Tíminn - 26.10.1975, Side 26
/iiA,/V *«
TÍMINN
t\ '. I h'. 1 H . .01 I. . . i | í.ii
Sunnudagur 26. október 1975.
Sigurður Bjarnason:
HVAÐ SEGIR
BIBLÍAN UM
FRAMHALDS-
LÍFIÐ?
Við lifum á timum stórstigra '
breytinga og umskipta. Jafnvel
það, sem staðið hefur óbreytt um
langan aldur, verður nú að vikja
eða breytist á einhvernhátt. Flest
verður undan að láta. Ein stað-
reynd stendur þó óhögguð: eitt
sinn verður hver að deyja.
Dauðinn hefur jafnan verið
hinn mikli óvinur mannsins.
Hann verður ávallt köld stað-
reynd, sem erfitt verður að venj-
ast. Maðurinn hefur þvi frá örófi
alda velt fyrir sér gátunni um
dauðann. Hvað verður við andlát-
ið? Skoðanir manna eru ákaflega
sundurleitar, þegar kemur til
þess að gefa svör við spurningum
um þetta efni. Margir telja, að
maðurinn hafi ódauðlega sál frá
fyrstu tiö og við andlátið gerist
svipað þvi, er stigið er yfir
þröskuld, sálin færist frá jarð-
vistarlitinu yfir i næsta tilveru-
stig. Aðrir gera ráð fyrir, að við
andlátið fari sumar sálir i
hreinsunareld en aðrar i slustað.
Margt annað hefur komið fram
um þetta efni, sem ekki er hirt um
að geta hér.
Kenningar og skoðanir manna
um þetta efni sem önnur eru fljót-
ar að taka breytingum. Það sem
er taliö bjargfast og öruggt i dag,
verður að þoka á morgun. Það
getur þvi ekki talizt viturlegt að
byggja lifsskoðun1 sina á svo ó-
traustum grunni. „Til einskis
dýrka þeir mig, er þeir kenna
lærdóma. sem eru manna boð-
orð”, (Matt. 15,9) sagði Jesús, er
hann talaði um fánýti mannlegra
kenninga.
Biblian er trúarbók kristinna
manna. Hún hefur staðið af sér
árásir efasemda og gagnrýni og
hefur reynzt vera sönn söguleg
heimild um menn og málefni.
Fornleifafræðin hefur eigi átt
minnstan þátt i að skapa það álit.
Bibllan hlýtur að vera sú örugga
lind, sem við sækjumst eftir, er
við leitum svara við þeim spurn-
ingum.sem hér hefur verið varp-
að fram.
Hvað verður við
andlátið?
Kristur svarar þessu skýrt og
greinilega i 11. kafla Jóhannesar-
guðspjalls. Náinn vinur Jesú,
Lasarus frá Betaniu, hafði veikzt
hastarlega. Maria og Marta,
systur Lasarusar, sendu strax til
JesU og báðu hann um hjálp.
JesUs lýsti dauða hans sem
svefni, þvi að hann sagði, að
Lasarus væri sofnaður. Læri-
sveinarnir héldu, að hann talaði
um hvild svefnsins. „Þvi sagði
JesUs þá með berum orðum.
Lasarus er dáinn”.
Margir bibliuhöfundar nefna
dauðann og þá oftast sem svefn.
Páll postuli sagði þetta i ræðu
sinni i Antiokkiu i Pisidiu (Post.
13,36): „ÞviaðDavið sofnaði.eft-
ir að hann hafði þjónað Guðs ráði
I sinni eigin kynslóð og safnaðist
til feðra sinna og kenndi rotnun-
ar”. Þegar þessi sami Páll skrif-
aöi hinum trúuðu i Þessaloniku,
vildihann ekki láta þeim „vera ó-
kunnugt um þá sem sofnaðir”
væru (1. Þess. 4,13) og átti þá við
hina látnu. Job sagði þetta: „Hvi
dó ég ekki i' móðurkviði..þvi þá
lægi ég nú og hvildist, væri sofn-
aðurog hefði frið” (Job 3,11—13).
Daniel talar um þá „sem sofa i
dufti jarðar” (Dan. 12,2) og mætti
þannig halda áfram að telja.
TrUlega er margt ólikt með
vanalegum svefni og svefni dauð-
ans. Af llkamlegum svefni getum
við vaknað, annað hvort af sjálfs-
dáðum eða tilstuðlan annarra.
Hins vegar vaknar enginn af
sjálfsdáðum af svefni dauðans.
Enginn mannlegur máttur megn-
ar að vekja hina dauðu. Jafnvel
móðureyrað þunna megnar ekki i
svefni dauðans að greina kvein
barna sinna, sem hún þó annars
ávallt heyrir. Aðeins Kristur
megnar að vekja látinn mann til
lifsins aftur. Hinir dauðu sofa
svefni dauðans og vita ekki neitt
allt frá andlátinu og þar til þeir
við upprisuna heyra raust
mannssonarins, þvi að sá timi
kemur er allir þeir, sem i gröfun-
um eru, munu heyra raust hans
(Jóh. 5,28).
