Fréttablaðið - 29.06.2005, Blaðsíða 34

MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNÍ 2005 MARKAÐURINN10
F R É T T A S K Ý R I N G
Átökin um völd og stofnfé, sem eiga sér stað
innan Sparisjóðs Hafnarfjarðar, eiga rætur
sínar að rekja til óánægju margra stofnfjár-
eigenda með rekstur sjóðsins á undanförnum
árum. Samstaða stofnfjáreigenda er lítil
þessa stundina og berjast tvær fylkingar um
völdin. Inn í þetta spilast svo að verðmæti
stofnfjárbréfa hefur margfaldast eftir að
fjármálayfirvöld féllust á að heimilt væri að
versla með þau á yfirverði.
SITUR EFTIR
Sparisjóður Hafnarfjarðar var rekin með 319
milljóna króna hagnaði á síðasta ári og var af-
koman borin uppi af gengishagnaði af verð-
bréfaviðskiptum. Þrjú rekstrarár þar á undan
var samanlagður hagnaður um 350 milljónir
króna og arðsemi langtum minni en hjá
SPRON, Sparisjóði vélstjóra og öðrum stór-
um sparisjóðum.
Þótt sparisjóðurinn hafi ekki átt við
rekstrarvanda að stríða hefur hann tapað
miklum fjármunum vegna útlánatapa. Hann
hefur afskrifað 1,3 milljarða króna á síðustu
fjórum rekstrarárum og lagt inn á afskriftar-
reikning tæpa tvo milljarða á sama tímabili
til þess að mæta frekari töpum. Sparisjóður-
inn tapaði miklum fjármunum vegna útlána
sem veitt voru í góðærinu í kringum aldamót-
in.
Víst er að verðmæti sparisjóðsins aukast
til muna með betri arðsemi og meiri hagnaði.
Miklar mannabreytingar hafa orðið í
æðstu röðum. Þór Gunnarsson, fyrrverandi
sparisjóðsstjóri, lét af störfum um áramótin
eftir langt starf. Eftirmaður hans, Björn Ingi
Sveinsson, stoppaði ekki nema fjóra mánuði í
starfi og Ingimar Haraldsson aðstoðarsparis-
sjóðsstjóri kaus að skipta um lið þegar ný
stjórn tók til starfa.
Skýra má þá hallarbyltinguna í vor út frá
þessu: Margir stofnfjáreigendur voru orðnir
þreyttir á getuleysi sjóðsins til þess að takast
á við vandann á sama tíma og allar fjármála-
stofnanir hafa verið á mikilli siglingu og
vildu því að eitthvað yrði gert. Einnig var
vilji einhverja stofnfjáreigenda til að selja
stofnfjárbréf sín og það yrði ekki gert nema
með nýjum herrum. Skömmu fyrir aðalfund
sparisjóðsins í apríl barst inn á skrifstofu
sparisjóðsstjóra framboðslisti til stjórnar
sem myndaður var gegn gömlu stjórninni.
Gamla stjórnin féll svo í hnífjafnri stjórnar-
kosningu.
KAUPANDINN KEMUR Í LJÓS
Á morgun, fimmtudag kemur í ljós hver
keypti stofnfjárbréf í SPH sem lögmenn á
vegum stjórnar höfðu milligöngu fyrir. Fjár-
málaeftirlitið (FME) hefur kallað eftir upp-
lýsingum frá öllum stofnfjáreigendum, hvort
þeir hafi selt bréf sín eða fengið tilboð í þau
og hvort virkur meirihluti hafi myndast utan
um eignarhald í sjóðnum. Ekki er vitað til
annars en að stofnfjáreigendur hafi almennt
svarað bréfi FME, enda virðist eftirlitið hafa
fullan rétt á því að kalla eftir þessum upp-
lýsingum.
Fréttablaðið og DV sögðu frá því á
fimmtudaginn í síðustu viku að viðskipti
væru hafin með bréf í SPH að undirlagi nýrr-
ar stjórnar. Fullyrt hefur verið að 30 stofn-
fjáraðilar hafi selt um 320.000 króna hluti
sína fyrir 46 milljónir króna. Fjöldinn hefur
ekki fengist staðfestur en vitað er að margir
hafa gefið vilyrði fyrir sölu til þriðja aðila.
DV fullyrti í gær að tilboð til stofnfjáreig-
enda hafi verið hækkað í tæpar 100 milljónir
króna. Eru þá fjárfestar tilbúnir að kaupa
stofnfé á sama virði og eigin fé
SPH.
Viðskipti með stofnfjárbréf
lúta allt öðrum lögmálum en við-
skipti með hlutabréf því sam-
þykki sparisjóðsstjórnar þarf fyr-
ir framsali bréfanna. Samkvæmt
þessu er ekki hægt að komast yfir
sparisjóð nema að stjórn hans
fallist á framkvæmdina.
Ef kaupandi ætlar sér að ná
virkum eignarhluta þarf sam-
þykki Fjármálaeftirlits að liggja
fyrir. Virkur eignarhluti telst
vera tíu prósent eða meira af
hlutafé eða stofnfé. Því er ekki
hægt að segja að einhver stofn-
fjáreigandi hafi selt bréf sín
formlega.
VIÐKVÆMT MÁL
Páll Pálsson, stjórnarformaður
Sparisjóðs Hafnarfjarðar, hefur
bent á að á sama tíma og allt leiki
á reiðiskjálfi vegna áhuga margra
stofnfjáreigenda í sparisjóðnum
að selja stofnfé sitt, hafi yfir 60
prósent stofnfjár skipt um hendur
í SPRON án þess að nokkuð hafi borið á gagn-
rýni.
