka frá Keflavík en
frá Vatnsmýrinni að þessari miðju,
en það munar ekki miklu. Og þeg-
ar tekið er með í reikninginn það
hagræði sem felst í því að lands-
byggðarfólk á leið til útlanda kom-
ist leiðar sinnar viðstöðulaust og
þurfi ekki að aka milli flugvalla, er
varla vafi á að Keflavík kemur
betur út.
Eftir stendur sú staðreynd að
höfuðborgin líður fyrir mínútu-
hagsmuni tiltölulega fárra stjórn-
sýslumanna og kommisara!
80% þjóðarinnar búa í höf-
uðborginni, eða innan við klukku-
stundar aksturs frá henni. Hér er
því miklu fórnað fyrir óljósa hags-
muni 20% þjóðarinnar.
Það er talið að tekjur af sölu
lóða í Vatnsmýrinni muni nema
um 60–80 milljörðum auk annars
hagræðis sem af málinu hlýst.
Með tekjum af lóðarsölu í Vatns-
mýrinni, mætti þvera Skerjafjörð,
leggja Sundabraut í hábrú og
byggja hálendisveginn í kaupbæti!
Og nóg væri eftir til að byggja
flugvöll fyrir innanlandsflugið í
nágrenni höfuðborgarinnar ef
menn vilja.
Með tilkomu Skerjabrautar
verður aksturstíminn milli Kvosar
og Keflavíkur u.þ.b. 25 mínútur.
Allt er til staðar á Keflavík-
urflugvelli og gamla flugstöðin
getur nýst fullkomlega sem innan-
landsflugstöð til að byrja með.
Hér er því um algera patentlausn
að ræða sem engin heilvita þjóð
getur látið framjá sér fara.
Landsbyggðarfólk! Látið ekki
etja ykkur gegn ykkar eigin höf-
uðborg. Látið ekki óljósa hags-
muni fárra, koma í veg fyrir að
hún verði sú fyrirmyndarborg sem
hún getur aðeins orðið ef hún end-
urheimtir kjörlendi sitt.
Hún er ykkar borg ekki síður
en okkar sem í henni búum, og
þegar öllu er á botninn hvolft, er
höfuðborgin besti vinur lands-
byggðarinnar.
Er flugvöllur í Vatnsmýr-
inni fyrir Jón eða séra Jón?
Einar Eiríksson fjallar um stað-
setningu innanlandsflugvallar ’80% þjóðarinnar búa íhöfuðborginni, eða inn-
an við klukkustundar
akstur frá henni. Hér er
því miklu fórnað fyrir
óljósa hagsmuni 20%
þjóðarinnar.‘
Einar
Eiríksson
Höfundur er framkvæmdastjóri.
HÉR á landi eru þúsundir
kvenna og barna sem hræðast
hversdaginn. Þau eru ekki örugg
heima hjá sér, finna
fyrir daglegum ótta,
vanmætti og nið-
urlægingu. Þetta er
ekki vegna nátt-
úruhamfara og þetta
er ekki eðlilegt.
Ástæðan er kynbund-
ið ofbeldi sem þrífst í
skjóli þagnarinnar,
kúgun einnar mann-
eskju á annarri. Á
hverju ári eru birtar
tölur sem sýna
ástandið vel og sam-
félagið er nánast orðið
ónæmt fyrir hinni ár-
legu tölfræði. Það má
aldrei gleymast að á
bak við þessar tölur
allar er fólk sem býr
við ótta og úrræða-
leysi. Það er allra
ábyrgð að breyta því.
Við erum stödd í
miðri byltingu sem
hófst fyrir nokkrum
áratugum. Þá var
þögnin fyrst rofin.
Hluti af byltingunni
var stofnun Kvenna-
athvarfs árið 1982. Á
þeim 23 árum sem lið-
in eru hafa þúsundir kvenna og
barna leitað þar skjóls sem segir
allt sem segja þarf. Þetta eru
sterkar konur sem hafa kjark til að
leita aðstoðar fyrir sig og börnin
sín – hafa kjark til að rjúfa þögn-
ina.
Ofbeldi inni á heimilum þrífst í
þögninni. Ofbeldismenn nærast á
ótta hinna kúguðu og taka stjórn-
ina í skjóli hræðslunnar. Ef við lát-
um það afskiptalaust þegar við vit-
um af fólki sem býr við kúgun
erum við að taka þátt í þögninni.
