Morgunblaðið - 12.10.2005, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
S
umir dagar eru einfald-
lega verri en aðrir
dagar. Nýlega átti ég
einmitt þannig dag.
Ég vaknaði snemma
eftir alltof lítinn svefn til að ná að
vinna aðeins áður en ég færi í
skólann. Í stað þess að byrja dag-
inn með því að hugleiða eða eitt-
hvað álíka sniðugt fór ég að hugsa
um allt sem ég átti eftir að gera. Í
hjartanu hreiðraði um sig sam-
viskubit yfir gærkvöldinu sem
hefði svo gjarnan mátt fara í eitt-
hvað gáfulegra en það einmitt
gerði.
Þegar ég kom niður í hjóla-
geymslu var lint í afturdekkinu og
ég nagaði mig í handarbökin yfir
að hafa ekki farið fyrir löngu að
kaupa nýja slöngu enda lekur allt-
af úr þessari. Ég nennti auðvitað
ekki aftur upp stigann til að
sækja hjólapumpuna svo ég
ákvað að koma frekar við á bens-
ínstöðinni og pumpa í dekkið.
Niðri við sjó virtist norðanáttin
engan veginn geta ákveðið í hvaða
átt hún ætlaði að blása. Það var
sama hvort ég fór í austur, vestur,
suður eða norður; alltaf var ég
með vindinn í fangið.
Mér tókst að pumpa í dekkið og
eftir það var öllu auðveldara að
hjóla. Ég byrjaði þó á að hjóla of-
an í glerbrotahrúgu og bölvaði öll-
um glerbrotunum á götum
Reykjavíkur. Sem betur fór
sprakk samt ekki en í staðinn fyr-
ir að gleðjast yfir því pirraði ég
mig á öllum hinum skiptunum
sem ég hef þurft að bæta slöng-
una. Í vinnunni virkaði prentarinn
ekki og tölvan var óvanalega hæg-
virk. Ég komst ekki inn á tölvu-
póstinn minn og það var kjöt í
matinn í mötuneytinu en það vill
svo til að ég borða ekki kjöt.
Að hjóla af Morgunblaðinu í
Kringlunni og upp í Háskóla Ís-
lands getur farið illa með sál-
artetrið. Þrátt fyrir að þetta sé
bein leið er hún langt frá því að
vera greiðfær. Meðfram nýju
Hringbrautinni er auðvitað eng-
inn hjólreiðastígur og við gatna-
mót Snorrabrautar og Hring-
brautar eru vegaframkvæmdir
sem erfitt er að sjá fyrir endann
á. Ég þurfti því að beygja Rauð-
arárstíginn og endaði hjólandi á
grasi við Landspítalann til að
reyna að komast út á gömlu
Hringbrautina. Þegar ég svo
nálgaðist Háskólann þurfti ég að
taka á mig krók í gegnum Hljóm-
skálagarðinn, með tilheyrandi
beygjum, enda framkvæmdir þar
eins og annars staðar.
Stutt viðkoma á Þjóðarbókhlöð-
unni gerði mig ennþá klikkaðri. Á
kaffistofunni var ég rukkuð um
fimmtíu krónur fyrir glas af heitu
vatni og í lesrýminu voru tómir
fávitar með eyrnatappa sem töl-
uðu stöðugt saman og svöruðu í
símann ef því var að skipta. Ekki
bætti úr skák að það rifjaðist upp
fyrir mér að sálfræðikennarinn
minn í menntaskóla sagði ein-
hvern tíma við okkur að sjálfs-
virðinguna væri hægt að mæla í
fávitum. Því fleiri fávitar sem
væru í kringum mann því lakari
væri sjálfsvirðingin.
Í skólanum hafði ég auðvitað
allt á hornum mér en sat sem bet-
ur fór ein svo ég lét alveg ógert að
röfla í fólki. Dreif mig bara út eft-
ir tímann og ákvað að fara heim
og leggja mig í von um að sofa úr
mér ólundina.
Auðvitað var farið að rigna og
jakkinn sem ég var í engan veg-
inn gerður til að hrinda frá sér
vatni. Ég þurfti að koma við í
Bónus svo ég hjólaði Laugaveg-
inn heim. Það gerði mig auðvitað
enn skapverri því á Laugaveg-
inum er hvorki hægt að hjóla á
götunni né á gangstéttinni. Ekki
hætti ég mér Hverfisgötuna enda
hafði ég næstum því orðið fyrir
strætisvagni þar daginn áður og
allt of margir háir kantar gera
hana illfæra hjólreiðafólki. Í
hljóði blótaði ég öllum fávitunum
á Laugaveginum sem höfðu ekki
einu sinni fyrir því að færa sig
þótt ég væri þarna að reyna að
komast áfram í rigningunni.
