Réttur - 01.05.1932, Page 33

urhaldssöm nú. Hún barðist áður fyrir frelsi sínu,
en kúgar nú aðra, hún unni áður þjóðfrelsi íslands, en
fjötrar það nú gullnum böndum Bretans og deilir inn-
byrðis um skiftingu ránsauðsins, sem íslenzk alþýða er
pínd til að láta henni í té.
Þá er líka sú stund komin, að borgarastéttin byrj-
ar að brenna það, sem hún áður tilbað, og tilbiðja
það, sem hún áður brenndi. f stað „Þyrna“ skipar
nú „Bjarmi" öndvegið. í stað skilnaðar ríkis og
kirkju, er útvarp ríkisins ofurselt afturhaldsklerkum
til útbreiðslu vanþekkingar. í stað þjóðfrelsisbaráttu,
er erlendur konungur tignaður. í stað baráttu fyrir
mannréttindum, er nú sveitaflutningum fjölgað. f
,stað aukinnar menningar, er skólagjöldum skellt á
fátæklinga. Á öllum sviðum svíkur borgarastéttin
þær hugsjónir, sem forvígismenn hennar eitt sinn
beittu sér fyrir.
Bókmenntir hennar verða eftir því. í stað „Þjóð-
viljans“ kemur „Morgunblaðið". í stað „Verðandi"
•og annarra brautryðjendarita, tekur við ,,Fálkinn“
með endurprentunum útlendra reifara. í stað Gests
Pálssopar tekur við Jón Björnsson. En hörmulegust
verður myndin þó, þegar öll andleg hnignun borg-
arastéttarinnar birtist jafn „symbolskt“ í einum og
sama manni, eins og t. d. Guðmundi Friðjónssyni,
sem sekkur frá tindi alþýðuhetjuljóða eins og „Ekkj-
an við ána“, niður í væmið höfðingjalof um „Korpúlfs-
staði“, og eyðir síðasta hluta æfi sinnar í það, að
„að gráta burt á efri árum
æsku sinnar frjálsu spor“,
og níðir nú niður allt, sem hann áður unni og skáld-
aði hjartfólgnast um. — — —
Margir munu hafa örvænt um framtíð íslenzks
sagnaskáldskapar út af þeirri ógurlegu deyfð og
andlega vesaldómi, sem yfir hana var kominn, með-
an afturhaldssöm borgarastéttin ein sömul setti mark
sitt á hana, gaf honum hugsanir og form. En í and-
97