Morgunblaðið - 23.11.2005, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÞINGMENN úr öllum flokkum fögnuðu á Alþingi
í gær frumvarpi ríkisstjórnarinnar um aukinn rétt
samkynhneigðra. „Þetta er mikill sigurdagur,“
sagði til dæmis Guðrún Ögmundsdóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, og Kolbrún Halldórsdóttir,
þingmaður Vinstri grænna, taldi ástæðu til að
flagga regnbogafánanum, fána samkynhneigðra, í
þingsalnum, í tilefni dagsins. „Hipp, hipp húrra,“
sagði hún svo í lok máls síns.
Sú fyrrnefnda boðaði þó að hún myndi leggja
fram breytingartillögur við frumvarpið, þess efnis
að vígslumönnum og fulltrúum safnaða verði
heimilt að gefa saman samkynhneigða. Þingmenn
úr öllum flokkum tóku vel í þær breytingartillög-
ur.
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra, sem
mælti fyrir frumvarpinu, sagði hins vegar að var-
hugavert væri að setja í lög heimildarákvæði um
kirkjulegar vígslur sambands samkynhneigðra án
þess að vilji stæði til þess í þjóðkirkjunni. Með því
væri í raun verið að stilla kirkjunni upp við vegg.
Slíkt teldi hann ekki við hæfi í samskiptum ríkis
og kirkju. „Ég geri hins vegar fastlega ráð fyrir
því að við þinglega meðferð frumvarpsins verði
þetta atriði skoðað nánar og kallað eftir afstöðu
allra hlutaðeigandi. Þá skýrist málið.“
Fyrstu umræðu um frumvarpið lauk í gær, og
verður því vísað til allsherjarnefndar þingsins.
Halldór kvaðst vita að þverpólitísk samstaða ríkti
um frumvarpið og sagði að með samþykki þess
myndu Íslendingar skipa sér í fremstu röð þjóða
við að útrýma fordómum og misrétti sem samkyn-
hneigðir hefðu löngum orðið að þola.
Menn andi rólega
Guðrún Ögmundsdóttir gerði í framsöguræðu
sinni m.a. grein fyrir fyrrgreindum breytingartil-
lögum. „Í lögum um staðfesta samvist kemur fram
að það séu einungis sýslumenn sem geti gefið
[samkynhneigða] saman,“ sagði hún. „Því þarf að
koma inn viðbót um að þeir fulltrúar safnaða, sem
slíkt samþykkja, geti framkvæmt staðfesta sam-
vist.“
Guðrún kvaðst hafa rætt við marga, innan sem
utan þjóðkirkjunnar. Í samræðunum hefði komið
fram að eðlilegt væri að söfnuðir fengju, sem
fyrsta skref, umrædda heimild. „Ég treysti þjóð-
kirkjunni fyllilega til að vinna áfram og vinna vel í
þessum málum.“ Hún bætti því við, í þessu sam-
bandi, að snúa þyrfti stóru skipi með mörgum inn-
anborðs. Menn ættu því að anda rólega og þrýsta
ekki um of á kirkjuna. Innan fárra ára myndu lög
um staðfesta samvist falla sjálfkrafa úr gildi, og
hjúskaparlög ná yfir samkynhneigða.
Kolbrún Halldórsdóttir fagnaði eins og aðrir
þingmenn frumvarpinu og sagði m.a. að viðhorf til
samkynhneigðra hefðu breyst mikið til batnaðar á
skömmum tíma: Lögin um staðfesta samvist, frá
árinu 1996, hefðu átt mikinn þátt í því.
Kolbrún sagði hins vegar að þjóðkirkjan og trú-
félög þyrftu að taka sig rækilega á í umræðunni
um þessi mál. Hún sagði að það hlyti að vera hægt
að halda því fram, með fullum rökum, að kirkjuleg
vígsla ætti að standa öllum til boða, samkyn-
hneigðum sem og öðrum.
Gangi alla leið
Ásta Möller, þingmaður Sjálfstæðisflokks,
gerði vígslu samkynhneigðra einnig að umtalsefni,
og sagði mikilvægt að kirkjan næði niðurstöðu í
málinu, sem samræmdist kenningum hennar.
„Slík afstaða verður ekki þvinguð fram.“
Siv Friðleifsdóttir, þingmaður Framsóknar-
flokksins, sagði á hinn bóginn að löggjafinn ætti að
ganga alla leið í þessum efnum; hann ætti m.ö.o.
að veita söfnuðum heimild til að gefa saman sam-
kynhneigða. Siv sagði að kirkjan væri mikilvæg
stofnun og að hún yrði að þróast í takt við tímann.
„Ég tel ekki að óeðlilegur þrýstingur skapist á
kirkjuna, þótt löggjafinn aflétti þessu banni sem
nú gildir á því að söfnuðir gefi saman samkyn-
hneigt fólk til hjúskapar,“ sagði hún og kvaðst
vera skoðanasystir Guðrúnar Ögmundsdóttur að
þessi leyti.
Bryndís Haraldsdóttir, varaþingmaður Sjálf-
stæðisflokks, tók undir með Siv og sagði eðlilegt
að kirkjan skoðaði þessar athugasemdir. „Sjálf
