Fréttablaðið - 17.04.2004, Blaðsíða 12

Er það virkilega svo að ríkis-stjórn Íslands hafi samþykkt
frumvarp Björns Bjarnasonar þar
sem ætlast er til að Íslendingar
sem eiga erlenda maka þurfi að
sanna ást sína fyrir yfirvöldum
verði þess krafist? Er það virki-
lega svo að ríkisstjórn Íslands
hafi samþykkt frumvarp Björns
Bjarnasonar þar sem lögreglu er
heimilt að hlera síma án þess að fá
til þess heimild dómstóla? Er það
virkilega svo að ráðherrar í ríkis-
stjórninni segi að lög sem eru
túlkuð gegn vilja eins þeirra séu
börn síns tíma og eftir þeim sé
ekki farandi? Er þetta virkilega
svona? Já, það er svo.
Þannig er komið að ríkisstjórn
Íslands vill að þeir útlendingar
einir sem eru giftir Íslendingum
geti fengið landvistarleyfi hér á
landi sem orðnir eru tuttugu og
fjögurra ára gamlir. Þá skiptir
engu hver staða þeirra er annars.
Þeir geta þess vegna átt börn með
Íslendingi og verið í farsælu
hjónabandi. Ríkisstjórn Íslands
hefur samþykkt frumvarp þar
sem útilokað er að Íslendingur og
maki hans, sem er yngri en tutt-
ugu og fjögurra ára, geti átt heim-
ili á Íslandi.
Þessi sama ríkisstjórn hefur
þá einnig samþykkt að heimildir
verði auknar til að gera leit á
heimili fóllks sé einhvers staðar
grunur um að hjónaband sé með
öðrum hætti en staðall yfirvalda
segir til um, sé það sem kallað er
málamyndahjónaband. Í stað
þess að bregðast við því vanda-
máli, sé það til staðar, hefur rík-
isstjórn Íslands orðið einhuga um
að efast um alla sem eru yngri en
tuttugu og fjögurra án þess hirða
nokkuð um stöðu fólks, vonir og
væntingar.
Ríkisstjórnin hefur samþykkt
fleira. Möguleikar þeirra sem hafa
gifst Íslendingum, það er að segja
eftir að aldursmörkum er náð, til
að fá ættingja sína til sín eru
þrengdir. Aftur koma til aldurs-
mörk, en þau eru í þessu tilfelli
ekki bundin við tuttugu og fjögur
ár. Nei, nú verða ættingjarnir að
vera orðnir sextíu og sjö ára til að
mega koma til Íslands. Ástæðan er
sögð vera sú að þetta sé nauðsyn-
legt til að raska ekki atvinnumark-
aði hér á landi. Þetta er gert þrátt
fyrir að viðurkenndar rannsóknir
austan hafs og vestan sanni að
þetta stenst ekki. Samt hefur ríkis-
stjórn Íslands samþykkt að setja
þess konar höft á fólk.
Hvað ætlar ríkisstjórnin að
gera næst til að koma í veg fyrir
að fólk móti sjálft líf sitt? Hversu
langt á að ganga í eftirliti með
borgurunum og hvort er æðra,
lögin eða ráðherrann? Og ber ekki
dómsmálaráðherra, rétt eins og
öðrum, að virða lögin í landinu,
eða er smekkur hvers og eins það
sem á að gilda? ■
Heildarendurskoðun á leiða-kerfi Strætó bs. stendur nú
yfir. Vagnar eiga að aka á nýjum
leiðum frá og með ágúst á þessu
ári. Í stað þess að einangra endur-
skoðunina við vinnu sérfræðinga í
lokuðum bakherbergjum er nú
farin sú leið að kynna hugmyndir
að breyttu leiðakerfi á undirbún-
ingsstigi. Þetta er tilraun til að fá
fram viðbrögð, leita ábendinga og
hugmynda að því sem betur má
fara.
Í þessu skyni hafa verið haldn-
ir fundir á vettvangi sveitarfélag-
anna sjö sem að Strætó bs. standa.
Meðal annars hefur verið fundað
með hverfaráðum í Reykjavík til
að hægt sé að meta tillögurnar út
frá sjónarmiðum hvers hverfis.
