Fréttablaðið - 19.04.2008, Blaðsíða 70

42 19. apríl 2008 LAUGARDAGUR
Tíu ára afmæli V-dagsins
var haldið hátíðlegt í Super-
dome-íþróttahöllinni í New
Orleans um síðastliðna helgi.
Sunna Dís Másdóttir fylgdi
þeim Þóreyju Vilhjálmsdótt-
ur, Hildi Sverrisdóttur og
Ingibjörgu Stefánsdóttur til
borgarinnar.
Þ
að eru einungis fimm dagar liðn-
ir frá því að Eve Ensler bað þátt-
takendur í Superlove, tíu ára
afmælishátíð V-dagssamtak-
anna, velkomna til „píku Banda-
ríkjanna“, þegar blaðamaður hittir þær
Þórey Vilhjálmsdóttur og Hildi Sverris-
dóttur á töluvert hljóðlátara, og minna
bleiku, kaffihúsi í Reykjavík. Þær ferðuð-
ust til New Orleans, ásamt Ingibjörgu Stef-
ánsdóttur, sem fulltrúar íslenska V-dags-
ins, sem hefur verið haldinn hér á landi frá
árinu 2002. Eftir erfiðleika á síðasta ári
ákvað stjórn V-dagssamtakanna að taka sér
hlé frá V-dagshaldi í ár. Eins og Þórey sagði
í viðtali við Fréttablaðið fyrr í mánuðinum
leit stjórnin svo á að förin til New Orleans
yrði þeim tækifæri til endurbyggingar og
til að fá innblástur að áframhaldandi starfi.
Hún segir það svo sannarlega hafa orðið
raunin.
Alþjóðlegur innblástur
„Við fengum tvímælalaust innblástur, og að
miklu leyti frá því alþjóðlega baráttufólki
sem við hittum. Þegar maður sér hvað þau
hafa verið að gera frábæra hluti langar
mann einhvern veginn alltaf til að gera
betur og meira. Það hefur mikil áhrif á
mann,“ segir Þórey. „Við erum mjög þakk-
látar fyrir að hafa komist þetta, sem við
gátum gert vegna dyggs stuðnings frá
Landsbankanum, sem hefur stutt við bakið
á okkur frá upphafi,“ bætir hún við.
„Okkur fannst líka áhugavert að þrátt
fyrir að við kæmum frá svona ólíkum
menningarheimum og aðstæðum fann hver
einasta manneskja þarna inni samhljóm í
því af hverju við vorum þarna,“ segir Hild-
ur. „Það er mikilvægt fyrir okkur að fara á
svona atburð, því þar er svo mikil nálægð
við konur sem búa yfir gríðarlega mikilli
þekkingu á þessum málaflokki, og því auð-
velt að búa til tengslanet. Við kynntumst til
dæmis tveimur konum sem eru báðar fram-
arlega í baráttunni gegn mansali. Önnur er
yfir þeirri deild hjá Sameinuðu þjóðunum,
og hin er að framleiða kvikmynd um man-
sal í Nepal. Nú eru því hæg heimatökin að
nota þekkingu þeirra til að taka þetta mál-
efni upp á Íslandi, og það er eitthvað sem
við munum eflaust nýta okkur,“ segir hún.
Ísland beitir sér fyrir Kongó
Á umfangsmikilli dagskrá ráðstefnunnar
voru meðal annars pallborðsumræður með
fulltrúum samtakanna víða að úr heimin-
um. Þórey tók þátt í einum slíkum, þar sem
saman voru komnar baráttukonur frá
Bandaríkjunum, Kenía, Gvatemala, Pakist-
an og Filippseyjum. Á öðru pallborði ræddu
fulltrúar frá New Orleans, Króatíu, Kongó,
Afganistan og Írak um stöðu kvenna á
átakasvæðum. Sérstakri athygli var beint
að Kongó, sem verður í brennidepli á næsta
ári, þegar V-day og Unicef opna áfanga-
heimili, City of Joy, fyrir stúlkur og konur
við Panzi spítalann í Bukavu, þar sem lækn-
irinn Dr. Denis Mukwege hlúir að stúlkum
sem hefur verið misþyrmt skelfilega. Stjórn
íslensku samtakanna hefur ákveðið að taka
þátt í verkefninu í Kongó á næsta ári.
„Þetta verður í fyrsta skipti sem við
munum taka þátt í svona alþjóðlegu bar-
áttumáli samtakanna. Þau velja eitt svona
verkefni á hverju ári, en hingað til höfum
við alltaf einbeitt okkur að Íslandi,“ útskýr-
ir Þórey. „Það var alveg frábært að fá að
hitta Dr. Mukwege, hlusta á hann og kynn-
ast honum og því sem hann og Christine
Schuler Deschryver, sem starfar líka í aust-
urhluta Kongó, eru að gera. Hann sagði
okkur til dæmis sögu af fjórtán ára stelpu
sem hann tók á móti í skelfilegu ástandi, og
þurfti að senda aftur út í heiminn skömmu
síðar. Hún kom til baka tveimur árum síðar
og hafði þá aftur verið nauðgað og var
komin með eyðni. Þá finnur maður hvað það
er mikil þörf fyrir einmitt þetta áfanga-
heimili,“ segir hún.
