Fréttablaðið - 27.06.2005, Page 16

Af endurskoðanda að vera virðist
Halldór Ásgrímsson furðu illa að
sér um fjármál sín. Hann hélt
sérstakan blaðamannafund til
þess að kynna plagg sem Ríkis-
endurskoðun hafði tekið saman
um að hann hefði í fyrsta lagi
verið hæfur til að stýra sölu
bankanna og að hann hefði í öðru
lagi ekki komið nálægt þessari
sölu. Þótt Halldór hefði að vísu
verið í ráðherranefnd sem átti að
stýra sölu bankanna þá hafi það
verið viðskiptaráðherra sem
bæði annaðist þessa sölu og bar
ábyrgð á henni. Maður hlýtur þá
að spyrja sig til hvers ráðherra-
nefndin hafi verið – og hvers
vegna Halldór hélt hinn fræga
símafund með S-hópnum og
Kaldbak (sem er félag KEA for-
kólfa) til að sameina þessi gömlu
Framsóknarveldi við kaupin á
Búnaðarbankanum.
Á blaðamannafundinum gerði
Halldór grein fyrir eignarhlut sín-
um og fjölskyldu sinnar í fyrir-
tækinu Skinney-Þinganes – sem
aftur á eftir krókaleiðum aðild að
S-hópnum sem keypti Búnaðar-
bankann með umdeildum hætti –
en ekki leið á löngu áður en upp úr
dúrnum kom að hluturinn var
meiri en forsætisráðherrann
sagði hann vera. Og komst upp
vegna þess að Helga Hjörvar hug-
kvæmdist á fundi fjárlaganefndar
að spyrja út í eitthvert dularfullt
félag sem enginn vissi hvað var á
bak við. Áður höfðu þær upplýs-
ingar að Skinney- Þinganes væri
aðili að Hesteyri sem var aðili að
S-hópnum fallið niður, að sögn
vegna mistaka hjá Deloitte &
Touche. Þótt ekki verði fullyrt að
þessum upplýsingum hafi verið
haldið leyndum þá verður því
seint haldið fram að þær hafi leg-
ið á lausu.
Nú er Skinney-Þinganes
kannski ekkert Fininvest og Hall-
dór til allrar hamingju enginn
Berlusconi. Að því er manni skilst
er hér um að ræða arf í fjöl-
skyldufyrirtæki og ráðherrann
lætur á sér skilja að hann komi
ekkert nálægt umsýslu þessa fjár,
fylgist ekkert með því; hefur af-
neitað því – en ekki losað sig við
það. Svo lítið vill hann raunar af
því vita að hann bregst ókvæða
við þegar bent er á að þessi eign-
arhlutur hans hefur orðið til þess
að hann er flæktur í kaup á Bún-
aðarbankanum sjálfur, að því er
virðist gegnum rammflókið net
ýmissa fyrirtækja sem mynda
hinn dularfulla S-hóp – talar þá
um að hann vilji að fjölskylda sín
sé látin í friði, eins og hér sé ver-
ið að hnýsast í viðkvæm einkamál
viðkomandi með óviðurkvæmi-
legum hætti.
Eignatengsl forsætisráðherra
við fyrirtæki sem kaupir banka af
ríkisstjórn eru ekki viðkvæm
einkamál.
Ekki bætir stöðu ráðherrans
það orð sem S-hópurinn hefur á
sér. Þetta er í vitund fólks S-ið
sem eftir stendur af SÍS þegar
hafa fallið brott stafirnir fyrir
„íslenskra“ og „samvinnufélaga“.
