Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 28

30
Réttur
hlýtur að verða barátta milli ólíkra lífsskoðana og ólfkra
hagsmuna — barátta mi11 i hins nýja og gamla tíma, milli
einstaklingshyggju og samvinnustefnu — framsóknar og
afturhalds.
Einstaklingshyggjan hefir verið, eins og eg gat um áð-
ur, einvöld í stjórnmálundm. Samvinnustefnan er að ná
tangarhaldi á hugum margra landsmanna. En í framtíð-
inni munu þessar stefnur heyja einvígi á öllum sviðum
sljórnmálanna. Skulum við nú líta á hin Tielztu þeirra,
og gæta að líkunum til þessa.
Skattamálin eru einna merkust allra löggjafarmála. Eins
og nú stendur, eru skattar lagðir á eftir grimmustu og
óhlífnustu einstaklingshyggju. Aðaltekjur landssjóðs, sýslu-
félaga, presta og kirkna, eru nefskattar, sem leggj-
ast jafnt á fátæka sem ríka. Vegagjöldin eru jöfn á fá-
tækum sem ríkum. Sýslusjóðsgjöld og bjargráðasjóðs-
gjaid munu víðast heimtuð inn sem nefskattur, enda er
svo að sjá, sem lögin ætlist til þess.
Vörutollur, kafíitollur og sykurtoliur — aðaltekjustofn-
ar landssjóðs eru hreinir og beinir nejskattar, eða verra
en það. Þeir hvíla þyngst á játœkum ómagamönnurn,
einkum í kaupstöðum. Vörurnar, sem 'þeir hvíla á, eru
hreinar og beinar nauðsynjavörur, sem engir neita sér
um, hve mikið sem fátæktin kreppir að. Einhleypir eða
fjölskyidufáir nurlarar sleppa lang léttast.
En fram úr öllu hófi keyrir þó skattur hinnar »réttlátu«
kirkju. — Tollarnir eru grímuklæddir nefskattar. En þing-
ið lætur sér sæma að leggja á beinan kirkjuskatt, sem er
jafn þungur á karlægum ómaga og fullhraustum miljóna-
manni.
— Óhugsandi er að allir verði framvegis sanimála um
þetta jafnrétti. Samvinnumenn hljóta að krefjast þess, að
skattarnir séu lagðir á gjaldþol manna, en eigi á ómegð
þeirra. En ýmsir rnunu halda fram núverandi skattastefnu.
Hér verður því háð hörð barátta milli íhalds og fram-
sóknar, samúðar og sérhygðar. — Samvinnumennirnir