Starf íslensku V-dagssamtakanna á næsta
ári verður með allt öðrum áherslum en
venjulega, en eins og Hildur bendir á hefur
barátta þeirra hingað til ekki heldur verið
með nákvæmlega sama sniði og í flestum
öðrum löndum.
„Við ákváðum strax að fara ekki sömu
leið og samtökin gera yfirleitt, sem er að
halda viðburði í kringum Píkusögur, safna
peningum og leggja í einhver ákveðin,
eyrnamerkt verkefni. Íslensku samtökin
eru líka þau einu sem aldrei hafa fengið
peninga frá alþjóðlegu samtökunum. Við
höfum haft aðrar áherslur og kannski ekki
heldur fundist réttlætanlegt að það ætti
frekar að nota peningana þar sem þörfin er
brýnni. Á Íslandi er mun meiri þörf á
almennri hugarfarsbreytingu gagnvart
ofbeldi gagnvart konum. Núna ætlum við
að skipta aðeins um áherslur og reyna að
safna fé til styrktar þessu verkefni, þó við
séum auðvitað alls ekki hætt að reyna að
breyta hugarfarinu hér á landi,“ segir Hild-
ur.
Eftirtektarvert starf á Íslandi
Það liggur í augum uppi að sá veruleiki sem
íslensku samtökin starfa í er talsvert frá-
brugðinn þeim sem til dæmis afgönsku og
írösku fulltrúarnir töluðu um á ráðstefn-
unni. Íslensku samtökin þykja þó eftirtekt-
arverð um margt. Ráðstefnugestum þótti
ekki síst mikið til þess koma að íslenskar
alþingiskonur hefðu tekið þátt í uppsetn-
ingu á Píkusögum hér á landi, og að forseti
Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, væri
fyrsti „Vagina Warrior President“ í heimi.
„Eve og stjórnin öll eru mjög hrifnar af
því sem við höfum verið að gera, sem er
mjög gaman og mikil viðurkenning fyrir
okkur. Við höfum kannski verið svolítið
frumleg í okkar starfi, og kannski frum-
legri en við gerðum okkur grein fyrir til að
byrja með,“ segir Þórey.
„Fyrsti fundurinn sem við áttum með
Eve, þegar hún kom til landsins árið 2005,
var líka svolítið fyndinn. Við héldum fund í
Bláa lóninu, Þórey var með PowerPoint
kynningu og við sögðum þeim frá mark-
miðunum okkar og stefnumótun, hvernig
við vildum vinna þetta og hafa V-daginn.
Eve sagði eftir á, „Þetta er fyrsti V-dags-
fundurinn sem ég kem á þar sem einhver
annar en ég byrjar að tala“,“ segir Hildur
og hlær við.
„Þær fengu líka svolítið sjokk á V-degin-
um 2005. Það er yfirleitt alltaf sama form á
V-deginum, þar sem einræðurnar í Píku-
sögum eru til dæmis alltaf fluttar í sömu
röð og þar fram eftir götunum. Við vorum
búnar að fá leyfi til að breyta því aðeins, en
þær vissu svo sem ekkert nákvæmlega
hvernig. Þeim brá svolítið þegar þær sáu V-
daginn hér, því við höfðum bara valið þær
einræður sem við vildum nota og vorum
með fullt af atriðum inn á milli, eins og við
höfum alltaf gert. Þær skildu ekkert hvað
var að gerast, en urðu mjög hrifnar af
þessu formi,“ útskýrir Þórey.
„Það skemmtilega var að á laugardags-
kvöldinu í New Orleans, þar sem Píkusögur
voru settar upp með fullt af Hollywood-
stjörnum, sáum við að þær höfðu notað
svipað form og það sem við höfðum lagt
upp með,“ bætir Hildur við.
Superlove í sárri borg
Dagskrá Superlove markaðist að miklu
leyti af því að hátíðahöldunum hafði verið
valinn staður í New Orleans, borg sem er
enn í sárum eftir að fellibylurinn Katarína
reið þar yfir í ágúst 2005.
„Það má segja Eve Ensler til hróss að hún
hefur mjög gott næmi fyrir því á hvern er
hallað í heiminum hverju sinni. Það var
algerlega tímabært að vekja athygli á því
hvað átti sér stað þarna, því fjölmiðlaum-
fjöllun virðist hafa verið svolítið ábótavant,
og alls ekki verið fjallað um allt sem átti
sér stað,“ segir Hildur.
„Það var greinilega mikil stemning fyrir
Superlove í borginni, og fólk, bæði konur
og karlar, var mjög þakklátt fyrir að Eve
hefði valið þessa borg fyrir afmælið, því
það hefði náttúrulega getað verið haldið
hvar sem er,“ skýtur Þórey inn í.
