Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 45

Þjóðjarðasala og landleiga 47
ekki látin föl við fyrsta böð; hún hleypur ekki meðan,
og getur hækkað í verði, þó eigandinn eða umráðand-
inn geri ekkert fyrir hana. — það munu ýmsir hafa góða
reynslu af þvi, sem hafa átt lóðir í kaupstöðum!
Eins og áður er fram tekið, er það almenningshagur,
að jarðaverð sé lágt, og það byggist á þeirri einföldu
orsök, að það eru vanalega tíu um að kaupa eða taka
á leigu, þar sem einn er um að selja eða leigja, ogjarð-
eigendur geta því haft einokun á jörðinni, þareð hún er
þess eðlis, að ekki verður við hana bætt. Það er sú ein-
okun, sem hefir miljón-faldað lóðaverð í stórborgum, og
þó jafnframt knúið fólk til að búa niðri í jörðinni og í
30 lofthæða húsum eða hærri.
Alt að fáum árum má heita. að jarðaverð hafi verið
hlutfallslega lágt hér á landi, ekki sízt, ef frá er skilið
verð á lóðum í helztu kaupstöðum, og á jörðúm í kring-
um þá. Að jarðaverð hefir haldist svo lágt í landbúnað-
arsveitum, mun aðallega eiga rót sína að rekja til þess
almenna vantrausts, sem hefir verið á íslenzkum land-
búnaði, og meðal annars hefir komið fram í ragleika
bankanna í því að lána fé gegn jarðarveðum, nema þá
sem svaraði nokkrum hluta virðingarverðs þeirra.
F*essi ragleiki er því torskildari, sem vitanlegt er, að
virðingamenn jarða hafa hingaðtil farið mjög varlega í
sakirnar yfirleitt. Hefir sú varkárni eigi lítið stuðlað að
því, að haida jarðaverðinu niðri hér á landi. Pað skal ó-
sagt látið, hvort þessi viðleitni virðingamannanna er
sprottin af því, að þeir sjái hag almennings í því, að
halda jarðaverðinu lágu, eða hinu, að þeir byggja á göml-
um aðferðum, sem gefa þessa rtiðurstöðu, en hvort
heldur er, þá er full ástæða til þess einmitt nú, að at-
huga gaumgæfilega á hvaða grundvelli muni hgpgt að
komast sem næst sannvirði jarða. Pað er fyrsta skilyrð-
ið fyrir, að menn geti lagt réttlátan dóm á væntanleg
störf fasteignamatsnefndanna.
Auðvitað er það, að oftast hafa þeir menn viljað finna