myndi ég vilja sjá breytingar á frumvarpinu í
[þessa] átt,“ sagði hún.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður Frjálslynda
flokksins, sagði að frumvarpið væri afar gott, enda
ætti fólk að hafa sömu réttindi, samkynhneigðir
sem gagnkynhneigðir. Hann tók síðan undir með
þeim sem vildu að söfnuðir fengju heimild til að
gefa saman samkynhneigð pör. „Það verður svo að
vera mál þjóðkirkjunnar hvenær menn og konur
þar telja sig þess umkomna að veita slíka þjón-
ustu.“ Hann ítrekaði að kirkjan yrði að fara í
gegnum þessa umræðu en það breytti því ekki að
heimildin ætti að vera til staðar í löggjöfinni.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri
grænna, tók í sama streng og það sama gerði Öss-
ur Skarphéðinsson, þingmaður Samfylkingarinn-
ar. „Mér finnst að þessi leið sem hér hefur verið
reifuð af háttvirtum þingmönnum uppfylli það að
allir geti nokkuð vel við unað,“ sagði Össur og tók
fram að þetta snerist á endanum um frjálst val.
Halldór Ásgrímsson mælir fyrir frumvarpi um aukinn rétt samkynhneigðra
Varhugavert að ganga
gegn vilja þjóðkirkjunnar
Þingmenn úr öllum flokk-
um fagna frumvarpinu
Morgunblaðið/Kristinn
Stjórnarþingmennirnir Magnús Stefánsson og Guðmundur Hallvarðsson stinga saman nefjum. Bak
við þá situr Valdimar L. Friðriksson sem tók sæti á Alþingi fyrir Samfylkinguna fyrr á þessu ári.
ÞINGFUNDUR hefst kl. 12 í dag. Á
dagskrá eru átján fyrirspurnir til
ráðherra. Meðal annars verður
spurt um íslenska friðargæsluliða í
Afganistan og skattamál í tengslum
við Kárahnjúka.
GEIR H. Haarde utanríkisráðherra
sat í fyrradag fund ráðherraráðs
Evrópska efnahagssvæðisins (EES)
í Brussel. Þar lagði hann sérstaka
áherslu á að ESB tæki tillit til hags-
muna allra aðildarríkja EES við
gerð loftferðasamninga við önnur
ríki, að því er fram kemur í frétta-
tilkynningu frá utanríkisráðuneyt-
inu.
Fundinn sátu ráðherrar frá Nor-
egi, Liechtenstein, Íslandi, Austur-
ríki og Bretlandi auk fulltrúa ann-
arra ESB-ríkja. Ráðherrarnir
ræddu um framkvæmd EES-samn-
ingsins og var samdóma álit þeirra
að rekstur samningsins gangi mjög
vel.
Utanríkisráðherra Liechtenstein,
Rita Kieber-Beck talsmaður EFTA-
ríkjanna, gerði grein fyrir afstöðu
ríkjanna til hinna ýmsu verkefna og
áætlana ESB. Lagði ráðherrann fyr-
ir hönd EFTA m.a. áherslu á mik-
ilvægi þátttöku EFTA-ríkjanna í
undirbúningi löggjafar á vettvangi
ESB. Einnig var af EFTA hálfu m.a.
lögð áhersla á nauðsyn þess að af-
létta banni við notkun á fiskimjöli í
fóður fyrir jórturdýr og gerð grein
fyrir undirbúningi að úthlutun
styrkja úr þróunarsjóði EFTA.
Fulltrúar EFTA-ríkjanna og að-
ildarríkja ESB ræddu einnig um
samráð í baráttunni gegn hryðju-
verkum, málefni ÖSE og uppbygg-
ingarstarf í Afríku.
Ræddi um Doha-viðræðurnar
við utanríkisráðherra Noregs
Geir H. Haarde sótti einnig ráð-
herrafund þeirra ríkja sem standa að
áætlun um málefni norðurslóða,
„Norðlægu víddinni“. Ráðherrarnir,
undir forystu Jack Straw utanríkis-
ráðherra Bretlands, samþykktu nýja
framkvæmdaáætlun um þessi mál-
efni sem taka mun gildi 2007. Fund-
inn sátu ráðherrar og fulltrúar frá
aðildarríkjum ESB, Rússlandi,
Bandaríkjunum, Kanada, Noregi og
Íslandi auk alþjóðlegra fjármála-
stofnana og samtaka.
Þá átti utanríkisráðherra Íslands
tvíhliða fund með utanríkisráðherra
Noregs, Jonas Gahr Störe, þar sem
meginumræðuefnið var afstaða
ríkjanna til Doha-viðræðnanna um
aukið frelsi í heimsviðskiptum á vett-
vangi Alþjóðaviðskiptastofnunarinn-
ar, WTO. Auk þess ræddu ráðherr-
arnir ýmis málefni EES og EFTA.
Geir H. Haarde utanríkisráðherra á fundi EES-ráðsins
ESB taki tillit til hagsmuna EES-
ríkja við gerð loftferðasamninga
Geir H. Haarde utanríkisráðherra átti tvíhliða fund með Jonas Gahr Störe,
utanríkisráðherra Noregs (t.h.).
Á fjórða
tug laga-
breytinga
Í FRUMVARPINU um bætta
stöðu samkynhneigðra eru lagðar
til á fjórða tug lagabreytingar
sem hafa það að markmiði að af-
nema þá mismunun sem er í lög-
um varðandi réttarstöðu samkyn-
hneigðra.

