Tíminn - 21.12.1972, Blaðsíða 5

JoLABLAÐ 1972
TÍIVIINN
5
siður finnst mcr við þurfa að
kunna okkur dálitið meira hóf.
svona almennt talað. Leggja
minna i umstang og erfiði. en
opna heldur hugi okkar þeim mun
betur fvrir þeim andblæ. sem jói-
in flytja með sér. Og við megum
umfram allt ekki vera svo dauð-
þreytt fyrir jólin, að við getum
ekki notið þeirra sjálfra.
- Nú er það gamall og góður
siður af gefa og gleðja aðra um
jól. En finnst þér ekki þeir hlutir
hafa tekið á sig óþarflega mikinn
kaupmennskublæ?
—■ Ég býst við. að það sé alveg
rétt. Þvi er ekki að neita. að það
er kominn mikill verzlunar- og
kaupskaparblær á aðventuna og
reyndar lengri tima. Strax i
nóvember fer að bera á þvi, að
menn hyggja á að gera sér pen-
inga úr þessari hátið.
En þótt verzlunarsvipur jóla-
undirbúningsins sé orðinn alltof
mikill, þá er hæpið að ásaka
verzlunarstéttina eina um það.
Við liggjum kaupmönnum á hálsi,
ef þeir eiga ekki til þá vöru, sem
við viljum kaupa, og þannig hafa
mörg okkar beinlinis óskað eftir
þvi ástandi, sem er. Verzlunar-
stéttin er, jú, að veita okkur sina
þjónustu. En þótt við berum okk-
ar hluta af ábyrgðinni, og hann
stóran, þá er ástandið jafnslæmt
lyrir þvi, og engu minni ástæða til
þess að draga úr ferðinni fyrir þá
sök. Það er hávaðinn, aug-
lýsingaskvaldrið og skrumið, sem
er óhugnanlegasti þátturinn i
okkar jólaundirbúningi.
— Það kom fram i upphafi máls
okkar, að þú værir fæddur og al-
inn upp i sveit. Hefuröu getað
kynnt þér, hver munur er nú á
jólahaldi i sveitum annars vegar
og i hinum stærri bæjum hins
vegar?
— Ég fór nokkuð snemma að
heiman, þótt ég að visu héldi min
jól heima nokkuð langt fram eftir
aldri. En ég byrjaði lika prests-
ing. Sem betur fer þykir mjög
mörgum unglingum það eftir-
sóknarvert að vera heima hjá
pabba og mömmu um jólin, og
hitt þarf ekki að efa. hver gleði
það er foreldrunum. sem heima
sitja, ef til vill við fábreytilegar
aðstæður. að geta giaðzt með
börnum sinum yfir hátiðarnar.
Þannig sameina jólin sveitafjöl-
skyldurnar i enn rikara mæli, en
á sér stað i bæjunum.
Bolungarvik og
Kopavogur
- Nú ert þú, séra Þorbergur,
nýkominn úr tiltölulega fámennu
prestakalli úti á landi og seztur að
i næst-fjölmennasta bæ á tslandi.
Er ekki afarmikill munur á
kirkjusókn. safnaðarlifi og sam-
bandi prests og safnaðar. þegar
þessir staðir eru bornir saman?
— Jú, þaðeralveg rétt. Þetta er
á marga lund allt öðruvisi. Ég var
prestur vestur i Bolungarvik, á
þeim slóðum. þar sem ég fæddist
og ólst upp og þekkti þvi hvert
mannsbarn og vissj, hvernig land-
ið lá i öllu þvi. er máli skipti.
Hér i Kópavogi er viðhorfið
auðvitað allt annað. Hér er l'jöl-
mennið það mikið. að erfiðara er
um öll persónuleg sambönd. Þú
minntist á kirkjusókn. Ég hygg,
að hún sé tiltölulega miklu meiri,
þar sem ég áður var, heldur en
hér er. þótt ég hafi svo sem ekki
neina ásta'ðu til þess að kvarta
undan lélegri kirkjusókn hér i
Kópavogi. Hún er eftir atvikum
allgóð. En sambandið við lólkið -
það er erfiðleikum bundið að
finna þvi form i þessu þéttbýli.
Þvi er ekki heldur að leyna, að
starfsaðslaðan hér er næsta tak-
mörkuð. Kirkjan er aðeins ein
fyrir allan bæinn, og i minu
prestakalli er nánast engin
starfsaðstaöa. Að sjálfsögðu not-
um við Kópavogskirkju og njót-
um þar ágætrar samvinnu við
Kirkjan að Stað i Grunnavik. Ilenni þjónaði séra Þorbergur i sextán ár,
eftir að séra Jónmundur Halldórsson hætti prestsskap.
skap minn i sveit og ég hygg, að
enn sé talsveröur munur á jóla-
haldi i sveil og kaupstað. t sveit-
um eru jólin i enn rikara mæli
hátið heimilanna og ber fleira
en eitt til þess. Fyrst og fremst
er þar færra sem glepur, en auk
þess er annað, sem menn leiða
ekki alltaf hugann að: Viða fara
unglingarnir að heiman á haust-
in, ýmist i skóla eða i atvinnu. En
flestir. sem það geta, reyna að
komast heim um jólin. Og þá eyk-
ur það jólagleði fullorðna fólks-
ins, sem heima er um allan helm-
Vesturbæinn, en vegalengdir eru
nokkrar, og það er i raun og veru
óhjákvæmilegt, aö hver söfnuður
eigi sina starfsmiðstöð hjá sér.
