Morgunblaðið - 12.10.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 2005 11
FRÉTTIR
LÚÐVÍK Bergvinsson, þingmaður
Samfylkingarinnar, kallaði eftir skýr-
ingum á Alþingi í gær á ummælum
Björns Bjarnasonar dómsmálaráð-
herra á heimasíðu sinni um niður-
stöðu Hæstaréttar í Baugsmálinu.
Lúðvík kvaddi sér hljóðs í upphafi
þingfundar og spurði m.a. hvort ráð-
herra væri með ummælum sínum að
gefa ákæruvaldinu fyrirmæli um að
áfram skuli haldið með málið. Fram
kom í umræðunum að Björn Bjarna-
son væri með fjarvistarleyfi vegna
skyldustarfa erlendis. Bjarni Bene-
diktsson, þingmaður Sjálfstæðis-
flokks, sagði hins vegar að ráðherra
væri með ummælum sínum ekki að
senda nein skilaboð eða fyrirmæli.
Þeir sem héldu því fram væru með út-
úrsnúning.
Umrædd ummæli Björns Bjarna-
sonar frá 10. október sl. eru eftirfar-
andi: „Stórfrétt dagsins er að sjálf-
sögðu niðurstaða hæstaréttar í
kærumálinu vegna Baugs. Réttar-
kerfið hefur ekki sagt sitt síðasta orð í
málinu. Lögheimildir eru til þess, að
ákæruvaldið taki mið af því, sem fram
hefur komið hjá hæstarétti við frek-
ari ákvarðanir um framhald málsins.“
Lúðvík sagði m.a. að sjálfstætt og
óháð ákæruvald væri forsenda þess
að ríkið gæti talist til réttarríkis. Um-
ræðan um Baugsmálið hefði hins veg-
ar frá upphafi einkennst af ásökunum
sakborninga um að upphaf málsins
mætti rekja til pólitískra afskipta
trúnaðarmanna og forystumanna
Sjálfstæðisflokksins. Ummæli dóms-
málaráðherra yrði að skoða m.a. í því
ljósi. Lúðvík spurði síðar hvað um-
mæli ráðherra þýddu. „Er dóms-
málaráðherra að gefa ákæruvaldinu
fyrirmæli um að áfram skuli haldið
með málið? Er það skilningur ráð-
herrans að dómstólar hafi það hlut-
verk að gæta leiðbeiningarskyldu
gagnvart ákæruvaldinu? Má túlka
þetta sem hótun um að réttarkerfið
komist að réttri niðurstöðu eða er
ráðherra að segja að afskiptum sjálf-
stæðismanna af málinu sé ekki lok-
ið?“
Sigurður Kári Kristjánsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks, sagði að sér
fyndist þessi umræða vera dálítið
sorgleg og einkennileg. Hann sagði
að allir vissu að dómur hefði fallið um
frávísun þrjátíu og tveggja ákæruliða
í Baugsmálinu og að málið myndi
halda áfram. Réttarkerfið hefði ekki
sagt sitt síðasta orð í málinu. Það
hefði komið fram í dómi Hæstaréttar
og dómsmálaráðherra hefði verið að
vísa til þess. „Svo koma hér háttvirtir
þingmenn og tala fjálglega um að í
þessu felist einhver pólitísk afskipti.
Ætla háttvirtir þingmenn eins og
Kristinn H. Gunnarsson ekki að
halda því fram að Hæstiréttur Ís-
lands sé að beina einhverjum skip-
unum til ákæruvaldsins? Auðvitað er
þetta ekki svo. Við höfum bara réttar-
farsreglur í landinu. Eftir þeim er
farið og þessi ummæli hæstvirts
dómsmálaráðherra sanna ekkert eða
sýna ekkert fram á það að Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi eitthvað með þetta
mál að gera.“
Beri pólitíska ábyrgð
Fleiri þingmenn tóku til máls í um-
ræðunum. Steingrímur J. Sigfússon,
formaður Vinstri hreyfingarinnar –
græns framboðs, sagði m.a. að dóms-
málaráðherra þyrfti að bera ábyrgð á
afglöpum undirmanna sinna. Hann
sagði að áfellisdómur Hæstaréttar yf-
ir lögreglu og ákæruvaldinu væri um
leið áfellisdómur yfir dómsmálaráð-
herra, sem bæri pólitíska ábyrgð á
málaflokknum.
Hjálmar Árnason, þingflokksfor-
maður Framsóknarflokksins, sagði
m.a. að meginatriðið væri að halda ró
sinni og gefa fulltrúum ákæruvalds-
ins það svigrúm sem nauðsynlegt
væri. „En auðvitað hljótum við að
velta meðferð málsins fyrir okkur,
með hvaða hætti það megi gerast að
bæði héraðsdómur og Hæstiréttur
skuli vísa málinu frá og telja það van-
reifað þannig að ekki sé hægt að taka
efnislega afstöðu til þess. Hvernig má
slíkt gerast? Auðvitað hlýtur það að
þurfa skoðunar við.“
Sigurjón Þórðarson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, sagði m.a. að
staðreyndir málsins blöstu við. Rit-
stjóri Morgunblaðsins og fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins
hefðu hleypt Baugsmálinu af stað.