Í frumvarpinu er m.a. lagt til
að rýmkuð verði skilyrði fyrir
stofnun staðfestrar samvistar
þannig að ekki verði lengur kraf-
ist fastrar búsetu á Íslandi þegar
íslenskir ríkisborgarar eiga í
hlut.

Í frumvarpinu er lagt til að
samkynhneigð pör geti eins
gagnkynhneigð pör fengið sam-
búð skráða í þjóðskrá.

Í frumvarpinu er lagt til að
heimild samkynhneigðra para til
að ættleiða börn verði sú sama og
gagnkynhneigðra para.

Í frumvarpinu er lagt til að
kona í óvígðri sambúð eða stað-
festri samvist með annarri konu
öðlist heimild til að gangast und-
ir tæknifrjóvgun líkt og á við um
gagnkynhneigð pör.

Í frumvarpinu er lagt til að
tekin verði af öll tvímæli um að
það falli undir markmið laga um
töku fæðingar- og foreldraorlofs
að auðvelda báðum samkyn-
hneigðum foreldrum að vera
samvistum við barn sitt.
Fráveituframkvæmdir
sveitarfélaga
Geta sótt
um styrk
til ársloka
2008
SVEITARFÉLÖG geta sótt um
styrk úr ríkissjóði til fráveitufram-
kvæmda til loka ársins 2008, sam-
kvæmt frumvarpi umhverfisráð-
herra, Sigríðar Önnu Þórðardóttur,
sem lagt hefur verið fram á Alþingi.
Samkvæmt núgildandi lögum um
stuðning við framkvæmdir sveitarfé-
laga í fráveitumálum geta sveitar-
félögin sótt um slíkan styrk til árs-
loka 2005.
Umrætt frumvarp er lagt fram í
samræmi við tillögur tekjustofna-
nefndar ríkis og sveitarfélaga og í
ljósi þess að fráveituframkvæmdir
hafi farið hægar af stað en gert var
ráð fyrir í upphafi.
Í lögunum er kveðið á um að fjár-
hagslegur stuðningur ríkisins vegna
framkvæmda sveitarfélaga við frá-
veitur geti numið allt að 200 millj-
ónum króna á ári. Miðað er við sömu
upphæð í frumvarpinu.