Sum þeirra hafa boðað til opinna
funda þar sem kallaðir eru til full-
trúar skóla, stofnana og ólíkra
hópa og samtaka. Önnur hyggja á
slík fundahöld á næstunni. Fjöldi
gagnlegra ábendinga hefur komið
fram á þessum fundum.
Þar sem ljóst er að kynning á
opnum fundum nær ekki til allra
sem áhuga hafa á málefninu hefur
Strætó bs. nú birt drög að nýju
leiðakerfi á heimasíðu sinni
www.bus.is. Þar er jafnframt gef-
inn kostur á að setja fram fyrir-
spurnir og ábendingar til þeirra
sem vinna að endurskoðun leiða-
kerfisins. Notendur strætó og aðr-
ir íbúar geta því milliliðalaust
komið á framfæri skoðun sinni á
því hvort strætó sé á réttri leið!
Bætt þjónusta
Yfirlýst markmið endurskoð-
unarinnar er að bæta þjónustuna
og tvöfalda hlut almenningssam-
gangna á næstu árum. Engum
þarf að blandast hugur um mikil-
vægi þess að vel takist til. Ef
strætó á að verða raunhæfur val-
kostur kallar það á aukna tíðni
meginleiða, styttri ferðatíma og
einföldun akstursleiða. Þetta er
einmitt meginninntakið í hinu
nýja leiðakerfi.
Til að ná settum markmiðum
án þess að auka kostnað verður
leiðum fækkað úr 35 í 18. Skil-
greindar verða 6 stofnleiðir sem
flytja eiga farþega oft, hratt og
vel úr fjölmennustu hverfum og
búsetukjörnum höfuðborgar-
svæðisins. Þessum leiðum er jafn-
framt stefnt að fjölmennustu
vinnustöðum borgarinnar, skól-
um, miðborginni og öðrum svæð-
um sem rannsóknir hafa sýnt að
straumurinn liggur til.
Af fyrstu hugmyndum má
ráða að umtalsverðar breytingar
verða frá núverandi leiðakerfi,
biðstöðvar færast til og göngu-
leiðir breytast. Í því ljósi er gríð-
arlega mikilvægt að sem flestir
láti málið til sín taka á undirbún-
ingsstigi. Tækifærið er einstakt.
Og þótt augljóst sé að sitt muni
sýnast hverjum um nýjar leiðir
vagnanna blandast vonandi eng-
um hugur um að Strætó bs. er
sannarlega á réttri leið með nú-
tímalegum vinnubrögðum við
undirbúning þessa mikla umbóta-
máls. ■
Mál manna
SIGURJÓN M. EGILSSON
■ skrifar um útlendingalög, hleranir og
virðingu fyrir lögunum.
12 17. apríl 2004 LAUGARDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Steinunn Stefánsdóttir
og Jón Kaldal
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Hvar hafa dagar lífs þíns litsínum glatað?“ spurði Jó-
hann Jónsson af nokkurri angist í
ljóði sínu Söknuði, sem ort var á
þriðja áratugnum. Það er greini-
lega einnig tregi, þótt hann sé af
öðru tagi en hjá skáldinu, sem
býr að baki umræðufundi á Ak-
ureyri í dag um „Verkalýðs-
hreyfinguna og stjórnmálin“, að
minnsta kosti bendir fundarboð-
ið, sem sent var út í vikunni, til
nokkurs sálarstríðs og söknuðar
fundarboðenda eftir fyrri tíð.
Liturinn sem þeir sjá eftir er þó
ekki lífsins farfi, sem Jóhann
hafði í huga, heldur hinn rauði
litur stéttabaráttunnar.
„Sú var tíðin að verkalýðs-
hreyfingin lét mikið að sér kveða
í íslenskum stjórnmálum,“ segir
í boðsbréfinu, sem kemur frá
Stefnu, félagi vinstri manna.
Muni ég rétt er þetta félagsskap-
urinn sem baráttufólk úr Alþýðu-
bandalagi og Kvennalista stofn-
aði í lok tíunda áratugarins, en
hefur síðan haft frekar hægt um
sig eftir að afkvæmið Vinstri
hreyfingin – grænt framboð
komst á legg. Frummælendur á
fundinum eru tveir. Annar er Jó-
hannes Ragnarsson verkamaður,
sem komst í blöðin um daginn
þegar hann kvartaði yfir því að
flokkurinn sinn, VG, væri „al-
gjörlega einangraður frá al-
mennu verkafólki“ og honum
stýrt af „millistéttarkerlingum“.