„Það er sannfæring Eve að stríð bitni oft-
ast verst á konum, þó að myndirnar sem við
sjáum í sjónvarpinu séu yfirleitt af karl-
mönnum með byssur, og hún hefur talað
mikið um aðstæður kvenna á stríðshrjáð-
um svæðum“ segir Hildur. „Í New Orleans
talaði hún hins vegar um stöðu kvenna í
aðstæðum þar sem samfélagið hreinlega
brotnar. Þær verða svo auðveld fórnarlömb
í þeirri eymd og biturð og gremju sem
skapast í slíkum aðstæðum, eins og átti sér
stað inni í Superdome, þar sem fleiri þús-
und manns leituðu skjóls frá fellibylnum,“
útskýrir Hildur. „Það gerðust greinilega
svo hræðilegir hlutir þarna að það var lítið
um þá talað, enda ríkti þar algjör lögleysa.
Konunum í New Orleans var mikil virðing
sýnd með því að halda hátíðina þarna, og
svo sá V-dagurinn líka um að flytja tólf
hundruð konur aftur heim um þessa helgi,
konur sem höfðu ekki snúið aftur eftir
storminn,“ bætir hún við.
Áþreifanlegur árangur
Á fimmtudagskvöldinu, degi áður en hin
eiginlega dagskrá Superlove hófst, fengu
íslensku fulltrúarnir beina innsýn í þá upp-
byggingu sem er enn í gangi eftir Katarínu.
Þeim, ásamt öðru baráttufólki og þeim stór-
stjörnum frá Bandaríkjunum sem einnig
tóku þátt í atburðinum, var þá boðið til
kvöldverðar í nýuppgerðri kirkju í fátækra-
hverfi í borginni.
„Eftir Katarínu kynntist Eve konu sem
heitir Miss Pat. Hún var úr fátækrahverfi,
og var alveg miður sín yfir því að kirkjan
hennar, sem var hornsteinn samfélagsins
og vettvangur til að hjálpa fólki sem hafði
það enn verra, hefði eyðilagst í stormin-
um,“ útskýrir Þórey. „Eve sá hvað þetta var
henni mikilvægt, safnaði fé og lét byggja
kirkjuna aftur. Á fimmtudagskvöldinu tóku
Miss Pat og hennar fólk á móti okkur með
heimatilbúnum mat sem þær höfðu verið
að elda frá því klukkan sex um morguninn.
Það var alveg dásamlegt, og svo gaman að
finna hvað þetta snertir þau beint og hvað
þau voru þakklát. Á sama tíma sá maður
hvað stormurinn hefur breytt miklu. Þetta
hverfi var alveg lokað, það var dregið fyrir
glugga og enginn var á ferli. Áður var það
víst þannig að fólk sat úti á pöllunum sínum,
allir umgengust alla og það var mikil stemn-
ing á götunum. Núna snýst þetta ekki bara
um að það séu allir farnir, því þeir sem eru
eftir eru hræddir. Þegar fólk hefur það
verra verður meira um glæpi og eymdin
eykst. Þetta er vítahringur,“ segir Þórey,
sem segir það hafa verið frábæra hvatn-
ingu að sjá á svo áþreifanlegan hátt hverju
samtökin geta fengið breytt.
„Sérstaklega af því að við hérna á Íslandi
erum helst að berjast við ósýnilegan óvin,
því hugarfar er ekki beint áþreifanlegt.
Þetta er ekki eins og í stríði þar sem það er
augljóst hver óvinurinn er. Við erum bara
með svona fræðilegan óvin sem við vitum
ekki alveg hver er, en við erum að reyna að
tala við hann og ætlum að halda því áfram,“
segir Þórey.
Afmælisveisla í New Orleans
EVE ENSLER Höfundur Píkusagna og upphafsmann-
eskja V-dagsins, Eve Ensler, bauð þátttakendur
á Superlove velkomna til „píku Bandaríkjanna“,
New Orleans. Hún kom einnig fram á uppsetningu
á Píkusögum á lokakvöldi ráðstefnunnar, ásamt
stjörnum á borð við Jane Fonda, Jennifer Hudson,
Rosario Dawson og Jennifer Beals.
NORDICPHOTOS/GETTY
ALÞJÓÐLEG BARÁTTA Þórey Vilhjálmsdóttir tók þátt í pallborðsumræðum með fulltrúum V-dagsins frá
löndum á borð við Pakistan, Kenía og Filippseyjum.
KONGÓ Í FÓKUS V-dagurinn mun á næsta ári beina
sjónum sínum að Bukavu í Kongó, þar sem Dr.
Denis Mukwege og baráttukonan Christine Schuler
Deschryver taka á degi hverjum á móti stúlkum
sem hefur verið nauðgað og misþyrmt.
SUPERLOVE Þær Hildur Sverrisdóttir, Ingibjörg Stefánsdóttir og Þórey Vilhjálmsdóttir voru fulltrúar íslensku
V-dagssamtakanna á tíu ára afmælishátíðinni í New Orleans um síðustu helgi.