Þegar kenning Bibliunnar um
þetta efni er rannsökuð nánar,
verður ljósar, hvers vegna dauð-
inn er nefndur svefn. Spekingur-
inn Salómon sagði þetta: „Þvi að
þeir sem lifa vita að þeir eiga að
deyja, en hinir dauðu vita ekki
neitt og hljóta engin laun framar,
þvi að minning þeirra gleymist.
Bæði elska þeirra og hatur og öf-
und, það er fyrir löngu farið og
þeireiga aldrei framar hlutdeild i
neinu þvi, sem við ber undir sól-
unni”. ,,f dánarheimum þangað
sem þú fer-, er hvorki starfsemi,
né hyggindi, né þekking, né
vizka”. Prél, 9,5.6.10. Augljóst er,
að um enga meðvitund er að ræða
eða neins konar starfsemi, vits-
munalega eða andlega. Jafnvel
guöstilbeiösla er engin: „Þvi að
enginn minnist þin (Guðs) i dán-
arheimum, hver skyldi lofa þig
hjá Helju?” „Eigi lofa andaðir
menn Drottin, né heldur neinn sá,
sem hniginn er i dauðaþögn”.
(Sálm. 6,6, 115,7). Allt þetta er
sjálfsagt og eðlilegt, þar sem
dauðinn er líkastur svefni og um
enga meðvitund er að ræða allt
frá andlátinu fram að upprisunni.
Er um afturhvarf að ræða eftir
andlátið? Jesús gerði það ljóst i
samtali sinu við Nikódemus, að
„enginn getur séð guðsriki, nema
hann endurfæðist”. (Jóh. 3,3).
Endurfæðing er grundvallar-
breyting á afstöðu og hugarfari
mannsins. Af orðum Krists er það
ljóst, að þessi breyting veröur að
gerast, áður en maðurinn fær að
sjá guðsrfki, áður en honum veit-
ist gjöf eilifs lifs. En getur þessi
breyting gerzt eftir andlátið?
Eftir upprisuna verður ekki um
breytingu að ræða, þvi að Jesús
segir, að við upprisuna munu
menn „ganga út, þeir, sem gott
hafa gjört, til upprisu lifsins, en
þeir sem ill hafa aðhafzt, til upp-
risu dómsins”. (Jóh. 5,29). Tök-
um eftir þessum orðum fre)?«r-
ans. Við upprisuna ganga sumir
inn til lifsins en aðrir tii dóms, allt
eftir þvi, hvort menn hafa sótzt
eftir lifgefandi og umbreytandi
krafti Heilags anda til endurfæð-
ingar og siðbótar eða þeir hafa
staðið i gegn slikum áhrifum.
Getur orðið um endurfæðingu
aö ræða á skeiðinu frá þvf menn
gefa upp andann og þar til þeir
risa upp? Við erum þegar búin að
sjá, að á þvi timabili er ástandi
mannsins svefni likast, svo að slik
breyting getur ekki átt sér stað
þá. Spekingurinn segir: „Þegar
óguðlegur maður deyr, verður
von hans að engu” (Orðsskv.
11,7). Sama kemur fram hjá Páli
postula: „öllum oss ber að birt-
ast fyrir dómstóli Krists, til þess
að sérhver fái endurgoidið það
sem hann hefur unnið i likaman-
um, samkvæmt þvi sem hann
hefur aðhafzt, hvort sem það er
gott eða illt”. (2. Kor. 5,10).
Kenningin um afturhvarf eftir
andlátiö er ekki komin frá kristn-
inni. Þegar i fornöld trúðu margir
þjóðflokkar á sálnaflakk, það að
sálin hyrfi til annars staðar eftir
andlát mannsins til þess að
hreinsast, þar til hún næði full-
komnun. Þessi kenning kann að
viröast aðgengileg I fyrstu, en við,
nánari athugun þjónar hún tæp-
ast öðrum tilgangi en þeim að
slæva ábyrgðartilfinningu manna
gagnvart þessu lifi og eilifum
verömætum. Kristin trú gerir það
ljóst að þetta lff er reynslutimi,
sem sker úr um afstöðu manna til
eiliföarinnar og vilja manna til aö
veita viðtöku hjálpræðinu i Jesú
Kristi.
Upprisan
Oft er sagt, að Gamla testa-
mentið sé þögult um upprisu-
kenninguna, en sú fullyröing á
ekki við rök að styðjast. Glögg-
lega má sjá, að bæði ættfeður og
spámenn báru gott skyn á þetta
efni og að þeir settu von sina á
upprisuna. Við lesum i 1. Sam.
