Réttur - 01.07.1930, Síða 40

256
MARXISMINN
[Rjettur
breytzt hefir í peninga, samkvæmt þróun vörufram-
leiðslunnar, sbr. »Obrok« í gamla Rússlandi) og loks
í auðmagnsrentu, þar sem atvinnurekandinn kemur í
stað bóndans í landbúnaðinum og vinnur landið með
því að nota launa-vinnu. í sambandi við þessa lýsingu
á »uppruna auðvalds-jarðrentunnar« verður að vísa til
ótal róttækra skýringa Marx á þróun auðvaldsstefn-
unnar í landbúnaðinum. (Eru skýringar þessar sér-
staklega mikilvægar löndum þeim, sem eru á eftir tím-
anum eins og t. d. Rússland).
»Breyting afurðarentunnar í jreningarentu skapar eigi aðeins
að óhjákvæmilegu stétt eignalausra dagiaunamanna, er selja
vinnu sína við fé, heldur er breytingin sjálf einnig boðuð af
sköpun þessarrar stéttar. Meðan breytingin var að hefjast, og'
þessa nýju stétt var aðeins að finna sundraða og' dreifða, hafði
sú venja þróazt með gjaldskyldum, betur stæðum bændum að
arðræna á eigin spýtur daglaunamenn sveitanna, rétt eins og á
lénstímabilinu, er velstæðir, ánauðugir bændur héldu aðra sér
ánauðuga. Svo fá þeir smátt og smátt færi á því, að afla sér
ákveðinna efna eða fjárupphæða til að verða svo sjálfir auð-
menn í framtíðinni. Með hinum gömlu, vinnandi jarðeigendum
skapast þannig vísir auðvaldsleiguliða. Og er vöxtur þeirra og
viðgangur kominn undir almennri þróun auðvalds-framleiðslunn-
ar utan sveitanna« (»Auðmagnið«, III. bindi II. hluti, bls. 332).
»Eignasvifting og' bi'ottflæming nokkurs hluta sveitafólksins
losar eigi aðeins verkamenn handa iðnaðarauðmagninu heldur og
lífsnauðsynjar þeirra og vinnuefni og' skapar þannig innanlands
markaðinn«. (»Auðmagnið«, 1. bindi., bls. 712).
Fátækt og hnig-nun sveitafólksins skapar fyrir sitt
leyti varalið iðnaðarins. Nokkur hluti sveitafólksins í
sérhverju auðvaldslandi
»er þessvegna sífelt í þann veginn að sameinast borgar- eða
handiðnar öreigum. (Handiðn táknar hér allan þann iðnað, sem
eigi er landbúnaðslegur). Þessi uppspretta hins hlutfallslega of-
fjölda fólksins rennur því stöðugt og óaflátanlega.... Verka-
maðurinn í sveitinni er því ávalt kúgaður til að sætta sig við
lágmark vinnulaunanna og býr ávalt annað slagið við örbirgð
og volæði (»Auðmagnið«, 1. bindi, bls. 606—607).
Einkaeign bóndans á akrinum, sem hann yrkir, er