Sannleikurinn er nefnilega sá, að
viða i þessum nýju, stóru söfnuð-
um er starfsaðstaðan miklu verri
en i litlum söfnuðum úti á landi,
þar sem presturinn er i svo að
segja daglegu sambandi við allt
sitt fólk. Hér er það viða svo, að
hvorki er til kirkja né prests-
seturshús i stórum söfnuðum.
Prestsseturshúsin eru ekki aðeins
einkaibúð prestsins. Þau eru lika
Geirastaðir viö Bolungarvik, æskuheimili séra Þorbergs
Kristjánssonar.
mm r»rm
Spj«Tf
Séra Þorbergur Kristjánsson. — Tímamynd GE. —
vinnustaðir. Þar vinnur prestur-
inn meginið af sinu undirbúnings-
starfi og þar þarf hann
óhjákvæmilega að geta tekið á
móti fólki til viðræðna og marg-
vislegrar þjónustu.
Ég hóf prestsskapinn i sveit,
var siðan lengi i kauptúni og taldi
orðið timabært að hverfa i kaup-
stað til viðari verkahrings. Hins
vegar uni ég þvi illa og tel á mér
brotinn rétt, að ég skuli eltir
tveggja áratuga prestsþjónustu
sviptur þeirri starfsaðstöðu, sem
embæ’ttisbústaður veitir, l'yrir
þá sök eina, að ég hef leylt mér að
færa mig um set. Slikt væri
óhugsandi annars slaðar, þar
sem þjóðkirkja er, og þótt viðar
væri leitað.
Ég skil það raunar ekki, að
stærstu söfnuðirnir skuli sa’tta sig
við það orðalaust, að rikisvaldið
gangi svo á hlut þeirra og láti það
jafnvel viðgangast, að þar sem
prestseturshús eru fyrir. séu bau
seld hæstbjóðanda og andvirðið
látið renna i rikissjóð. Þar tel ég
vera um hreina eignaupptöku að
ræöa, og hygg ég, að slikt gæti
ekki gerzt i neinu vestrænu landi,
öðru en okkar.
En það er ýmislegt fleira furðu-
legt varðandi afgreiðslu alþingis
á málefnum er kirkjuna varða.
Undarleg ákvæði er til dæmis að
finna I hjúskaparlöggjöf þeirri, er
koma á til framkvæmda nú um
áramótin, og yfirleitt virðist mér
skilningur löggjafans á þeirri
skyldu, sein stjórnarskráin legg-
ur honum á herðar — að standa
vörð um hag og hugsjónir kirkj-
unnar — mér virðist skilningur-
inn á þessu ærið takmarkaður. En
það ypði of langt mál að fara frek-
ar út i það hér.
— Þú nefndir þarna áðan einka-
samræður við fólk. Er mikð um
að þið þurfið-mér liggur við að
segja að skakka leikinn i
fjölskyldum?
— Til prestsins er leitað i
sambandi við allt mögulegt, og
nærri þvi á hvaða tima sólar-
hrings sem er. Stundum er komið
heim til okkar, stundum er hringt
og við beðnir að koma þangað,
sem erfiðleikarnir eru. Mjög oft
er þar um einhver fjölskyldu-
vandamál aö ræöa, ýmist þessi
margumtöluðu vandræði með
blessaða unglingana, eða þá
óreglu foreldranna, annars hvors
eða beggja. Allt þetta kemur til
okkar kasta meira eða minna,
auk hins eiginlega prestsstarfs.
Aö gera meira en ströng-
ustu skyldu sina.....
- Þú lelur þá þetta i rauninni
ekki með ykkar skylduverkum?
Auðvitað er hið eiginlega
prestsstarf að boða Guðs orð. Enn
fremur sálusorgun, embæltisverk
og viðtöl i sambandi við þau.
Vitanlcga eru þetta okkar fyrstu
og Iremstu embættisskýldur.
Aflur á móti er okkur ekkert
mannlegl óviðkomandi og við
viljum gjarna verða að liði, ei'tir
þvi, sem i okkar valdi stendur.
Þetta veit lólkið lika, og þess
vegna leitar það lil okkar með
marga liluti, þótt þeir liggi utan
okkar starlsviðs i strangasta
skilningi þess orð. i miirgum til-
vikum reynum við að sinna þessu
sjállir, i öðrum hiifum við sam-
band við þá aðila, sem við teljum
hafa miiguleika á þvi að verða að
liði. En það er ofl komið til okkar
lyrst.
Þið verðið auðvilað fyrir þvi.
eins og l'lestar aðrar stéttir, að
ykkur berast verkel'ni, sem þið
eruð strangtekið ekki skyldugir
til að leysa?
Ég býst við, að það sc miirgum
óljóst, hvert hið raunverulega
starfsvið preslsins er. ()g ég held,
að það so nú ok-kur sjáilum að
kenna að talsverðu leyti. Við
hiifum stundum látið það i veðri
vaka, að við ga’tum verið ,,a111—
mulig-menn" og visl er þvi
ekki að neita, að þeir prestar eru
til. sem slikt geta. Auðvitað er
Framhald bls. 48
Skútustaðakirkja í Mývatnssveit. Þar hóf séra Þorbergur Kristjánsson
prcstsskap sinn.