Veðrið hélt sér í takti við tilfinn-
ingar mínar, alveg eins og í bíó-
myndunum.
Í Bónus var auðvitað alltaf
sama örtröðin og ekkert til af því
sem ég ætlaði að kaupa. Ég kom
mér út eftir misheppnaða versl-
unarferð og var varla sest á hjólið
aftur þegar það kom brjál-
æðislegt haglél. Á þeirri stundu
langaði mig mest til að fara að
grenja. Höglin voru risastór og
náðu að berja sig inn á milli tref-
ilsins og jakkans svo mér varð ís-
kalt á örskotsstundu. Gatan varð
sleipari og ég þurfti að fara var-
lega á hjólinu enda ekki á sérlega
grófum dekkjum.
Þegar ég nálgaðist vinnusvæðið
rétt áður en komið er að Snorra-
braut þurfti ég að hægja vel á
mér til að hjóla ekki á vinnupalla
sem voru á gangstéttinni.
Þá gerðist það.
Á móti mér kom glaðlegur
maður með hatt. Ég sá fram á að
hjóla hann niður en hann valhopp-
aði létt til hliðar og brosti sínu blí-
ðasta. Haglélið pirraði hann ekki
vitund heldur þvert á móti hló
hann að því og sagði kátur þegar
ég hjólaði framhjá: „Haglél!“
Þá rann upp fyrir mér ljós. Allt
í einu skildi ég að haglél er auðvit-
að ekkert nema stórskemmtilegt
fyrirbæri. Ég hægði á mér, hjól-
aði rólega heim og brosti til allra
sem ég mætti. Við vorum banda-
menn í baráttunni við haglélið. Ef
einhver var fyrir mér gerði ég
kurteislega vart við mig til að
komast fram úr. Mitt hlutverk var
að senda áfram gleðina sem mað-
urinn á Laugaveginum gaf mér.
Allt í einu voru flóknar leiðir
vegna vegaframkvæmda ekki
pirrandi heldur einmitt skemmti-
legt verkefni sem mér var ætlað
að leysa á sem skjótastan hátt.
Næsta morgun fékk ég mér te,
las blöðin og hugsaði um að þetta
gæti orðið besti dagur lífs míns.
Ég hló að norðanáttinni fyrir að
vita ekkert hvert hún var að fara.
Ég vissi alla vega hvert ég var
að fara.
Norðanátt
og haglél
Ekki bætti úr skák að það rifjaðist upp
fyrir mér að sálfræðikennarinn minn í
menntaskóla sagði einhvern tíma við
okkur að sjálfsvirðinguna væri hægt að
mæla í fávitum.
VIÐHORF
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
ÞAÐ eru gömul sannindi og ný að
skilaboð uppalenda til drengja og
stúlkna hafa verið mismunandi í
gegnum tíðina. Þegar ég var að slíta
unglingsskónum á áttunda áratugn-
um fékk ég skýr skila-
boð um það til hvers
var ætlast af mér sem
kvenveru. Mun skýrari
skilaboð en til hvers
var ætlast af mér sem
manneskju.
Kynbundin skilaboð
Eru ennþá gefin
kynbundin skilaboð?
Fá drengir þau skila-
boð að þeir skuli verða
fyrirvinnur heimilisins
og laun séu það sem
máli skiptir í lífinu? Fá
stúlkur þau skilaboð að
það sé mikilvægt að mennta sig en
þær geti samt ekki ætlast til þess að
fá sömu laun og karlar? Staðreyndin
er sú að stúlkur skila sér betur í há-
skólanám en drengir en sæmandi
laun að loknu námi virðast skila sér
seint og illa. Ennþá virðist sem him-
inn og haf skilji á milli mann- og
„kvensæmandi“ launa fyrir sam-
bærileg störf.
Það kom fram á ráðstefnu sem
haldin var um drengjamenningu í
skólum fyrr á árinu, að rannsóknir
sýna að stúlkum er frekar hjálpað
með heimanám en drengjum. Þær
standa sig yfirleitt betur í skóla, eru
samviskusamar og ábyrgðarfullar.