S-ið fyrir „Samband“ stendur eitt
eftir – samband gamalla SíS- og
Framsóknarforkólfa um að
tryggja áfram persónuleg völd
sín og áhrif og greiðan aðgang að
auðsuppsprettum gegnum póli-
tísk ítök eftir hrun sjálfs Sam-
bandsins. Þetta er S-hópurinn
sem safnar saman molunum sem
urðu eftir við hrunið. Og hefur
gengið bærilega: Einkum var það
mikill happafengur að komast í
þá stöðu að verða nokkurs konar
leppur fyrir Kaupþing þegar
Búnaðarbankinn var seldur. Vera
má að Halldór Ásgrímsson hafi í
einhverjum ríkisendurskoðunar-
skilningi verið „hæfur“ til að
bera – eða bera ekki – ábyrgð á
þessari sölu en hitt er hvað sem
því líður staðreynd að hann á hlut
í fyrirtæki sem kom að því að
kaupa bankann. Hann er báðum
megin borðsins – reyndar að eig-
in sögn jafn mikið úti á þekju
báðum megin. Halldór hefur
löngum þótt trúverðugur og
traustvekjandi maður – að
minnsta kosti fram að því að
hann tók þátt í að breiða út rétt-
lætingarnar fyrir innrásinni í
Írak – en samt sem áður hljótum
við að spyrja hvort það nægi að
hann segist ekki hafa komið ná-
lægt sölunni og fylgist ekkert
með því hvað komi út úr kaupun-
um fyrir sig og sína. En biður
fólk að láta fjölskyldu sína í friði.
Eiginlega er það ráðgáta hvers
vegna Halldór Ásgrímsson hefur
ekki fyrir löngu síðan losað sig
við eign sína í þessum fyrirtækj-
um, því að þetta er ekki í fyrsta
sinn sem hann gengur í gegnum
pólitískar hremmingar vegna
hennar. En það voru ekki fjölmiðl-
ar sem flæktu fjölskyldu hans inn
í þessi kaup – ekki einu sinni
stjórnarandstaðan. Þetta er ekki
skáldskapur vondra manna. Þetta
snýst um grundvallaratriði í póli-
tísku og efnahagslegu siðferði.
Þetta snýst um hagsmuni –
persónulega hagsmuni manns
sem á að gæta almannahagsmuna.
Nú getur vel verið að ráðherrann
líti svo á að þessir hagsmunir fari
vel saman – slíkt hendir löngum
valdamenn – en það á ekki að vera
komið undir ráðherrum sjálfum
að meta slíkt heldur eiga að gilda
um þetta almennar og altækar
reglur. ■
Veikleikar í fjármálastjórninni hafa leitt til þess að út-gjaldaþróun fjölmargra fjárlagaliða er með þeim hættiað ekki verður við unað lengur,“ segir orðrétt í skýrslu
Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga. Það er fleira
sem Ríkisendurskoðun hefur áhyggjur af. Hún segir að stund-
um hafi forstöðumenn ríkisstofnana lagt til sparnaðaraðgerðir
en ráðuneytin þá beðið þá um að staldra aðeins við. Þetta eigi
sérstaklega við þegar um sé að ræða skerðingu á þjónustu sem
geti verið erfitt að réttlæta í pólitískum skilningi. Af þessum
sökum telji forstöðumenn sig því vera í góðri trú um að viðkom-
andi ráðuneyti sjái til þess að viðbótarfjárheimild fáist. Gangi
það ekki eftir geti stofnunin á endanum setið uppi með óviðráð-
anlegan halla.
Varðandi fullyrðingar Ríkisendurskoðunar sagðist sá sem
mesta ábyrgð ber, Geir H. Haarde fjármálaráðherra, ekki taka
undir að þetta væri raunin þegar Fréttablaðið leitaði viðbragða
hans. „En ef svo er þá er það vítavert.“
Þrátt fyrir að Ríkisendurskoðun bendi á fjölmörg atriði sem
betur megi fara segir ráðherrann þetta: „En ég hlýt að taka
fram að ástandið hefur batnað mjög mikið á undanförnum
árum. Færri stofnanir fara fram úr heimildum og upphæðirnar
eru lægri en áður var. Það má hins vegar beita þeim úrræðum
sem til eru og jafnvel fyrr en gert er.“ Þarna er kosið að nefna
það jákvæða sem finnst en látið liggja að því að Ríkisendur-
skoðun sé ekki endilega á réttri leið og settir fyrirvarar um
gagnrýnina.
Ráðherrarnir verða að bera ábyrgðina, alla ábyrgð og líka þá
óþægilegu. Auk þess eru fjárlög og fjáraukalög ekki eitt og það
sama. Flest ráðuneytin ná nokkurskonar jafnvægi í reksturinn
með fjáraukalögum, sem er eftirá redding, redding sem oft
kemur til eftir að tökin á fjármálunum hafa farið fjandans til.
