Réttur - 01.07.1917, Blaðsíða 40

42
Réttur
frá sama manni og því eign hans skapað möguleika til
atvinnubóta og fésyslu, sem margfaldaði peningana í
höndum skuldunautar, — þeir hafa með því skapað auk-
ið verðmæti. En þennan verðmætisauka reynir lánar-
drottinn ekki að heimta, enda mundi engum koma til
hugar að láta hann af hendi. — Svo er annars að gæta,
sem jafnan er hlaupið yfir í rökfærslu landeiganda. Hvaða
gagn er að skilyrðum lands til umbóta og aukins verð-
mætis, ef mannvit og atorku vantar hjá þeim, sem landið
nytjar? Og hvaða gagn er að eðli peninga til ágóða, ef
klaufi fer með þá, sem kann ekki að nota þá til hags-
munabóta? í báðum tilfellum veldur maðurinn mestu um,
sá, sem á heldur..
Hér ert þú þess vegna órétti beittur, Ari minn, órétti,
sem sumpart er verndaður af hlutdrægri löggjöf, sum-
part af skorti skýrra lagaákvæða í þessum efnum, svo
að komið hefir í stað slíkra ákvæða ranglát hefð aflhaf-
ans. Ábúðarlöggjöf okkar er eins og götótt flík. Pess
vegna þarf að gera aðra nýja, haldgóða og holla. því
ábúðarlöggjöfin getur verið lyftistöng fyrir landbúnað-
inn, ef hún er góð. Og hún á að vera það. En eins og
hún er, getur hún það ekki. Hún hefir svo hrakið menn
út á glapstigu. Falskir draumar um sjálfsábúð, — draum-
ar, sem núverandi ástand hefir sumpart vakið; en er þó
að ýmsu leyti þröskuldur í vegi fyrir því, að þeir ræt-
ist, — hafa leitt fjölda manna út í dýr og erfið jarða-
kaup og bundið með því hendur þeirra margra að meira
eða minna leyti til framkvæmda í jarðabótum. Og lög-
gjafarvaldið hefir hlaupið í fangið á þessari 'óheillastefnu
með því að grejða götu þjóðjarðasölunnar. Ég vil ekki
spá neinum hrakspám. En mér kæmi það ekki óvart, þó
þess gerðust dæmin, áður en langt um líður, að jarðir,
sem fyrrum vóru örugg og friðhelg þjóðareign, verði —
ekki í sjálfsábúð, eins og til er ætlast, — heldur í hönd-
unum á útlendu auðvaldi og »spekúlöntum«. Og þá er-
um við í voða, —