Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 30

32
Réitur
Pjóðjarðasalan ber þar glöggastan vottinn. Þinginu
hefir eigi skilist, að svo mætti tryggja og bæta ábúð opin-
berra eigna, að jafngóð væri eða betri en sjálfsábúð. Og
nú er það alkunnugt orðið, að landið gefur árlega efn-
uðum bændum marga tugi þúsunda undir yfirskyni kirkju-
jarða- og þjóðjarðasölu. Um þetta geta menn sannfærst,
ef menn bera saman söluverð opinberra eigna og annara
jarða í héraði sínu.
Jarðabótastyrknum er skift mest til efnaðra bænda (alt
miðað við dagsverkatölu). Og fáir fátækir leiguliðar munu
hafa fengið ræktunarsjóðslán eða verðlaun. Hér er aldrei
litið á mismunandi nytsemi jarðabótanna, eða ólíkan hag
vinnenda.
Nýbylamálið hefir einnig verið á döfinni. En þinginu
hefir varla dottið í hug að fjölga sjálfstæðum bændum,
með sundurskifting stórjarða í jöjn býli, eða með nýbygð-
um við vatnsveituengjar og í afdölum — heldur hefir
það viljað skapa nýja öreigastétt, öðrum háða með at-
vinnu og landsnytjar. Að þessu stefnir grasbýlamálið, ef
vel er að gáð. En aldrei hefir verið reynt að koma því
í framkvæmd.
Bankamálin eru nátengd búnaðarmálunum, eins og
öllum öðrum atvinnumálum. Undanfarin ár hefir lánsfé
landsins verið mestmegnis í höndum kaupmanna og út-
gerðarmanna. Bankarnir hafa eigi lánað bændum, nema
með illu og okurkjörum (sbr. afföll veðdeildarbréfanna).
Vegna fjárskorts hafa allar breytingar og frámfarir í land-
búnaði hlotið að verða hægfara. — Stefnan í landbún-
aðarmálum hefir verið afturhaldsstefna, mótuð af einstak-
lingshyggju. — En nýi tíminn hlýtur að heimta meiri
framsókn og jafnrétti.
Samvinnumennirnir nýju munu krefjast þess, að hálf-
gjöfum opinberra eigna linni, en erfðaábúð og fullrétti
leiguliða komi í staðinn. F*eir munu krefjast þess að
stærstu opinberar eignir séu boðnar til skifta í jafnbýli,
óg styrknum til jarðabóta og ræktunarsjóðsvöxtunutn sé