Síðan mætti greina rödd sársvekkts
manns á heimasíðu dómsmálaráð-
herra; ráðherra væri svekktur yfir
dómi Hæstaréttar. Sigurjón skoraði á
ráðherra að biðjast afsökunar á um-
mælum sínum og draga þau til baka.
Ágúst Ólafur Ágústsson, þingmaður
Samfylkingarinnar, sagði að það
þyrfti engan snilling til að sjá hvað
fælist í umræddum orðum dómsmála-
ráðherra. Verið væri að koma mjög
skýrum skilaboðum til ákæruvaldsins
um að því bæri að halda málinu
áfram.
Alvarlegar ásakanir
Bjarni Benediktsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, sagði í upphafi
máls síns að hann teldi afar óheppi-
legt að umræðan færi fram í fjarvist
dómsmálaráðherra. Síðar sagði
Bjarni: „Í sjálfu sér er næsta lítið
annað að segja um það sem hér er
verið að ræða en að þetta er auðvitað
ekkert annað en útúrsnúningur af
hálfu þeirra sem vilja lesa í orð dóms-
málaráðherra. Hann er ekki að senda
nein skilaboð, hann er ekki að senda
nein fyrirmæli og það gengur ekki að
menn taki hér út úr texta hans og
skilji eftir það sem mestu máli skiptir
sem er nefnilega það að hann vekur
athygli á því í þessu samhengi að það
standa lögheimildir til þess fyrir
ákæruvaldið að taka mið af því sem
Hæstiréttur hefur þegar sagt. Ekk-
ert annað skiptir máli af því sem fram
kemur á heimasíðu hæstvirts dóms-
málaráðherra.
Hér koma menn upp og telja mik-
ilvægt að hér starfi sjálfstætt og óháð
ákæruvald. Hvað er það sem gefur
mönnum tilefni til að ætla að svo sé
ekki í þessu máli eða öðrum málum?
Mér finnst þetta vera mjög alvarleg-
ar ásakanir sem menn verða þá að
geta staðið við. Það er ekkert sem
fram hefur komið hér um að ráð-
herrar eða aðrir sem að þessu máli
koma séu með óeðlileg afskipti. Þetta
mál er í einu og öllu í lögmætum far-
vegi og ég sé ekki betur en þeir sem
eiga upphaf þessarar umræðu séu að
reyna að koma því í einhvern annan
farveg en því ber lögum samkvæmt.“
Lúðvík Bergvinsson þingmaður kallar eftir skýringum á ummælum dómsmálaráðherra
Segja ráðherra ekki
hafa verið að senda
nein fyrirmæli
Morgunblaðið/Kristinn
Ummæli sem Björn Bjarnason dómsmálaráðherra skrifaði á heimasíðu
sína um dóm hæstaréttar urðu deiluefni á þingi og margir tóku til máls.
BJÖRN Bjarnason dómsmála-
ráðherra segist aldrei hafa fjallað
um efnisatriði Baugsmálsins, enda
sé hann ekki til
þess bær. Á
heimasíðu sinni
þar sem hann
fjalli um málið
með þeim orðum
m.a. að rétt-
arkerfið hafi
ekki sagt sitt
síðasta orð í
málinu, segist
hann aðeins vísa
til augljósra atriða málsins, sem
einnig koma fram í dómi Hæsta-
réttar sjálfs. Í lok dómsins segir:
„Með þeirri niðurstöðu, sem að
framan er getið, standa eftir í máli
þessu til efnisúrlausnar ákærulið-
ir, sem einn eða fleiri varða alla
varnaraðila. Lýkur því málinu
ekki með dómi þessum gagnvart
neinum þeirra.“
„Hæstiréttur segir þarna skýr-
um stöfum að málið sé enn til með-
ferðar í dómskerfinu. Það var ekki
annað sem ég sagði um þetta mál,“
segir Björn. Hann vekur athygli á
því að hann hafi aðeins sagt al-
mælt tíðindi í málinu og vilji menn
gera sig að óhelgum sendiboða,
ráði hann ekki við það en ítrekar
að hann hafi
aldrei fjallað um efnisatriði
þess. „Ég hef aðeins rætt um um-
gjörðina og hver staða málsins er.
Ég hef alltaf haldið því fram að
þetta mál væri til meðferðar hjá
dómstólum og þar ætti að leiða
það til lykta. Ég hef aldrei fjallað
um efnisatriði málsins enda er ég
ekki bær til þess. Þá er ein-
kennilegt að halda, að ég myndi
nota dagbók vefsíðu minnar til að
gefa einhver fyrirmæli í þessu efni
eða öðrum. Það er hæpið, svo að
ekki sé meira sagt, að taka þá
menn alvarlega í umræðum um
þetta alvörumál, sem telja, að svo
sé.“
„Fjallaði aldrei um
efnisatriði málsins“
Björn Bjarnason
LÖGÐ hefur verið fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunar um að rík-
isstjórnin skipi nefnd er hafi m.a.
