Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 15

17
Sveitcilif i kaupsiöðum
hófi og auðmennirnir raka sarnan fé við kaup og sölu
þeirra. En til þess að húsin geti borgað sig á svo dýr-
um grunnum, verður húsaleigan dýrari ög dýrari, og af
því leiðir aftur að fátæklingar sjá sér ekki fært, að leigja
sér nema svo litlar íbúðir, að þar geta hvorki fullorðnir
né því síður börnin þrifizt, og versnar éptir því sem ó'-
megðin vex. í litlum, dimmum kytrum hefst fjölskyldan við,
og í sama herbórginu er sofið og liafst við á daginn,
matur eldaður, þvottar þvegnir o. s. frv. Par skín aldrei
sól, og ef börnin fara út, tekur ekki annað við enn dimm-
ur, þröngur húsagarður, gróðurlaus og óþrifalegur; en
úti á strætunum er þeim ekki óhætt vegna hinnar feikna-
miklu umferðar af vögnum og mönnum. Til að nota
hinar dýru húsalóðir sem mest, eru húsin byggð hærri
og hærri, þó hvergi nái það slíku hámarki sem sumstað-
ar í Ameríku, þar sem eru þrítuglypt hús og meira.
Til þess að komast út úr þessum ógöngum, eru menn
farnir að byggja bæi með nýju sniði — sveitaborgir sem
höf. kallar — (e. garden cities, d. Havebyer). Sveitaborg-
ir mega þær kallast af því að þær sameina kosti sveita-
og bæjalífs. Minnist höf. á þrjá þessháttar bæi — Port
Sunlight (þar sem sólskinssápan er búin til og uppruna-
lega er byggður fyrir eigendur og verkamenn sápuverk-
smiðjunnar), Bournville, sem líka er á Englandi og Hel-
lerau á Pýzkalandi. Pessi kafli um sveitaborgirnar hefði
mátt vera ýtarlegri, því þar komum við að þýðingar-
mesta málefninu, sem vér íslendingar eigum að láta til
vor taka, því í þá áttina á að stefna hér í framtíðinni.—
Sú menning er á villigötum, sem leyfir auðkýfingum að
byggja himinháar hallir, sem skyggja á ljósið- fyrir fá-
tæklingum, og reykspúandi verksmiðjur, sem eitra loptið
fyrir þeim og svo fá vesalingarnir fyrir ránverð herberg-
iskytru til íbúðar, sem mannlegar verur geta varla þrifizt
í, heldur visnað og veiklast til að verða sóttkveikjum að
bráð.
2