Réttur - 01.01.1933, Side 38

ast þessi undirstraumur í þjóðfélögunum. Verklýðs-
hreyfingin hafði sífellt farið vaxandi. Hér á landi
átti hún sér einnig orðið all-langa sögu. En alþýð-
unni var, samt mjög óljóst, hvert stefndi. Hún tók
þátt í sjálfstæðisbaráttunni, fögnuðinum yfir fram-
förunum, draumunum um ísland, allt í góðri trú um
batnandi hag. Og þó að fátt af kvæðum Einars Bene-
diktssonar hafi fezt henni í minni, þá hreifst hún
sannarlega af andanum í ljóðum hans.
Og þó að alþýðan sjái nú, fyrir aukinn skilning á
sjálfri sér, að Einar var um langt skeið ekki skáld
hennar, þá var öðru máli að gegna á uppgangsárun-
um. Af þeim ástæðum hefi eg dirfzt að tala hér ein-
lægt um Einar í sambandi við þjóðina sem heild,
enda þótt mér sé ljóst, að hann er fyrst og fremst
tengdur ráðandi stétt þjóðarinnar. Nokkur hluti al-
þýðunnar varð öll uppgangsárin að horfast í augu
við blákaldan veruleikann, og gat því vitanlega ekki
fylgt Einari inn á land draumanna. Sá hlutinn leit
ísland ætíð með augum fátæktar sinnar, en nær því
sem það var. Því sjást líka andstæðurnar í hugsun og
eðli Einars Benediktssonar. Hann vissi, að með því
að kjósa sér hlutskipti hárrar listar og blárra drauma>
þá greindi hann sig frá dýpsta veruleika þjóðar sinn-
ar: hinni vinnandi stétt. Þetta er því augljósara sem
Einar var eitt sinn snortinn af jafnaðarstefnunni og
hafði í fyrstu beint orðum sínum til alþýðunnar.
Samvizkubit skáldsins út af vali hugarheimsins kem-
ur nokkrum sinnum fram í ljóðum hans, einna
gleggst í kvæðinu „Gamalt lag“. Einar er staddur í
Stokkhólmi, og heyrir þar sunginn gamlan skóla-
söng, er hann kannast við úr æsku. Æfinni bregður
upp fyrir skáldinu í einu leiftri:
Þessi einfaldi, sanni og hreini hljómur,
mitt hjarta snart eins og sakardómur.
Því braust eg frá sókn þeirra vinnandi vega
á vonlausu klifin, um hrapandi fell?
38
I