Drengir ganga meira sjálfala en
stúlkur og háar einkunnir skipta þá
ekki eins miklu mál. Sjálfsmynd
þeirra virðist ekki vera háð ytri
umbun. Þeim finnst þeir vera ágætir
eins og þeir eru, mátulega kæru-
lausir og áræðnir. Getur verið að
það hamli stúlkum þegar þær kom-
ast á fullorðinsaldur hversu ýtt er
undir samviskusemi, góða hegðun
og varkárni eins og
gert er samkvæmt
rannsóknum? Getur
verið að þær eigi erf-
iðara með að stökkva
til þegar ábyrgð-
arstaða býðst vegna
þessara eiginleika sem
þær hafa öðlast í gegn-
um uppeldið? Það kom
fram á hádegisverð-
arfundi Kvenréttinda-
félags Íslands 29. sept-
ember síðastliðinn
(Skeggrætt um jafn-
rétti) að konur lesa at-
vinnuauglýsingar öðru-
vísi en karlmenn. Ef konur telja sig
ekki geta uppfyllt öll þau skilyrði
sem krafist er af umsækjanda í aug-
lýsingunni ýta þær henni frá sér og
ákveða að það þýði ekki fyrir þær að
sækja um. Karlmenn hugsa hins
vegar með sér að þeir geti lært það
sem upp á færnina vantar þegar
þeir hefja störf. Hvað er það í upp-
eldi stúlkna sem gerir þetta að verk-
um?
Ábyrgð heimilisins
Getur verið að ábyrgð á heim-
ilishaldinu hvíli að mestu á herðum
kvenna og þær treysti sér ekki til að
stjórna öðru fyrirtæki en heimilinu?
Breytingar eru vonandi í augsýn
með nýrri kynslóð karlmanna sem
farnir eru að sitja heima hjá veikum
börnum, taka sér fæðingarorlof og
kynnast af eigin raun því vandasama
og fjölþætta verkefni að stjórna fyr-
irtækinu „Heimili hf“. Auðvitað búa
ekki allir svo vel að hafa samstarfs-
manneskju sér við hlið við rekstur
heimilisins. Í þeim tilfellum getur
ábyrgðin ekki annað en lent ann-
aðhvort hjá móður eða föður.
Hvernig getum við uppalendur
stuðlað að breyttum viðhorfum
stúlknanna okkar og drengja til
sameiginlegrar ábyrgðar á börnum
og búi? Hvernig getum við tekið fyr-
irvinnubyrðina af drengjum og lagt
áherslu á jöfn tækifæri til náms,
vinnu og launa, barnauppeldis og
heimilisreksturs? Ef okkur, uppal-
endum 21. aldarinnar, tekst að
breyta hlutunum og viðhorfunum
inni á heimilinu mun þess ekki langt
að bíða að sú kynslóð sem við ölum
upp breyti viðhorfinu á vinnustöðum
og í samfélaginu almennt til jafn-
réttis í framtíðinni.
Eða er þetta allt meðfætt?
Uppeldi til framtíðar – lyk-
illinn að jafnrétti kynjanna
Eftir Sólborgu Öldu
Pétursdóttur ’ Hvernig getum viðuppalendur stuðlað að
breyttum viðhorfum
stúlknanna okkar og
drengja til sameig-
inlegrar ábyrgðar á
börnum og búi? ‘
Sólborg Alda
Pétursdóttir
Höfundur situr í stjórn
Kvenréttindafélags Íslands.
Kvennafrídagurinn
Í DAG er efnt til skólaþings á
Seltjarnarnesi. Dagskrá þess gef-
ur fyrirheit um að framundan séu
spennandi tímar í skólastarfi í
bæjarfélaginu en með því hefst
vinna við nýja heildstæða skóla-
stefnu sem unnin
verður í nánu sam-
starfi bæjaryfirvalda,
foreldra og starfs-
fólks skólanna.
Breytingar á sviði
menntamála gera
ætíð kröfur til þess
að við höldum vöku
okkar og reynum að
gera betur. Metnaður
hefur löngum ein-
kennt skólastarf á
Seltjarnarnesi og er
þá sama hvort litið er
til leikskóla, tónlistar-
skóla eða grunnskóla.
