Morgunblaðið - 23.11.2005, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Jón Atli Jónasson er eitt athyglisverðasta
leikskáld þjóðarinnar um þessar mundir og hafa verk
hans verið sviðsett víða um heim. Hann hlaut Grímuna,
íslensku leiklistarverðlaunin árið 2004. www.jpv.is
MÖGNUÐ NÚTÍMASAGA
Í frostinu er saga margra
í nútíma samfélagi; hún er
ógnvænlega kunnugleg, vekur
til umhugsunar, skemmtir
og særir í einni svipan.
– eftir eitt athyglisverðasta
leikskáld þjóðarinnar
„Undirliggjandi spenna ...
vekur mann til umhugsunar”
Þorgerður E. Sigurðardóttir / kistan.is
„Prýðilega vel heppnað verk ... með
ljóst erindi sem varðar alla sem vilja
vita af öðrum í heiminum”
Páll Baldvin Baldvinsson / DV
TILRAUNASTOFUR lyfjafyrir-
tækisins Actavis við Dalshraun í
Hafnarfirði voru rýmdar um hádeg-
isbil í gær eftir að starfsmaður upp-
götvaði leka á lífrænum leysiefnum.
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
(SHS) var þegar kvatt á vettvang og
var efnið hreinsað upp og húsnæðið
loftræst.
„Starfsfólkið er alltaf í hættu þar
sem efnaslys verður, það er óhjá-
kvæmilegt þegar unnið er með
hættuleg efni að starfsfólk sé alltaf í
hættu og allir sem nálægt koma,“
segir Höskuldur Einarsson, deildar-
stjóri á útkallssviði SHS, sem stýrði
aðgerðum í gær. „Í svona tilfellum
er það alltaf starfsfólk sem þekkir
vel til, veit hvað það er með í hönd-
unum, og fær þjálfun til að fást við
hlutina. Bregðist það rétt við getur
það lágmarkað alla hættu.“
Höskuldur segir að ekki hafi verið
nein hætta á ferðum fyrir fólk í nær-
liggjandi húsum, en tvær nýbygg-
ingar voru þó rýmdar á meðan loft-
ræsting fór fram.
Ekki var ljóst þegar slökkviliðið
var kallað til um hvaða efni var að
ræða heldur komu nokkur efni til
greina, segir Höskuldur. Starfsfólk
lét vita að efnin væru í lokuðum
efnaskáp, og lét líka vita hvaða efni
væru geymd í skápnum. Þar sem af
þeim er bæði eitur- og eldhætta var
ákveðið að nota létta eiturefnabún-
inga sem notaðir eru yfir hefð-
bundna búninga slökkviliðsins.
Hiti myndaðist í safnflösku
Í ljós kom að sprunga hafði mynd-
ast á glerflösku sem notuðum leysi-
efnum er safnað í. Höskuldur segir
hita hafa myndast í flöskunni af
óþekktum ástæðum og sprungan
myndast vegna hitans. Flaskan var,
eins og önnur hættuleg efni, geymd í
sérhönnuðum skáp í tilraunastof-
unni.
Í flöskunni var m.a. eter en af
honum er sterk lykt. Efnið er m.a.
notað til svæfinga en er einnig notað
við gæðaeftirlit á lyfjum, segir Guð-
rún Eyjólfsdóttir, framkvæmda-
stjóri gæðasviðs hjá Actavis Group.
Tveir eiturefnasérfræðingar SHS
fóru inn í bygginguna, auk þess sem
aðrir tveir biðu fyrir utan, tilbúnir
að fara inn ef eitthvað kæmi upp.
Starfsfólk hafði dreift efni sem sog-
ar í sig vökva inni í lyfjaskápnum
þar sem lekinn varð áður en það
forðaði sér út og var því hægt að
sópa efninu upp segir Höskuldur. Að
því búnu var byggingin loftræst áð-
ur en starfsmenn fengu að fara inn
aftur, tæplega tveimur klukkustund-
um eftir að óhappið varð. Ekki er
ljóst nákvæmlega hversu mikið
magn af hættulegum efnum lak úr
safnflöskunni, en hún tekur mest 2,5
lítra.
Höskuldur segir miklar varúðar-
ráðstafanir gerðar í fyrirtækjum
sem meðhöndli hættuleg efni, starfs-
fólk fái sérstaka þjálfun í viðbrögð-
um, hættuleg efni séu geymd í sér-
stökum efnaskápum og aðeins tekið
út það sem verið sé að nota í hvert
skipti. Að auki séu viðvörunarkerfi
sem fari í gang ef eitthvað ber út af.
Guðrún Eyjólfsdóttir segir starfs-
reglur Actavis mjög skýrar þegar
svona mál koma upp, starfsfólk yf-
irgefi bygginguna og slökkvilið sé
kallað til. Í þessu tilviki var einungis
það hús sem hýsir tilraunastofur þar
sem gæðaprófanir á lyfjum fara
fram rýmt, en þótt húsið sé tengt
skrifstofuhúsnæði og framleiðslusal
er það með aðskilin loftræstikerfi og
hægt að loka tilraunastofurnar al-
gerlega af.
„Þarna er unnið með mjög mikið
af lífrænum leysiefnum, og þegar
búið er að vinna mælingar og þarf að
henda þessum lífrænu leysiefnum er
þeim auðvitað ekki hent í vaskinn,
heldur í sérstakar flöskur fyrir mis-
munandi tegundir af slíkum efnum,“
segir Guðrún.
