Morgunblaðið - 09.06.2005, Qupperneq 22

22 FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF

 





 


   
   
     
 
 


 Nútímafólk – og þá ekkisíst konur – finnur í sí-auknum mæli fyrir ým-iss konar vanlíðan, s.s.
streitu, kvíða og þunglyndi, enda
mælist tíðni geðrænna vandamála
sem þessara hærri meðal kvenna
en karla. Ýmislegt er hægt að gera
til að bæta þarna úr og einn þáttur
er að stunda hreyfingu, eins og
fram kemur í 5. geðorðinu:
Hreyfðu þig daglega, það léttir
lundina.
Hreyfing er að sjálfsögðu báðum
kynjunum nauðsynleg en þar sem
rannsóknir leiða í ljós að konur
virðast síður gefa sér tíma til að
stunda hreyfingu en karlar þá er-
um við í pistli þessum einkum að
beina orðum okkar til kvenna.
Ef upp koma vandamál með loft-
þrýsting í flugi er fullorðnum ráð-
lagt að setja fyrst súrefnisgrímuna
á sig og síðan á börnin. Það sama
verðum við að gera í okkar daglega
lífi, þ.e. setja eigin heilsu í forgang
og vera þannig betur í stakk búin
til að gefa af okkur og takast á við
þau verkefni sem fyrir okkur
liggja.
Ég hef ekki tíma
En hvers vegna ætli konur al-
mennt stundi síður ein-
hvers konar hreyfingu en
karlar? Kannski gefa eft-
irfarandi setningar okkur
hugmyndir þar um: „Ég
hef ekki tíma. Ég hef
ekki orku. Ég byrja síðar,
þegar betur stendur á.
Könnumst við ekki flest við þess-
ar skýringar og fjölmargar fleiri
þegar kemur að því að hreyfa sig?
Svo má kannski bæta við að ef til
vill vantar konuna hvatningu og
styrk frá sínum nánustu til að gefa
sér þann tíma sem þarf til að
stunda reglulega hreyfingu.
En eitt er víst að þar munu allir
græða: fyrst og fremst konan en
um leið allir hennar nánustu.
Endorfín örvar og dregur
úr sársauka
Þegar við finnum fyrir vanlíðan
og/eða orkuleysi kemur hreyfing
ekki endilega fyrst upp í hugann
sem leið til að auka kraftinn og
bæta líðanina. Það er svo miklu
auðveldara – og fljótlegra – að
telja sér trú um
að betra sé að
gera eitthvað
allt annað en
að drífa sig af
stað. Á morgn-
ana er meira freist-
andi að sofa aðeins lengur og að
kvöldi er minni fyrirhöfn að henda
sér upp í sófa eftir langan og krefj-
andi dag. Áður en við vitum af hafa
liðið 30 mínútur en það er einmitt
sá lágmarkstími sem er
mælt með að fólk hreyfi
sig sem flesta daga vik-
unnar.
Enginn þarf því að
efast um að það er mun
ábatasamara að fjárfesta
í tíma í hreyfingu en í
kyrrsetu fyrir framan kassann. Af
hverju?
Veljum hreyfingu við hæfi
Þegar við hreyfum okkur styrkj-
um við vöðva, bein, hjarta- og æða-
kerfið, nokkuð sem gerist ekki í
kyrrsetu. Hreyfing kemur einnig af
stað ýmiss konar lífeðlisfræðilegum
viðbrögðum sem auka kraft og vel-
líðan. Má þar nefna losun endorfíns
sem örvar okkur og dregur úr
sársauka. Líkamleg útrás hjálpar
okkur einnig að hvílast og sofa bet-
ur.
Mestu máli skiptir að velja
hreyfingu sem er skemmtileg og
setja sér skynsamleg markmið. Það
hentar sumum að keppa og hamast
en aðrir kjósa fremur gera hlutina
á sínum forsendum og sínum
hraða. Hver og einn verður að gera
sér grein fyrir eigin mörkum og
leggja áherslu á að hreyfingin skilji
eftir vellíðunartilfinningu fremur
en óánægju með eigin frammistöðu.
Of stíf æfingaáætlun getur t.d. ver-
ið kvíðavekjandi og valdið því að
viðkomandi hefur sig seint eða
aldrei af stað og/eða upplifir sífellt
vanmátt í stað þess að njóta þess
að stunda hreyfingu við hæfi og
styrkja þannig sjálfsmyndina.