Þannig fékk forsætisráðuneytið, á ákveðnu tímabili, fimmtu
hverja krónu sem notuð var eftirá, með seinnitíma reddingum.
Þessu ómarkvissa stjórnun gerir þeim sem reka stofnanirnar
erfitt fyrir. Þegar fjárveitingar eru minni en nauðsynlegt er til
að stofnanir geti framfylgt þeim skyldum sem lög kveða á um,
eiga forstöðumenn þeirra oft í vanda. Hvaða lög eiga þeir þá að
brjóta, fjárlög eða lög sem kveða á um skyldur? Þeir segjast
leita til ráðherranna, sem segja að betra sé að brjóta fjárlög en
þau sem skerði þjónustu og komi sér illa pólitískt. Þannig er
það.
Pétur Blöndal, þingmaður Sjálfstæðisflokks, segir að fjárlög
séu ákveðin lög og þau beri að virða. „Það er náttúrlega orðið
dálítið mikið þegar einstök ráðuneyti eru farin að fara um og
yfir tíu prósent fram úr fjárlögum.“
Framkvæmdavaldið virðir ekki lögin og þess vegna verður
gaman að sjá hvaða tökum þingið tekur lagabrjótana þegar það
kemur saman að loknu sumarleyfi í október í vetur. ■
27. júní 2005 MÁNUDAGUR
MÁL MANNA
SIGURJÓN M. EGILSSON
Forstöðumenn ríkisstofnana segjast lattir
til samdráttar sé hann pólitískt erfiður.
Reddingar
rá›uneyta
FRÁ DEGI TIL DAGS
fiannig fékk forsætisrá›uneyti› á ákve›nu tímabili fimmtu
hverja krónu sem notu› var eftir á, me› seinni tíma reddingum.
Miðasala í Skífunni,
á event.is og í 575-1522
Randalínur í Valhöll
Afmælishátíð Sambands ungra sjálf-
stæðismanna var haldin í Valhöll í gær
en þá varð sambandið 75 ára. Veglega
var veitt af randalínum og sterkum
kaffidrykkjum líkt og nútíminn væri 75
ára gamall. Borðin svignuðu undan
veitingum og höfðu elstu menn að
máli að svo vel hefði ekki áður verið
veitt. Afmælishátíðin féll þó í skuggann
af þeirri umræðu gesta að senn líður
að því að íhaldsamari öfl taki forystuna
í sambandinu og byggi upp nýjan veru-
leika, ef til vill meira í takt við liðna
tíma.
Af meintu jafnræði
Framsóknarmenn og Vinstri grænir
stagla töluvert á því að jafnræði eigi að
vera með framboðsmálum hjá flokkun-
um sem bjóða fram á Reykjavíkurlist-
anum. Þessu eru hins vegar ekki allir
sammála. Bent er á að Alþýðuflokkur-
inn hafi árið 1994 aðeins
fengið einn mann á R-
listann enda var fylgi hans
í Reykjavík á þeim tíma
svo lítið að flokknum
varð frekar umhugað
að hafa lítil áhrif í
stórum R-lista heldur
en engin. Pétur
Jónsson fékk þá
fjórða sæti listans
en næsti maður varð
svo í níunda sæti.
Þannig var jafnræðið.
Álíka sterkur og bjór
Og viðræðunefnd R-listans fundar í
kvöld sem fyrr. Framsóknarmenn virð-
ast gera hvað sem er til að bjóða fram
undir merkjum listans enda löngu ljóst
að fylgi flokksins í Reykjavík er langt
neðan við valdauppbyggingu meirihlut-
ans í borginni. Framsókn fer með for-
mennsku í Orkuveitunni, íþrótta- og
tómstundaráði, hefur forseta borgar-
stjórnar og þar mætti lengi telja. Þá er
forsætisráðherrann og félagsmála-
ráðherra þingmenn Reykjavíkur
auk þess sem einn þing-
maður til viðbótar er frá
flokknum í Reykjavík. Allt
þetta fyrir minna en fimm prósent.
bergsteinn@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
HALLDÓR OG
S-HÓPURINN
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
Eignatengsl forsætisrá›herra
vi› fyrirtæki sem kaupir banka
af ríkisstjórninni eru ekki vi›-
kvæm einkamál.
Ófró›ur endursko›andi