það hlutverk að kanna stöðu hjóna
og sambúðarfólks með tilliti til
skatta, almannatrygginga og fé-
lagslegrar aðstoðar og bera hana
saman við stöðu einstæðra foreldra.
Fyrsti flutningsmaður tillögunnar
er Guðmundur Hallvarðsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks.
Í greinargerð tillögunnar segir
m.a. að hjúskapur eða sambúð feli í
sér fjárhagslegt hagræði, ekki síst
fyrir barnafólk. Um það sé ekki
deilt. Í greinargerðinni segir enn-
fremur að almenn samstaða sé um
það að styrkja beri einstæða for-
eldra sem ekki njóti þess hagræðis.
Bæði ríkisvaldið og sveitarfélög hafi
gripið til ýmissa ráðstafana í því
skyni. Til að mynda með hærri
barnabótum, uppbótum á meðlags-
greiðslum, hærri húsaleigubótum
og svo framvegis.
Í greinargerðinni er bent á að
1.472 pör hafi gengið í hjónaband á
síðasta ári, en að lögskilnaðir það ár
hafi verið 552. „Því hefur verið
haldið fram að fólk skilji eða slíti
sambúð til málamynda beinlínis
með það að markmiði að fá þær
bætur og njóta þess hagræðis sem
einstæðir foreldrar hafa notið,“ seg-
ir í greinargerðinni. Þar segir enn-
fremur að þjónandi prestar á höf-
uðborgarsvæðinu hafi sagt að þeir
viti um nokkur dæmi um hjóna-
skilnaði af slíkum ástæðum.
„Tilgangur þessarar þingsálykt-
unartillögu er því fyrst og fremst að
kanna mismunandi stöðu fólks í hjú-
skap eða sambúð og bera hana sam-
an við stöðu einstæðra foreldra og
[kanna] hversu algengt það sé að
fólk skilji eða slíti sambúð vegna
þess lagalega umhverfis sem hér
hefur verið rakið. Í kjölfar þessa er
síðan lagt til að nefndin kanni
hvernig unnt sé að styrkja stöðu
hjónabandsins og stöðu sambúð-
arfólks. Rétt er að taka fram að
þær aðgerðir sem kann að verða
gripið til mega ekki á neinn hátt
rýra núverandi kjör einstæðra for-
eldra.“ Lagt er til að Alþingi verði
skilað skýrslu um málið fyrir 1. des-
ember árið 2006.
Skilur fólk til að fá hærri bætur?
Morgunblaðið/Ómar
Í FRUMVARPI sem dómsmálaráð-
herra, Björn Bjarnason, hefur lagt
fram á Alþingi eru lagðar til nokkrar
breytingar á gildandi lögum um
Schengen-upplýsingakerfið á Íslandi.
Meðal annars er lagt til að skrá megi
fleiri atriði í upplýsingakerfið, s.s.
fleiri tegundir skjala eins og ferða-
skilríki, dvalarleyfi, hlutabréf og
skuldabréf. Þá er m.a. lagt til að fleir-
um verði bætt í hóp þeirra sem hafa
beinlínuaðgang að kerfinu. Til að
mynda dómsmálayfirvöldum í aðild-
arríkjum og ríkissaksóknara.
Schengen-upplýsingakerfið er hluti
af Schengen-samningnum. Upplýs-
ingakerfið greinist annars vegar í
staðbundinn hluta kerfisins sem
starfræktur er í hverju þátttökuríkj-
anna og hins vegar miðlægan hluta
þess sem er í Strassborg í Frakk-
landi. Í greinargerð frumvarpsins
segir að vegna stækkunar Evrópu-
sambandsins standi nú fyrir dyrum
að stækka Schengen-upplýsingakerf-
ið. Fyrirhugað sé að þær breytingar
taki gildi á árinu 2007. Frumvarpið er
liður í þeim breytingum.
Schengen-upplýsinga-
kerfið verði opnað fleirum
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl.
13.30 í dag. Á dagskrá eru eft-
irfarandi fyrirspurnir til ráð-
herra.
1. Starfsumhverfi dagmæðra.
2. Húsnæðismál geðfatlaðra.
3. Gegnumlýsingartæki fyrir toll-
gæsluna.
4. Einkareknir grunnskólar.
5. Námsefni framleitt af aðilum
utan skólakerfisins.
6. Kjarnorkuvinnslustöðin í Sella-
field.
7. Viðbúnaðaráætlun vegna fugla-
flensu.
Síðar um daginn, eða kl. 15.30,
verður utandagskrárumræða um
stöðu loðnustofnsins.