Fréttablaðið - 17.04.2004, Blaðsíða 10

10 17. apríl 2004 LAUGARDAGUR
KIPPA AF SELSKINNUM
Við austurströnd Kanada standa nú yfir
mestu selaveiðar sögunnar. Talið er að
veiðarnar muni skila um 20 milljónum
dollara í tekjur en verð á selskinni er mjög
hátt um þessar mundir.
ÍTALÍA, AP Aðalmeðferð í spillingar-
máli sem tengist Silvio Berlu-
sconi, forsætisráðherra Ítalíu, er
hafin í Mílanó.
Berlusconi er sakaður um að
hafa reynt að múta dómurum til
þess að hafa áhrif á viðskipta-
samning sem tengdist kaupum
fyrirtækis sem var í samkeppni
við viðskiptaveldi Berlusconis á
níunda áratugnum á ríkisrekna
matvælafyrirtækinu SME.
Taka átti málið fyrir í fyrra en
þá samþykkti þingið lög sem
tryggðu Berlusconi friðhelgi í mál-
inu. Í janúar komst stjórnarskrár-
dómstóll að því að lögin brytu í
bága við stjórnarskrána og því hef-
ur málið nú aftur verið tekið upp.
Berlusconi heldur fram sak-
leysi sínu og segir þetta einfald-
lega tilraun pólitískra andstæð-
inga sína til að koma honum frá
völdum. Berlusconi hefur átt í vök
að verjast í heimalandi sínu vegna
Íraksstríðsins, en nokkrir Ítalir
voru teknir í gíslingu í Írak og
einn tekinn af lífi. Þá hefur ítalski
efnahagurinn einnig verið mjög
bágur undanfarin misseri.
Talið er að dómur verði ekki
kveðinn upp í spillingarmálinu
fyrr en eftir tvo mánuði því dóm-
stóllinn þarf að fara yfir gögn sem
safnað hefur verið saman síðast-
liðin þrjú ár. ■
Nauðgunarlyf
geta leitt til dauða
Þekktustu nauðgunarlyfin eru Rohypnol, sem er lyfseðilsskylt svefnlyf, og ólöglega efnið smjörsýra.
Þau eru sljóvgandi, orsaka tímabundið minnisleysi, hægja á hjartslætti og öndun og geta leitt til
dauða. Forsvarsmenn skemmtistaða segjast ætla að vinna saman til að stöðva misnotkun þessara lyfja.
Þekktust nauðgunarlyfja eruRohypnol og smjörsýra.
Rohypnol er lyfseðilsskylt svefnlyf
en smjörsýra, eða „liquid ecstacy“,
er ólöglegt efni. Bæði lyfin sljóvga
þann sem neytir þess, geta orsakað
tímabundið minnisleysi og valdið
dauða, samkvæmt upplýsingum frá
eiturefnamiðstöð Landspítala - há-
skólasjúkrahúss.
Lyfin fara að virka innan fimmt-
án eða tuttugu mínútna frá neyslu
og virka í þrjár til átta klukkustund-
ir. Minnisleysi getur verið algjört
frá því að vart verður við verkan
lyfsins og þar til það hættir að
virka.
Lyfin verkar á svipaðar taugar
og áfengi en ef þeirra er neytt með
áfengi magnast slævandi áhrif þess.
Í því ástandi ræður fólk ekki við
gerðir sínar og veit ekki hvað það er
að gera.
Lyfin eru hættuleg því þau slæva
öndun og geta valdið meðvitundar-
leysi í ákveðnum skömmtun. Það
getur valdið ógleði og fólk getur
kafnað í eigin ælu ef það kastar upp
liggjandi á bakinu.
Smjörsýra getur einnig valdið
doða þar sem fólk horfir fram fyrir
sig og svarar engu en er samt með
meðvitund þannig að sá sem tekur
það inn verður viljalaus og hægt er
að stjórna viðkomandi eins og verk-
færi. Smjörsýran eykur jafnframt
löngun í kynlíf.