Byltingin felst einmitt í því að
skipta sér af. Að gera hinar dökku
hliðar heimilislífsins sýnilegar og
búa til úrræði svo konur hafi eitt-
hvað val. Þar til búið er að upp-
ræta kynbundið ofbeldi verður bar-
áttunni haldið áfram
enda koma sífellt fleiri
til liðs við hana. Við
getum öll lagt okkar af
mörkum í baráttunni
með því að þegja aldr-
ei um ofbeldi inni á
heimilum og gera þá
ábyrga sem fyrir því
standa. Við getum
styrkt og eflt það fólk
sem býr við ofbeldi til
að brjótast út úr því
og við getum menntað
okkur til að sjá ein-
kenni þess að ekki sé
allt með felldu.
Það er gríðarleg
ábyrgð sem hvílir á
fólki sem umgengst
börn að þekkja merki
um að þau búi við of-
beldi og kunna að
bregðast við því. Á
þriðjudaginn gefst
tækifæri til að sækja
ráðstefnu um einmitt
þetta, þar sem fjöldi
fagfólks kynnir ein-
kenni og úrræði í mál-
um er varða ofbeldi
gagnvart börnum.
Ráðstefnuna halda
samtökin Styrkur – frá hlekkjum
til frelsis í Kennaraháskóla Íslands,
þriðjudaginn 12. apríl klukkan níu
til fjögur.
Hræðsla
hversdagsins
Drífa Snædal fjallar
um ofbeldi
Drífa Snædal
’Við getum ölllagt okkar af
mörkum í bar-
áttunni með því
að þegja aldrei
um ofbeldi inni á
heimilum og
gera þá ábyrga
sem fyrir því
standa.‘
Höfundur er framkvæmdastýra
Samtaka um Kvennaathvarf.
ÉG LES það eftir fylgisfólki sitj-
andi foringja Samfylkingarinnar að
hann hafi staðið sig
átaka vel í brúnni,
aflað margra at-
kvæða, flokkurinn
Hans sé orðinn stór
og Hann og fylgi-
fiskar hans stefni
hraðbyri í forsæt-
isráðuneytið. Út af
fyrir sig allt gott um
það, til þess arna er
fólk í pólitík. Ég sé
mig hins vegar knú-
inn til þess að leið-
rétta þann leiða mis-
skilning að
fylgisaukningin sé að
öllu leyti fengsæld
foringjans að þakka.
Ég fyrir mitt leyti hef
kosið Samfylkinguna
vegna þess að ég vil
skipta um ríkisstjórn
og áherslur í lands-
málunum. Þetta gerði
ég í síðustu kosn-
ingum, ekki vegna
foringjans heldur
þrátt fyrir hann og
miklu fremur vegna
forsætisráðherra-
efnisins. Mér finnst
ástæða til að minna á
að ekkert bendir til
þess að leiðtoginn eigi vís öll at-
kvæðin sem flokkurinn fékk í síð-
ustu kosningum, hvað þá heldur að
hann bæti við þann fjölda. Málið
snýst í rauninni um nýja stjórn-
arhætti, ekki í Samfylkingunni
heldur landsstjórninni. Skipstjór-
anum er reiknað það til tekna að
hann sé svo huggulegur, samn-
ingalipur og í góðum tengslum við
pólitíska andstæðinga að honum
verði ekki skotaskuld úr að mynda
ríkisstjórn með hverj-
um sem er. Ég velti
því fyrir mér hvorum
megin hryggjar þær
áherslur sem ég kann
að greiða atkvæði í
kosningum lenda eftir
þær vinsamlegu
stjórnarmynd-
unarviðræður. Ég vil
ekki fórna atkvæði
mínu fyrir ofureft-
irlaunarétt og jeppa
fyrir fólk sem ég hef
engar slíkar skyldur
við. Alla vega tel ég
mikilvægt að átta sig á
því að frjálslynd jafn-
aðarstefna, eins og
Sjálfstæðisflokkurinn
rak hana áður fyrr,
hefur ekkert með per-
sónu aflaklóar Sam-
fylkingarinnar að gera.
Hún snýst um aðra og
mikilvægari hluti.
Þegar jafnræði karls
og konu er jafnmikið
og hásetar fiskimanns-
ins vilja vera láta, þá
kýs maður konu árið
2005. Það er yfrið
framboð af miðaldra
köllum sem vilja verða
ráðherrar og þegar kostur er á
hæfum konum til forystu á að setja
kallana á ís.
Af foringjum
og fylgi
Kristófer Már Kristinsson
fjallar um formannskosningar
í Samfylkingunni
Kristófer Már
Kristinsson
’Það er yfriðframboð af mið-
aldra köllum
sem vilja verða
ráðherrar og
þegar kostur er
á hæfum konum
til forystu á að
setja kallana á
ís.‘
Höfundur er háskólanemi.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn