Morgunblaðið - 09.06.2005, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Fyrstu gestirnir á hið nýjaRadisson SAS 1919 hótelvið Pósthússtræti í mið-borg Reykjavíkur, eru
væntanlegir kl. 18 á morgun þegar
hótelið verður opnað. Er það 40
manna hópur og segir Andri Már
Ingólfsson, aðaleigandi hótelsins,
að allt verði tilbúið þegar gestirnir
koma en í gær voru menn á þönum
á öllum hæðum við að leggja síðustu
hönd á frágang sem áfram verður
unnið að í dag.
Sjötíu herbergi eru í hótelinu og
eru verðflokkar fjórir, venjulegt
herbergi, lúxusherbergi, litlar svít-
ur og svítur og eru svíturnar tvær
um 50 fermetrar að stærð. Breyting
hússins hófst í október og telur
Andri Már vinnuna hafa gengið á
mettíma og segir hann fjárhags-
áætlanir svo til hafa staðist. Hann
telur viðskiptahugmyndina eiga eft-
ir að ganga vel upp, verðlagið sé ívið
lægra en á öðrum sambærilegum
hótelum í miðborginni en segir að
meðalverð á hvert herbergi verði
hærra þegar eftirspurn sé góð.
Þá segir hann ætlunina a
jafnan mjög sveigjanlegt o
keppnishæft verðlag.
Þótt herbergin séu í fjór
flokkum eru innréttingarn
sömu, parket á gólfum, flat
nettengingar í þeim öllum o
Lokafrágangur stendur yfir á hinu nýja hóteli Radiss
Fyrstu gest-
irnir væntan-
legir á morgun
Hótelið býður upp á fjóra
Y
fir eitt þúsund gestir heimsóttu
jöklasýninguna ÍS-land á Höfn í
Hornafirði um síðustu helgi, en
þá var hún opnuð eftir gagn-
gerar endurbætur. Sýningin var
upphaflega opnuð í samstarfi við
Menningarborgina Reykjavík árið 2000. Með
henni hefur gamla kaupfélagshúsið í bænum öðl-
ast nýtt hlutverk, en þar er sýningin til húsa í
hjarta bæjarins.
„Það vita flestir að Höfn er á Íslandi, en fæstir
vita að ÍS-land er á Höfn,“ segir Inga Jónsdóttir,
menningarfulltrúi og verkefnastjóri sýning-
arinnar. Ekki hefur áður verið farið í markvisst
kynningarstarf á sýningunni, en nú mun það
breytast og verður meðal annars farið í samstarf
um auglýsingar erlendis. „Nú er þetta orðið að
sýningu eins og okkur dreymdi um. Við erum
komin með þá vöru í hendurnar sem við vildum
og nú verður þetta kynnt vel.“
Vatnajökull er stærsti jökull í Evrópu og þar
sem ís hans er þykkastur er hann á við þrettán
Hallgrímskirkjur. Hann býr yfir miklum öfgum
og í honum má meðal annars finna hæsta og
lægsta punkt Íslands, heitasta og kaldasta reit-
inn og blautasta og þurrasta blett landsins.
Ýmsan fróðleik um jökulinn, landsvæðið og
mannlífið sem honum tengist má finna á safninu,
auk þess sem þar er lifandi myndefni á þremur
skjáum og einu stóru tjaldi. Vandaða eftirlíkingu
af jökulsprungu er þar einnig að finna og inn af
henni íshelli, þar sem næst að líkja merkilega vel
eftir hinni raunverulegu tilfinningu sem fylgir
því að standa í iðrum jökuls. Vatnsniður heyrist
og ef maður leggur hönd á „ísvegginn“ má finna
fyrir þreifingum „jökulsins“. Við gerð hellisins
var notuð sama tækni og við hönnun sviðs-
myndar fyrir kvikmynd um sjarmatröllið James
Bond, sem var tekin upp við Jökulsárlón ekki
alls fyrir löngu.
Hvatning til að fara út í náttúruna
Inga segir viðtökur gesta hafa verið mjög góð-
ar og að börnin á svæðinu hafi jafnvel komið á
hverjum degi til að skoða hellinn. Sýningin býð-
ur upp á fjölbreyttan fróðleik og skemmtun fyrir
alla fjölskylduna. Áhersla er lögð á margmiðlun
og upplýsingar á tölvutæku formi, í bland við
a
h
f
b
s
e
s
l
i
i
u
f
n
t
v
u
e
m
s
á
l
Jöklasýningin ÍS-land á Höfn í Hornafirði var opnuð
„Lifandi og síbreyti
Íslendingar lifa í nábýli við stórbrotin náttúrufyrirbæri og hafa jöklar
í landinu. Hrund Þórsdóttir blaðamaður og Ragnar Axelsson ljósmynd
inguna ÍS-land á Höfn í Hornafirði, en sýningin var opnuð um síðustu h
Á sýningunni eru meðal annars upplýsingar og gripir sem tengjast ferðum á jökla. Inga Jónsdóttir var
h
LAUNAMUNUR OG
VERKASKIPTING
Launamunur karla og kvenna hef-ur verið talsvert til umræðu aðundanförnu. Ummæli Runólfs
Ágústssonar, rektors Viðskiptaháskól-
ans á Bifröst, við útskrift skólans vöktu
athygli, en hann benti þar á könnun,
sem sýndi að karlkyns nemendur frá
skólanum mættu eiga von á 50% hærri
launum en konur, sem útskrifuðust frá
Bifröst.
Upplýsingar Runólfs byggðust á
könnun á brúttólaunum og hefur fram-
setning rektorsins verið harðlega gagn-
rýnd. Gagnrýnendurnir hafa bent á að
ekki sé sanngjarnt að miða við brúttó-
laun; taka verði tillit til vinnutíma,
stöðu, mannaforráða og ýmissa annarra
þátta er lagt er mat á kynbundinn
launamun. Önnur könnun, sem gerð var
á launum útskrifaðra nemenda frá Há-
skólanum í Reykjavík, sýndi fram á
hverfandi launamun – eftir að búið var
að reikna með styttri vinnutíma kvenna.
Það er algeng og ekki óeðlileg aðferð
að taka tillit til ýmissa breytna annarra
en heildarlauna einna, þegar munur á
launum kynjanna er kannaður. Þannig
var í gær sagt í Morgunblaðinu frá
könnun á kjörum félagsmanna í Félagi
viðskipta- og hagfræðinga. Þar er mun-
urinn á heildarlaunum um 30%, körlum
í vil. Sé hins vegar tekið tillit til vinnu-
tíma, menntunar, starfs, atvinnugrein-
ar, aldurs, vinnuframlags, mannafor-
ráða og starfsaldurs er niðurstaðan sú
að launamunur, sem ekki verður út-
skýrður með öðru en kyni, er nú 7,6%
hjá viðskipta- og hagfræðingum en var
6,8% árið 2003.
Líta má svo á að aðferðir af þessu
tagi sýni „raunverulegan“ launamun
kynjanna. Þær gefa vafalaust tölfræði-
lega réttari niðurstöðu en að bera ein-
göngu saman heildarlaun. En þær
svara ekki þeirri spurningu, hvers
vegna konur vinna alla jafna skemmri
vinnutíma en karlar, hvers vegna þær
eru síður í stjórnunarstörfum og með
mannaforráð, hvers vegna þær eru iðu-
lega með styttri starfsaldur og hvers
vegna þær starfa í atvinnugreinum þar
sem laun eru í lægri kantinum. Það er
afar mikilvæg spurning í þessu sam-
hengi og þess vegna skiptir munur á
heildarlaunum líka máli.
Runólfur Ágústsson orðaði það svo
er hann útskrifaði nemendur á Bifröst
að launamunurinn ætti sér enga sjáan-
lega skýringu aðra en vanmat atvinnu-
lífsins á konum. Það er vafalaust ein
skýringin, en málið er sýnu flóknara.
Það þýðir ekki að einblína á vinnumark-
aðinn og afstöðu atvinnurekenda ein-
göngu þegar orsakir launamunarins
eru metnar. Það þarf líka að horfa á
hlutverk kynjanna í kjarnafjölskyld-
unni.
Meginástæðan fyrir því að konur
vinna styttri vinnutíma en karlar, hafa
oft minni starfsreynslu vegna fjarvista
frá vinnumarkaði, sækjast síður eftir
annasömum stjórnunarstörfum og fara
fram á lægri laun, er að ábyrgðin á
barnauppeldi og heimilishaldi hvílir
enn að meginhluta á þeim. Launamun-
ur kynjanna á vinnumarkaðnum verður
ekki jafnaður nema verkaskiptingin á
heimilinu verði líka jöfnuð.
SKULDIR ÞRIÐJA HEIMSINS
Skuldir þriðja heimsins eiga snaranþátt í vanda þróunarríkjanna.
George Bush Bandaríkjaforseti og
Tony Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, ræddu þessi mál á fundi í Wash-
ington í fyrradag. Að fundinum loknum
lýsti Bandaríkjaforseti yfir því að þeir
væru að vinna að tillögu um að erlend-
ar skuldir fátækra þróunarríkja í Afr-
íku, sem sannanlega væru að koma á
umbótum, yrðu þurrkaðar út. Eins og
fram kom í fréttum er ætlunin að
leggja þessa tillögu fyrir fund átta
helstu iðnríkja heims, sem haldinn
verður í Gleneagles í Skotlandi í júlí.
Blair hefur lagt fram nokkurs konar
„Marshall-áætlun“ fyrir Afríku og
reynir nú að fjármagna hana. Áætlunin
hvílir á tveimur meginstoðum, annars
vegar að gefa eftir skuldir ríkja Afríku,
hins vegar að draga úr viðskiptahindr-
unum í Evrópu. Er meðal annars gert
ráð fyrir því að ríkustu þjóðir heims
gefi samanlagt 25 milljarða dollara á
ári til ársins 2010 til að binda enda á fá-
tækt í heiminum.
Gordon Brown, fjármálaráðherra
Bretlands, verður í sömu erindagerð-
um á fundi fjármálaráðherra átta
helstu iðnríkjanna í Jóhannesarborg á
morgun og laugardag. Brown leggur til
að gullforði Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
verði notaður til að afskrifa skuldir
Afríku og sett verði á fót alþjóðleg fjár-
málastofnun, sem afli fjár með því að
gefa út skuldabréf með veði í þróun-
arverkefnum framtíðarinnar. Hafa
margir efasemdir um að Bandaríkja-
menn, sem eru stærsti hluthafinn í Al-
þjóðabankanum, muni taka í mál að
nota gullforða bankans til afskrifta.
Ríkustu þjóðir heims leggja mismik-
ið af mörkum til þróunarmála. Í yf-
irlýsingu Sameinuðu þjóðanna, sem
gefin var út fyrir þremur árum, er mið-
að við að árið 2015 nemi framlög 0,7%
af landsframleiðslu. Ákaflega erfitt
hefur reynst að ná því viðmiði. Ýmsar
þjóðir Evrópu hafa kynnt áætlanir um
hvernig það verði gert. Nokkur lönd
hafa þegar náð markinu, þar á meðal
Danmörk, Holland, Noregur og Sví-
þjóð. Framlög Íslands nema á þessu ári
0,22% af landsframleiðslu og er gert
ráð fyrir að þau nemi 0,35% árið 2009.
Betur má ef duga skal. Bandaríkja-
menn standa enn verr að vígi en Ís-
lendingar í þessum efnum. Framlag
þeirra nemur 0,16% af landsfram-
leiðslu.
Það er erfitt að átta sig á þeirri
tregðu, sem ríkir meðal auðugustu
þjóða heims þegar kemur að þróun-
arhjálp. Ávinningurinn af því að vinna
gegn fátækt í heiminum er augljós. Fá-
tækt ýtir undir glundroða og óstöðug-
leika. Lykilspurningin er hins vegar
einföld: Hvernig geta ríkustu þjóðir
heims réttlætt það fyrir sjálfum sér að
sitja við borð allsnægta á meðan stór
hluti jarðarbúa sveltur? Þurfum við tíu
ár til að ná viðmiðum Sameinuðu þjóð-
anna um framlög til þróunarmála?
Þurfum við að sitja á endalausum rök-
stólum um skuldir þriðja heimsins, af-
nám viðskiptahindrana og neyðarað-
stoð? Hvaða verkefni eru brýnni? Allra
augu munu beinast til Skotlands þegar
leiðtogar átta stærstu iðnríkjanna hitt-
ast þar og þá er ætlast til bitastæðari
niðurstöðu og einarðari samstöðu en á
fundi Bush og Blairs í Washington.