Húsið rýmt á innan við mínútu
Sprunga kom á eina slíka safn-
flösku og hún fór að leka. Starfs-
maður fann óvenjulega lykt og kann-
aði málið. Hann uppgötvaði að
sprunga var í einni flöskunni og lak
úr henni á gólfið. Einmitt þegar
hann hafði uppgötvað lekann lét gas-
nemi vita af óeðlilegum lofttegund-
um og viðvörunarkerfi fór í gang.
„Viðbrögðin við slíku, samkvæmt
þeim ferlum sem unnið er eftir, er að
tæma rannsóknarstofurnar þangað
til annað kemur í ljós. Það var gert,
en þar sem þetta var um hádegisbil-
ið var stærstur hluti starfsmanna í
mat í mötuneytinu og því ekki marg-
ir starfsmenn á staðnum. Það tók
innan við mínútu að tæma húsið,“
segir Guðrún, sem var mjög ánægð
með viðbrögð starfsfólksins.
Spurð um þá hættu sem hafi getað
orðið segir hún öll lífræn leysiefni
geta verið varasöm, ef ekki er rétt
með þau farið. Erfitt sé að segja ná-
kvæmlega hvað hefði getað gerst, en
starfsfólkið sé allt reyndir vísinda-
menn og magnið svo lítið að ólíklegt
sé að hætta hafi getað skapast. Guð-
rún segir engin eftirmál verða vegna
atviksins, en þetta sé í fyrsta skipti
sem atvik á borð við þetta komi upp
hjá Actavis. „Þetta var bara góður
prófsteinn á það að okkar kerfi virk-
ar.“
Rýma þurfti tilraunastofur Actavis vegna leka á lífrænum leysiefnum
Aldrei var nein hætta
í nærliggjandi húsum
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
Tilraunastofur Actavis í Hafnarfirði voru rýmdar í gær um leið og uppgvötvaðist að hættuleg efni hefðu lekið.
MARGRÉT Hákonardóttir, leik-
skólastýra frá Brúarási, tók sér frí
úr vinnunni í tilefni 50 ára afmælis
og gerði sér ferð í Mývatnssveit
ásamt eiginmanni sínum, Eyjólfi Jó-
hannssyni. Það skemmtilega var að
Margrét reyndist vera 50 þúsund-
asti gestur jarðbaðanna á þessu ári
og fékk hún af því tilefni konfekt-
kassa og árskort í böðin fyrir þau
hjónin. Aðspurð segist hún ætíð
koma við í böðunum þegar hún á
leið um Mývatnssveit en hún stund-
ar nám við Háskólann á Akureyri.
Eins hafa þau hjónin nokkrum sinn-
um gert sér ferð til að njóta þess-
arar heilsulindar og er það því
einkar vel við hæfi að þau fengu að-
göngumiða fyrir næstu 12 mánuði
að þessu tilefni.
Á myndinni eru, frá vinstri: Birg-
ir Steingrímsson, starfsmaður jarð-
baða, Eyjólfur Jóhannsson, afmæl-
isbarnið Margrét Hákonardóttir og
Elísa Dagmar Andrésdóttir, starfs-
maður jarðbaðanna.
Morgunblaðið/BF
Fimmtíuþúsundasti
gesturinn var 50 ára
ÁBYRGÐASJÓÐUR launa skuldaði
ríkissjóði 536 milljónir króna í árs-
lok 2004. Af þeim sökum hefur ver-
ið lagt fram á Alþingi stjórn-
arfrumvarp um að tekjustofn
sjóðsins hækki, þ.e. svokallað
ábyrgðargjald, úr 0,04% í 0,1% frá
og með 1. janúar 2006. Í skýringum
með frumvarpinu segir að eigið fé
sjóðsins hafi verið uppurið í lok árs
2003 og að halli hafi verið á rekstri
sjóðsins undanfarin ár. Verði ekk-
ert að gert muni eigið fé sjóðsins
verða neikvætt um sem nemur 2,2
milljörðum kr. í árslok 2011, miðað
við að útgjöld verði um 500 millj-
ónir króna á ári.
Með fyrrgreindum breytingum á
tekjustofni sjóðsins er áætlað að
hægt verði að ná niður halla sjóðs-
ins á sex árum. Í skýringum frum-
varpsins kemur þó fram að teikn
séu á lofti um að hámarki hafi verið
náð í útgjöldum sjóðsins.
Lagt til að tekju-
stofn Ábyrgða-
sjóðs hækki
BÍLL valt á Miklubraut í Reykjavík
á móts við Rauðarárstíg um hádeg-
isbil í gær. Bíllinn var á austurleið
og er ökumaðurinn, sem var einn í
bílnum, ekki talinn hafa meiðst al-
varlega. Hann var þó fluttur á
slysadeild Landspítalans. Umferð
austur Hringbraut gekk hægt í
kjölfarið á meðan lögregla rann-
sakaði aðstæður og flutti bílinn í
burtu. Tildrög slyssins eru í rann-
sókn hjá lögreglunni.
Bílvelta á
Miklubraut
MANNANAFNANEFND hefur
hafnað beiðni um að millinafnið Val-
berg verði skráð í mannanafnaskrá.
Í úrskurði nefndarinnar segir að
nafnið Valberg sé ekki til á manna-
nafnaskrá sem millinafn. Hins vegar
sé Valberg skráð í þjóðskrá sem
ættarnafn og eiginnafn í karlkyni.
Ættarnafn sé einungis heimilt sem
millinafn í ákveðnum tilvikum en
þar sem úrskurðarbeiðendur falli
ekki undir þau skilyrði sé beiðni um
nafnið Valberg sem millinafn hafn-
að.
Millinafninu
Valberg hafnað