Forsvarsmönnum skemmti-
staða brugðið
„Ég er mjög sleginn að heyra
þetta og munum við tvímælalaust
herða allt eftirlit á staðnum,“ segir
Haukur Víðisson, eigandi Vega-
móta. Staðurinn er einn þeirra
skemmtistaða sem nefndir voru í
Fréttablaðinu í gær þar sem sagt
var frá fimm stúlkum sem sögðu að
lyf hefðu verið sett út í drykkinn
sinn að sér óafvitandi, svokölluð
nauðgunarlyf.
Hinir skemmtistaðirnir sem
stúlkurnar nefndu voru Hverfisbar-
inn, Kaffibarinn, Astró og Bíóbar-
inn. Tveir þeir síðastnefndu eru
ekki lengur í rekstri. Lögreglan seg-
ir þó að ekki sé um að ræða ákveðna
skemmtistaði þar sem þetta sé al-
gengara en annars staðar. Þetta eigi
sér líklegast stað á mörgum stöðum
borgarinnar.
Stúlkurnar fimm sem Frétta-
blaðið ræddi við höfðu allar neytt
áfengis í litlu magni og engra fíkni-
efna en fóru skyndilega að finna
fyrir vanlíðan og misstu rænu eftir
að hafa neytt drykkjar á skemmti-
stað. Þær höfðu lagt frá sér drykk-
inn skamma stund. Vanlíðan þeirra
lýsti sér þannig að hún kom skyndi-
lega yfir, þær fóru að sjá óskýrt,
misstu stjórn á útlimum, varð óglatt
og liðu síðan út af.
Tvær af stúlkunum fimm slösuð-
ust í fallinu, en önnur þeirra kjálka-
brotnaði svo alvarlega að kjálka-
beinið gerði göt á eyrnagöngin. Hún
braut einnig fimm tennur. Ein
stúlknanna segir frá því hvernig
vinur hennar hirti hana upp hálf-
meðvitundarlausa í porti í miðbæ
Reykjavíkur. Hún hafði einungis
drukkið einn bjór það kvöld.
Þörf á samvinnu
skemmtistaða
„Þótt það sé ekki okkar sök að
illa innrættir menn séu að láta lyf út
í glös hjá ungum stúlkum munum
við að sjálfsögðu gera allt sem í
okkar valdi stendur til að taka á
þessu máli,“ segir Haukur. Hann
segist ekki hafa heyrt um atvik þar
sem þetta hafi gerst en um leið og
hann heyrði af þessum tilvikum
fyrr í vikunni hélt hann fund með
dyravörðum þar sem rætt var um
hvernig hægt væri að efla eftirlit.
Ákveðið var að engum stúlkum í
annarlegu ástandi yrði hleypt út af
staðnum, hvort sem þær væru einar
eða í fylgd með öðrum, án þess að
sannreynt væri að þær væru ekki
undir áhrifum lyfja. Það mætti gera
með því að lýsa í augu stúlkunnar
með vasaljósi og spyrja hana spurn-
inga um ástand hennar. Ef einhver
grunur vaknaði um að henni hefði
verið byrlað lyf yrði tekið á því.
„Þetta er mjög alvarlegt mál og
mun ég mæla með því við aðra
skemmtistaði að við tökum höndum
saman og reynum að stöðva þetta,“
segir Haukur. Hann segist munu
leita aðstoðar fagmanna við að
kenna dyravörðum og öðru starfs-
fólki staðarins hvernig þekkja megi
einkenni þessara lyfja.
Rósant Birgisson, eigandi Hverf-
isbarsins, tekur í sama streng. Hann
segir að ekki séu beinar aðgerðir
gegn þessu á staðnum en starfsfólk
fylgist vel með fólki í annarlegu
ástandi, ekki síst ungum stúlkum,
og reyni að koma því til hjálpar.
„Við höfum það að reglu að
fylgja fólki sem virðist ofurölvað í
leigubíl sem keyrir það heim. Ef
einhver grunur léki á að ekki væri
allt með felldu myndum við hiklaust
grípa inní,“ segir Rósant.
Hann segir að ef tilfellum fari
fjölgandi þar sem stúlkum sé gefið
lyf sé full ástæða til þess að
skemmtistaðir borgarinnar hefji
samvinnu við að sporna gegn því.