Sá Steingrímur J., forstjóri
flokksins (sem svo má líklega
kalla eftir launahækkunina
frægu í vetur) ástæðu til að setja
ofan í við hann fyrir orðbragðið.
Hinn ræðumaðurinn er Aðal-
steinn Baldursson, formaður
Verkalýðsfélags Húsavíkur.
Þegar hreyfingin var og hét
Í bréfinu er minnt á hver við-
fangsefni verkalýðshreyfingar-
innar voru þegar hún var og hét.
„Nefna má baráttu fyrir atvinnu
og launum á krepputímum, fyrir
almannatryggingum (sjúkra-,
elli-, örorku-, fjölskyldubótum,
barnalífeyri o.fl.), baráttu gegn
NATO-aðild, fyrir útvíkkun land-
helginnar, fyrir félagslegu hús-
næði og fleiru, sem verkalýðs-
hreyfingin öðrum fremur setti á
dagskrá. Verkalýðsforingjarnir
voru meginþátttakendur í sam-
félagsumræðunni og á bak við þá
stóð verkalýðshreyfing sem virkt
afl, tilbúin að knýja fram kröfur
og markmið með aðgerðum.“
„Gegnir verkalýðshreyfingin
líku hlutverki í dag?“ spyrja
Stefnumenn og benda á að ekki
vanti stórmál í samfélagsum-
ræðuna: „einkavæðing ríkis-
fyrirtækja, markaðsvæðing
sjávarútvegs og síðan sam-
félagsins alls, stuðningur Íslands
við árásarstríð og heimsvalda-
brölt, fjórfrelsið í Evrópu, al-
heimsvæðing viðskiptanna,“ eins
og það er orðað í kunnuglegum
stíl, sem maður man eftir úr
Þjóðviljanum sáluga (og saknar
svolítið, þótt ég vilji ekki bera
það um of á torg).
„Er glatað ei glatað?“
Ekki veit ég hvernig þeir Að-
alsteinn og Jóhannes munu svara
þessum spurningum og fleirum
sem þeir hreyfa, en tónninn í
fundarboðinu bendir sem sagt
frekar til þess að þeir vilji gjarn-
an að verkalýðshreyfingin rísi á
ný til fyrri stöðu. En er það raun-
hæft? „Er glatað ei glatað?“ svo
enn sé vitnað í Söknuð Jóhanns
Jónssonar. Eru það ekki órar ein-
ir að ætlast til þess að verkalýðs-
hreyfingin fari að taka upp
vinnubrögð gamla tímans,
kreppu-, hafta- og verðbólgu-
áranna? Verður hún ekki eins og
aðrir að sætta sig við að „tíminn
er fugl sem flýgur hratt“ og laga
sig að nýjum heimi, nýjum verk-
efnum og nýjum væntingum?
Sú trú var útbreidd fyrr á tíð
að styrk sinn sýndi verkalýðs-
hreyfingin helst með ósveigjan-
legum launakröfum og verkföll-
um. Að hún öðlaðist áhrif, völd
og virðingu með því að setja
þjóðfélagið á annan endann í
kjaradeilum. Að verkafallsverð-
ir í hlutverki skömmtunarstjóra
fyrir mjólk og bensín væru
mennirnir sem þjóðin þyrfti á að
halda.
Sigur en ekki uppgjöf
„Þetta hélt ég líka lengi vel,“
sagði ein reyndasta kempa
verkalýðsbaráttunnar við mig í
samtali um þessi efni fyrir
nokkrum misserum. „En ég upp-
götvaði síðar að þessu var alveg
öfugt farið. Þessi hegðun var
veikleikamerki okkar, en ekki til
marks um styrk hreyfingarinn-
ar.“ Raunverulegum árangri í
launamálum hefði verkalýðs-
hreyfingin fyrst náð þegar hún
horfðist í augu við staðreyndir at-
vinnu- og efnahagslífs, þegar hún
hætti að berjast fyrir kauphækk-
unum og fór á níunda áratugnum
að leggja áherslu á kaupmáttinn.