Þetta er afar mikilvægt að hafa í
huga þegar t.d. fjölskylda eða vinir
hreyfa sig saman – og þar má
benda á að góður félagsskapur get-
ur margfaldað ánægjuna og árang-
urinn af hreyfingunni.
 HOLLRÁÐ UM HEILSUNA | Lýðheilsustöð
Morgunblaðið/Þorkell
Hreyfing er góð fyrir líkama og sál.
Settu þér
markmið og
láttu drauma
þína rætast
10. geðorðið
Gígja Gunnarsdóttir íþróttafræð-
ingur, sviðsstjóri almennings-
íþróttasviðs hjá ÍSÍ, og Guðrún Guð-
mundsdóttir hjúkrunarfræðingur,
verkefnisstjóri Geðræktar.
Það heyrir örugg-lega til undan-tekninga að
systkini séu saman í
sveinsprófi í sömu grein í
sama skóla, en það gerðist ein-
mitt í vikunni að systkinin Ómar
og María Svavarsbörn tóku
sveinspróf saman í smíði frá Fjöl-
brautaskóla Suðurnesja í Reykja-
nesbæ.
Þau fengu það verkefni að
smíða líkan á turnþaki og þegar
ljósmyndara bar að garði voru
þau í óða önn við að smíða
sveinsstykkin sín.
Systkinin eru frá bænum Ból-
stað í Austur-Landeyjum og hafa
síðustu sjö árin unnið saman hjá
byggingaverktökunum Heimi
Sigursveinssyni og Gunnari
Guðbjörnssyni hjá Hagtré ehf. í
Sandgerði.
Ómar, sem er 36 ára að aldri,
hefur unnið við smíðar alla sína
tíð, en hann hefur verið búsett-
ur í Sandgerði í mörg ár ásamt
fjölskyldu. Á meðan María, sem
er 28 ára að aldri, hefur stundað
námið hefur hún búið á Suð-
urnesjunum, en þess á milli
hefur hún verið við bústörfin
heima í sveitinni með foreldrum
sínum og systur, Björk Svav-
arsdóttur. Ómar hyggst starfa
áfram við smíðar hjá Hagtré,
en María ætlar að flytja heim
í sveitina, þar sem fjöl-
skyldan rekur blandað bú
með kindum, kúm og hross-
um. Björk, sem sjálf er lið-
tæk með hamarinn, sagðist í sam-
tali við Daglegt líf ekki efast um
að smíðakunnátta Maríu kæmi til
með að nýtast í sveitinni. „Þessi
áhugi á smíðum er mjög svo ætt-
gengur því allir bræður mömmu
eru smiðir og margir bræður
pabba sömuleiðis. Við erum
auk þess komin af hagleiks-
manninum Bólu-Hjálmari og
því má segja að sagið sé í blóð-
inu, eins og einn kennarinn
þeirra Ómars og Maríu orðaði
það svo skemmtilega einu
sinni.“
 MENNTUN | Tóku saman sveinspróf í smíði
Með sagið í blóðinu
Systkinin Ómar og María Svavarsbörn smíðuðu sveinsstykkin sín saman.
Hreyfing
 Léttir lundina
 Styrkir sjálfsmyndina
 Styrkir vöðva, bein, hjarta-
og æðakerfi
 Eykur kraft
 Skapar vellíðan
 Hjálpar okkur að sofa og
hvílast betur
Hreyfing eykur kraft
og vellíðan hjá konum
Ólíkt því sem margir halda þá er ekki langt síðanvaranleg sólbrúnka komst í tísku og varð merki
hraustleika, ríkidóms og ferskrar fegurðar, segir á vef-
miðli BBC. Í margar aldir var sólbrúnka talin öruggt
merki erfiðisvinnu og lúsarlauna. Hún var talin svo
skammarleg að fólk gekk langt í að hylja andlit sitt og
húð með hvítum farða.
Svolítið fram á tuttugustu öldina þótti hallærislegt
að bera húðina fyrir sólinni, eða þangað til að franska
tískudrottningin Coco Chanel kom sólbrúnku í tísku
um 1920. Hún fór í siglingu á fyrirmannaskútu, kom
sólbrún til baka og flóðgáttin opnaðist. Um 1940 hvöttu
glanstímaritin konur til að ná sér í brúnku og sýndu
myndir af þekktum konum, brúnum, í sundfötum á sól-
arströnd. Kringum 1970 gengu sólböðin þó út í öfgar
og heil kynslóð steikti líkama sinn í sólinni, án þess að
vita um húðkrabbameinið sem gæti ásótt það tíu til
þrjátíu árum seinna.
Chanel kom sólbrúnku í tísku
Morgunblaðið/Brynjar Gauti