Rekstrarstjóri Kaffi-
barsins segir að ekki
sé vitað um nein til-
felli þar sem þetta
hafi gerst á staðn-
um. Hún segir það
algengt á
skemmtistöð-
um borgar-
innar að
f ó l k
neyti
Engjateigi 5, sími 581 2141
Opið virka daga frá kl. 10.00-18.00, laugardaga frá kl. 10.00-16.00.
VORTILBOÐ
ALLAR ÚLPUR OG FRAKKAR
MEÐ 15% AFSLÆTTI
Afríska þjóðarráðið:
Öruggur
sigur
SUÐUR-AFRÍKA Allt bendir til þess
að Afríska þjóðarráðið, ANC, hafi
unnið sinn stærsta sigur hingað
til í þriðju lýðræðislegu þing-
kosningunum í Suður-Afríku.
Hátt í áttatíu prósent kosninga-
bærra manna mættu á kjörstað.
Talið er að ANC hafi fengið
um sjötíu prósent atkvæða, sem
myndi þýða að flokkurinn hefði
fengið yfir tvo þriðju hluta þing-
sæta, en það gerir honum kleift
að gera breytingar á stjórnar-
skránni án fulltingis annarra
flokka. Nýkjörið þing velur for-
seta og því stefnir allt í það að
Thabo Mbeki sitji annað kjör-
tímabil.
Afríska þjóðarráðið hefur far-
ið með völdin í Suður-Afríku síð-
an aðskilnaðarstefnan var af-
numin fyrir tíu árum. ■
BERLUSCONI Í ÍRAK
Silvio Berlusconi, forsætisráðherra Ítalíu, heimsótti ítalskar hersveitir í Írak um síðustu
helgi. Hann þarf nú að mæta fyrir ítalskan dómstól í spillingarmáli sem tengist honum.
Dómsmál gegn Berlusconi forsætisráðherra Ítalíu:
Sakaður um að
múta dómara
Fréttaskýring
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
■ skrifa um nauðgunarlyf.
ROHYPNOL
Samheitalyfin Rohypnol og Flunitraze-
pam eru lyfseðilsskyld lyf sem notuð eru
gegn svefnleysi. Þau eru aðeins ætluð til
notkunar þegar svefnleysið er á alvar-
legu stigi eða veldur örorku eða veruleg-
um vandamálum hjá sjúklingnum.
Lyfið er vöðvaslakandi og krampa-
stillandi og er stundum notað sem
bráðalyf við flogaköstum.
Það veldur tímabundnum skorti á
skammtímaminni, frá því lyfið er tekið
og þar til áhrifin fara úr líkamanum, og
hefur því verið notað sem nauðgunarlyf.
Lyfið fer að virka innan tuttugu mín-
útna en það varir í fjórar til átta klukku-
stundir, eftir því hve stór skammtur er
gefinn. Styrkleikur lyfsins er í hámarki
eftir eina til eina og hálfa klukkustund
frá því að þess hefur verið neytt.
Lyfið slær á kvíða og tímabundið
stress en er oftast einungis ávísað í viku
því það er vanabindandi.
Rohypnol verkar á svipaðar taugar
og áfengi og veldur kæruleysistilfinn-
ingu og vellíðan í smáum skömmtun.
Ef lyfsins er neytt með áfengi magn-
ast slævandi áhrif þess. Í því ástandi
ræður fólk ekki við gerðir sínar og veit
ekki hvað það er að gera.
Rohypnol er hættulegt lyf því það
slævir öndun og getur valdið meðvit-
undarleysi í ákveðnum skömmtun. Fólk
getur lagst á bakið og kastað upp og
kafnað í ælunni.
Ofskömmtun lyfjanna ætti ekki að
vera lífshættuleg nema þau séu tekin inn
með áfengi eða öðrum lyfjum sem hafa
bælandi áhrif á miðtaugakerfið. Í alvar-
legum tilfellum er skortur á samhæfingu
vöðva, minnkuð vöðvaspenna, lágþrýst-
ingur og öndunarörðugleikar. Þá eru til
dæmi um dauðadá og jafnvel dauða.