Ég held að þetta sé rétt hjá
honum. Mesta afrekið vann
verkalýðshreyfingin ekki á
kreppuárum hinna rauðu fána
heldur með þjóðarsáttinni og
hljóðlátum samningum í kjölfar
hennar sem lögðu grundvöll að
þeim stöðugleika og hagvexti
sem við höfum notið í hálfan ann-
an áratug. Samkomur verkalýðs-
félaganna 1. maí minna í dag að
sönnu frekar á skrúðgöngu skáta
á sumardaginn fyrsta en hina
gömlu baráttufundi með vígorð-
um sínum og rauðum fánum. En í
þeirri staðreynd er ekki fólgin
uppgjöf verkalýðshreyfingarinn-
ar heldur mesti sigur hennar. ■
Vonbrigði
Sjálfstæðismenn hafa oft valdið mér
vonbrigðum. Það er sorglegt að
flokkur sem stofnaður er út frá hug-
sjónum einstaklingsfrelsis skuli
hýsa meðlimi sem svo oft falla í
gryfju ráðlyndis og útþenslu ríkis-
valdsins. Sitjandi kirkjumálaráð-
herra er einn slíkra vonbresta, og er
nýjasta dæmið frumvarp hans, þing-
mál nr. 749 um breytingar á lögum
um útlendinga nr. 96 frá 2002.
RÚNAR ÓLI BJARNASON Á FRJALSHYGGJA.IS
Fylgir ekki alþjóðalögum
Bushman hefur gefið Ariel Sharon
og kompaníi leyfi til að innlima
stóran hluta herteknu svæðanna á
vesturbakkanum í Ísraelsríki.
Þetta telur hann alveg sjálfsagt þó
það sé í trássi við alþjóðalög og
samþykktir Sameinuðu Þjóðanna.
Það þarf svo sem ekkert að koma á
óvart, því „Tvöfaltvaff“ hefur hing-
að til ekki séð ástæðu til að fylgja
alþjóðalögum og samþykktum
Sameinuðu þjóðanna, þvert á móti.
HJÖRTUR EINARSSON Á SELLAN.IS
Aukin skattheimta
Ég heyrði fyrir skömmu í fréttum
RÚV að vitnað var í Göran Persson
forsætisráðherra Svíþjóðar. Tilvitn-
unin var þess efnis að nú þyrfti að
hækka skatta í Svíþjóð til að fjár-
magna velferðarkerfið ef halda ætti
því á sama stigi og verið hefur.
Ekki átti að hækka skatta einstak-
linga samkvæmt fréttinni heldur
ættu fyrirtækin í landinu að greiða
meir til samfélagsins. Hvort það
verður gert með því að hækka
launatengd gjöld eða með því að
hækka laun og þar með skattahlut-
fallið kom ekki fram. Þess ber að
geta að launafólk greiðir nú þegar
um 60% af launum sínum í skatta
að jafnaði.
GUNNLAUGUR JÚLÍUSSON Á HRIFLA.IS
Forgangsmál D-lista?
Það segir meira en mörg orð um
minnihlutann í borgarstjórn ef af-
staða hans er sú, að það sé for-
gangsmál að knýja R-listann til að
auka útgjöld og skuldir borgarinnar
með því að borgin greiði kostnað af
íþróttafulltrúum fyrir íþróttafélögin.
VEFÞJÓÐVILJINN Á ANDRIKI.IS
Um daginnog veginn
GUÐMUNDUR
MAGNÚSSON
■ telur að verka-
lýðsbarátta kreppu-,
hafta- og verð-
bólguára eigi ekki
við lengur.
Verkalýðshreyf-
ingin og nútíminn
■ Af netinu
Hversu langt á að ganga?

Skoðundagsins
DAGUR B.
EGGERTSSON
■
hrósar nútímalegum
vinnubrögðum Strætó
bs.
STRÆTÓ
Notendur strætó og aðrir íbúar höfuðborgarsvæðisins geta nú milliliðalaust komið á fram-
færi skoðun sinni á því hvort strætó sé á réttri leið í væntanlegu leiðakerfi.
Er strætó á réttri leið?