2,6: „Drottinn deyðir og lifgar,
færir til Heljar niður og leiðir upp
þaðan”. Davið konungur og
sálmaskáld hefur þetta að segja
um þetta efni: „Þú munt láta oss
lifna viþ af nýju og láta oss aftur
stiga upp úr undirdjúpum jarð-
ar”. Sálm. 71,20. Spámaðurinn
Jesaja talar um upprisuna sem
dýrlega von fyrir fólk Guðs:
„Hann mun afmá dauðánn að ei-
lifu, og herrann Drottinn mun
þerra tárin af hverri ásjónu og
svívirðu sins lýös mun hann burt
nema af allri jörðinni, þvi að
Drottinnhefur talað það”. „Menn
þinir sem dánir eru, skulu lifna”.
Jes. 25,8, 26,19.
Þegar við opnum Nýja testa-
mentið ber fyrst áð nefna orð
frelsarans: „Undrist ekki þetta,
þvi að sú kemur stund, er allir
þeir, sem i gröfunum eru, munu
heyra raust hans og þeir munu
ganga út, þeir sem gott hafa
gjört, til upprisu lifsins, en þeir
sem illt hafa aðhafzt til upprisu
dómsins”. Jóh. 5,28. Allir, sem
deyja eru lagðir i gröf. En á sin-
um tima munu þeir heyra raust
Krists. Hann getur vakið þá til
lifsins. Hann hefur lofað að gera
það á „efsta degi” (Jóh. 6,44).
Þetta kemur lika fram I samtali
Jesús og Mörtu. Þegar Jesús
gekk til Betaniu til að vekja
Lasarus upp, tók Marta á móti
honum með svofelldum orðum:
„Herra, ef þú hefðir verið hér,
væri bróðir minn ekki dáinn”.
Jesús segir við hann: „Bróðir
þinn mun upp risa”. Marta segir
við hann: „ég veit, að hann mun
upp risa I upprisunni á efsta
degi”. Marta bar i brjósti sér
upprisuvonina. Þessi orð vitna
um bjargfasta trúogdýrlega von.
Það er rétt aö veita þvi athygli,
aö þau ræða ekki um það, að sáí
eða andi Lasarusar sé I sælustað
— á himni eða I riki dauðra —
strax að afloknu jarðvistarlifi.
Trúlega hefði það verið gert, ef
um það hefði verið að ræða. Það
sem hins vegar vekur bjartar
vonir I brjóstum þeirra er hugs-
unin um upprisuna.
Og nú gripur Jesús tækifærið til
að fræöa Mörtu um þætti þessa
máls, sem henni voru enn ekki
nógu vel ljósir, nefnilega hver
hann i rauninni var. Hann sagði:
„Ég er upprisan og lifið. Sá, sem
trúir á mig mun lifa þótt hann
deyi. Og hver sá sem lifir og trúir
á mig, hann skal aldrei að eilifu
deyja. Trúir þú þessu?” Jóh.
11,25.26. Kristur er frumgróöinn.
íhonum risa allir upp og sá, sem
trúir á hann erfir eilift lif. Hann
„mun lifa” á morgni upprisunn-
ar, „þótt hann deyi”. „Hann skal
aldrei aö eilifu deyja” — dauðinn
mun alls ekki um aldur hafa tak á
honum.
Páll taldi það afar þýðingar-
mikið, að kristnir menn skildu til
hlitar kenningu Krists um uppris-
una. Fyrra bréf hans til Þessa-
lonikusafnaðar ber ljósan vott
um þetta:
„Ekki viljum vér, bræður,
láta yöur vera ókunnugt um þá
sem sofnaöir eru, til þess að þér
séuö ekki hryggir eins og hinir
sem ekki hafa von. Þvi að ef vér
trúum þvi, að Jesús sé dáinn og
upprisinn, þá mun Guð sömuleið-
is fyrir Jesúm leiða ásamt honum
fram þá sem sofnaðir eru. Þvi að
það segjum vér yður og höfum
fyrir oss orð Drottins, að vér, sem
lifum og eftir erum viö komu
Drottins, munum alls ekki fyrri
verða en hinir sofnuðu. Þvi að
sjálfur Drottinn mun með kalli,
með höfuðengils raust og með
básúnu Guðs, stiga niður af
himni.og þeir.sem nánir eru i trú
Byggingalánasjóður
W Kópavogs
A
iS&J
Hér með er auglýst eftir umsóknum um
lán úr Byggingalánasjóði Kópavogs.
Skilyrði fyrir þvi að lánbeiðanda verði
veitt lán úr sjóðnum eru þessi:
a. að hann hafi verið búsettur i Kópavogi
a. m.k. 5 ár.
b. að ibúðin fullnægi skilyrðum Húsnæðis-
málastjórnar um lánshæfni úr Bygginga-
sjóði rikisins.
c. að umsækjandi hafi, að dómi sjóðs-
stjórnar, brýna þörf fyrir lánsfé til þess að
fullgera ibúð sina.
Við úthlutun lána úr sjóðnum skulu þeir
umsækjendur, sem flesta hafa á framfæri
sinu ganga fyrir að öðru jöfnu.
Lánsumsóknum skal skila til undirritaðs
fyrir 1. nóvember n.k.
Kópavogi, 9. október 1975.
Bæjarritarinn i Kópavogi.