Stofnfjármarkaður SPRON hóf göngu sína
í október 2004 og fóru fyrstu viðskipti fram á
genginu 5. Gengið hækkaði fljótlega upp í 6,5
og fór hæst í 8,6 rétt áður en stofnfjárútboði
SPRON lauk í maí síðastliðinum. Þá hafði
stofnfé SPRON verið þrefaldað, úr 600 millj-
ónum í 1.800 milljónir.
Viðbrögð bæjarbúa í Hafnarfirði hafa verið
mjög blendin, enda er SPH sterkur hluti af
hafnfirsku samfélagi. Guðmundur Árni Stef-
ánsson lýsti sölunni sem „ráni um hábjartan
dag“. Á honum mátti skilja að stofnfjár-
eigendur væru að komast yfir SPH án þess að
geta gert tilkall til hans. Viðbrögð margra
annarra Hafnfirðinga hafa verið á sama veg
og getur sú neikvæða umræða sem hefur orðið
um sparisjóðinn rýrt verðmæti hans.
Ljóst er að margir stofnfjáreigendur, sem
rætt hefur verið við, selja ekki bréfin sín
hvað sem tautar og raular. Verðmæti stofn-
fjárbréfa í SPH liggja að stærstum hluta í því
að einn og sami aðilinn komist yfir öll bréfin.
Aðeins þrír stofnfjáreigendur sem eiga 6,6
prósent stofnfjár geta hindrað aðila sem á
restina af bréfunum. Það er alveg sama hvað
stofnfjáreigandi á með beinum eða óbeinum
hætti, hámarksatkvæðisréttur miðast alltaf
við fimm prósent.
Sérstaða Sparisjóðs Hafnarfjarðar er ein-
nig mikil. Stofnfjáreigendur eru fáir í saman-
burði við aðra sparisjóði á suðvesturhorninu.
Alls eru þeir 47 og voru útvaldir. Stefna nýrr-
ar stjórnar var meðal annars
að fjölga í röðum stofnfjáreig-
enda en hún telur sig ekki hafa
tvo þriðju hluta eigenda á bak
við sig til þess að breyta sam-
þykktum sjóðsins. Margir
hafa óskað eftir því að gerast
stofnfjáreigendur, þar á meðal
starfsmenn.
TVÆR FYLKINGAR
Hálfgerð pattstaða er komin
upp innan stofnfjáreigenda-
hópsins í SPH. Eins og áður
sagði vilja nokkrir ekki selja
bréfin sín og geta því komið í
veg fyrir að ráðandi aðili fari
sínu fram. Minnihluti stofn-
fjáreigenda, sem kenndur er
við Matthías Á. Mathiesen,
fyrrverandi stjórnarformann,
og eldri stjórn, er ósáttur við
vinnubrögð núverandi
stjórnar í tengslum við sölu
stofnfjárbréfanna og breyt-
ingar á yfirstjórn bankans.
Margir hafa ekki enn fengið
tilboð í bréfin sín. Deilurnar
um SPH verða varla leystar nema með því að
báðar fylkingar sættist.
En hvað hyggst huldukaupandinn eða kaup-
endurnir gera við sparisjóðinn? Getur verið að
hann vilji breyta sparisjóðnum í hlutafélag? Sá
sem nær yfirtökunum í sparisjóðnum getur
gefið út nýtt stofnfé fyrir nokkra milljarða og
breytt honum í hlutafélag þannig að sjálfs-
eignarstofnunin, sem verður til við breyting-
una og fær hlutabréf sem falla ekki í skaut
stofnfjáreigenda, verði í miklum minnilhluta.
Þar með er komið raunverulegt eignarhald á
alla sjóði SPH sem auðveldar innri og ytri vöxt
hans.
Aðeins tveir sparisjóðir eru hlutafélög,
Netbankinn.is sem er í eigu SPRON, og Spari-
sjóður Kaupþings.
Kaupandinn í sjónmáli
Tvær fylkingar deila um völdin í Sparisjóði Hafnarfjarðar. Á morgun dregur sennilega til tíðinda
þegar hugsanlegur kaupandi kemur í ljós. Ekkert gæti orðið af stofnfjárkaupum vegna innbyrðis
deilna stofnfjáreigenda. Eggert Þór Aðalsteinsson fer yfir stöðu mála í þessum rótgróna sparisjóði.
SPARISJÓÐUR HAFNARFJARÐAR Á
morgun, fimmtudag kemur í ljós hver keyp-
ti stofnfjárbréf í SPH sem lögmenn á vegum
stjórnar höfðu milligöngu fyrir.
Ljóst er að margir
stofnfjáreigendur,
sem rætt hefur
verið við, selja
ekki bréfin sín
hvað sem tautar
og raular. Verð-
mæti stofnfjár-
bréfa í SPH liggja
að stærstum hluta
í því að einn og
sami aðilinn
komist yfir öll
bréfin.
▲
Nokkrir af núverandi
og fyrrverandi
stjórnendum SPH
MATTHÍAS Á. MATHIESEN,
fyrrverandi stjórnarformaður
PÁLL PÁLSSON,
stjórnarformaður SPH
ÞÓR GUNNARSSON,
fyrrverandi sparisjóðsstjóri
BJÖRN INGI SVEINSSON,
fyrrverandi sparisjóðsstjóri
INGIMAR HARALDSSON,
fyrrverandi aðstoðarsparisjóðsstjóri