Réttur - 01.07.1917, Síða 58

60
Réttur
um hjá alþjóð manna og hafi gegnsýrandi áhrif á alla
hagsmuni og viðskiftalíf þjóðarinnar.
Annað mál er það, að orkað getur tvímælis á hvern
hátt þessi skattabreyting eigi að framkvæmast. Fyrir mitt
leyti er ég ekki í neinum vafa um, að sjálfsagt sé og
heppilegast að láta skattinn (leiguprósentuna) vera lágan
í fyrstu, en fara svo smáhækkandi á alllöngum tíma, þar
til fullri leigu nemur, miðað við almenna innlánsrentu
peninga. Auk þess sem sú aðferð fellur betur við al-
menna framþróun, kemur hún vægar við þá einstaklinga,
sem miðað við núgildandi landeignahugmyndir þykjast
verða hart úti við skattabreytinguna eða eru nýlega bún-
ir að leggja eign sína í skattskylt land.
Á meðan leigan nær ekki hámarki sínu, eða ef það,
mót vonum, kemur í Ijós, að hún hrekkur ekki þá fyrir
gjöldunum, yrði auðvitað að halda ýmsum öðrum skött-
um, eða breyta til þeim skattstofnum öðrum, sem fyrir
hendi eru, og liggur þá næst að benda á skattþol og
skattskyldu ýmsra stórra atvinnurekenda, einkum við
sjávarútveg, sem eins og áður er fram tekið er ekki að
fullu fram komin í landverðinu meðan útvegsstöðvar eru
ekki uppteknar. Með núgildandi skattaskipulagi bera þeir
tillölulega litlar álögur frá hvaða sjónarmiði sem á er
horft, en þar sem annarsstaðar þarf sú réttlætisregla að
gilda, að opinberu gjöldin sé greidd í réttu hlutfalli við
þau afnot og forréttindi, sem hver einstakur nýtur af
alménnum auðsuppsprettum og vaxandi framförum. Með
þá algildu grundvallarreglu fyrir augum á slík skatta-
breyting eins vel við hér í framtíðinni eins og hvar ann-
arsstaðar.
Það er mörgum þyrnir í augum, að hér verði svo erf-
itt með 'mat á landi, en um það atriði er rætt í íyrri
hluta þessarar greinar og skal vísað til þess, með þeirri
útskýringu að það mun koma fram, að sú sundurgrein-
ing fasteignanna við matið, sem slík skattabreyting krefst,
mun létta matsstarfið, er frá líður. Nú er að bíða þess