Það er keppikefli okkar Seltirn-
inga að skólar framtíðarinnar geti
brugðist við kröfum íbúa um
fyrsta flokks menntun. Vel heppn-
uð nýbreytni í stjórn Grunnskóla
Seltjarnarness, efling Tónlistar-
skólans, framúrskarandi starf í
leikskólunum og ákvörðun um að
efna til sérstaks skólaþings bera
glöggt vitni um áhuga og viðleitni
til að efla skólastarfið í þágu allra
þeirra er nýta sér þjónustu skól-
anna okkar. Seltirningar hafa um
langt skeið lagt sig fram um að
vera í forystu á sviði skólamála og
oftar en ekki uppskorið ávinning
þess sem fyrstur leggur til atlögu
við nýjar áskoranir. Það er ósk-
andi að sú verði raunin áfram.
Fjárfest í framtíð nemenda
Í síbreytilegum heimi er það
grundvallaratriði að þjónusta skól-
anna við nemendur og foreldra sé
á við það besta sem gerist, ekki
aðeins innanlands heldur einnig í
alþjóðlegu tilliti. Öflugt skólastarf
er jafnframt einn af lykilþáttum
þess að Seltjarnarnes verði áfram
eftirsóknarvert bæjarfélag þar
sem fjölskyldufólk kýs að búa.
Slíkt byggir upp sjálfstæða og
hæfa einstaklinga og
leggur þannig grunn-
inn að framtíðarhags-
æld þjóðarinnar. Nú,
þegar sýnt er að nám
í framhaldsskóla er að
taka umtalsverðum
breytingum og há-
skólar skilgreina inn-
tökuskilyrði eða halda
samkeppnispróf á
meðal nýnema er ljóst
að vægi grunnskólans
vex til muna. Framlag
skattgreiðenda á Sel-
tjarnarnesi til leik- og
grunnskólamenntunar
hvers einstaklings getur numið
nærri 20 milljónum króna á skóla-
göngunni. Fjárfesting okkar í
menntun barna og ungmenna er
því í senn umtalsverð og mik-
ilvægt veganesti nemenda á lífs-
brautinni. Því er brýnt að þau 14
ár sem hvert barn nýtur þjónustu
í skólakerfi bæjarins nýtist á skil-
virkan og árangursríkan hátt.
Skólaþing, sem leggja mun lýð-
ræðislegan grunn að mótun heild-
stæðrar skólastefnu á Seltjarn-
arnesi, er kjörið tækifæri fyrir
alla sem að skólastarfi koma til að
hafa jákvæð og mótandi áhrif á
framtíð skólanna og þar með æsku
Seltjarnarness.
Stöndum saman að
öflugu skólastarfi
Skólaþingi á Seltjarnarnesi er
ætlað að renna styrkum stoðum
undir heildstæða skólastefnu sem
tekur til allra skólastiga. Metn-
aðarfull skólastefna stuðlar að
markvissri uppbyggingu náms
sem miðast við þarfir einstaklings-
ins, samfellu á milli skólastiga og
aukins valfrelsis og ábyrgðar nem-
enda. Ég vonast til að ný skóla-
stefna muni veita börnum og ung-
mennum á Seltjarnarnesi forskot
með tilliti til náms og kennslu og
stuðli að bættum starfsskilyrðum
skólafólks. Hlutverk sveitarstjórna
er að skapa aðstæður fyrir fyrsta
flokks skólastarf en jafnframt að
sýna festu og samstarfsvilja til að
ná settum markmiðum. Margt er
vel gert en viðleitni til að efla
skólastarf og koma til móts við
þarfir nemenda lýkur hins vegar
aldrei.
Í dag, á evrópskum degi borg-
arvitundar og lýðræðis í skóla-
starfi, gefst bæjarbúum kostur á
að taka þátt í að móta skóla fram-
tíðarinnar. Ég vonast til að sem
flestir Seltirningar sjái sér fært að
leggja sitt af mörkum og að skóla-
þing ryðji brautina til enn betra
skólastarfs á Seltjarnarnesi.
Grípum tækifærið –
gerum góða skóla betri!
Jónmundur Guðmarsson fjallar
um skólaþing á Seltjarnarnesi ’Skólaþing leggur lýðræðislegan grunn að
mótun heildstæðrar
skólastefnu á
Seltjarnarnesi.‘
Jónmundur
Guðmarsson
Höfundur er bæjarstjóri
á Seltjarnarnesi.