Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 23

Nýir straumar 25
hugsæi og samkend, breiðist um heiminn. (Selma Lager-
löf, Kipling o. fl.)
Trúarlífið hefir einnig orðið snortið af þessari samúð-
aröldu. Nýja guðfræðin vill samrýma trúna nútímaþekk-
ingu, og leggur mesta' áherzlu á eftirbreytni frelsarans.
Ótal félög hafa verið stofnuð af trúuðu fólki til líknar-
starfsemi, og aldrei hefir áður þekst jafnstórt bræðrafélag
æskumanna, sem K. F. U. M.
Utan við trúarsviðið eru að eflast ýms alþjóðafélög til
líknar og jojóðheilla (t. d. Rauði krossinn og Templarar),
og svo að segjaíhverju [D'orpi eru líknarfélög bágstaddra.
En merkastar eru þó þær breytingar, sem orðið hafa í
stjórnmálum og almennutn félagsmálum, og allar stefna
í samúðar- og samvinnuáttina. Má þar nefna jarðskatts-
menn (Georgista), Jafnaðarmenn (Sósíalista), Stjórnleys-
ingja (Anarkista) og Samvinnufélaga (Co-operatista).
Að visu beita þessar stefnur nokkuð mismunandi að-
ferðum, reyna ýmsar leiðir, en allar göturnar eru þó sam-
hliða — leiða að sama takmarki. Allir vilja þeir gera þekk-
ingu og velmegun að almenningseign —með aukinni sam-
úð og satnvinnu. Lifsskoðunin er hin sama, undirstaða
kenninganna er bjartsýnið; trúin á félagsdygðirnar gerir
þá alla að samherjum, og andstæðingum samkepnis-
manna, sem telja eigingirnina aðal-einkunn mannsins, og
byggja á hentii lífsskoðun sína.
Stjórnleysingjar eru, ef til vill, bjartsýnastir, þar sem
þeir hyggja að manneðlið sé svo gott, að allir mundu
skipa sér í eðlilegan félagsskap, og lifa saman í eindrægni,
óðar en valdokinu yrði létt af. Reir vilja byggja alt aö
neðan, með frjálsum félagsskap.
(afnaðarmenn vilja, aftur á móti, byggja a.lt að ofan,
og láta ríkið vera upphaf alls.
Jarðskattsmenn standa í raun og veru mitt milli þess-
ara flokka. Reir vilja gera nokkurn liluta þjóðareignarinn-
ar (jarðarleiguna) að ríkiseign; en láta hinn hlutann ó-
háðan öllum lagahöftum og hömlum.