Réttur - 01.07.1973, Qupperneq 61

6. Við verðum að stórauka landhelgisgæsl-
una og auka klippingarnar."
Þetta voru aðalatriðin í þeim aðgerðum
sem sjávarútvegsráðherra vildi beita Breta og
kom enda síðar í ljós að margir vildu Lilju
kveðið hafa.
Framkvæmdastjórn Alþýðubandalagsins
sagði í ályktun á ársafmæli útfærslunnar:
„Alþýðubandalagið hvetur iandsmenn til
sóknar undir kjörorðinu: „Við semjum ekki
við Breta, við sigrum þá"."
Mánudaginn 3. september lagði Lúðvík
Jósepsson svo fram í ríkisstjórninni sérstakar
tillögur um aðgerðir gegn Bretum.. Var m.a.
gert ráð fyrir því í tillögum Lúðvíks að
stjórnmálasambandi skyldi slitið. Þá töldu
Framsóknarmenn eðlilegt að lýsa yfir slitum
stjórnmálasambands við Breta kæmi til á-
siglinga af Bretanna hálfu enn á ný.
Tillögur Lúðvíks voru annars mjög í þá
veru sem rakið var hér að framan, og síðar
í vikunni lýsti ríkisstjórnin því yfir að tekið
yrði við sjúkum af aðstoðarskipum sem flyttu
þá til hafnar, skipin yrðu tekin og skipstjórinn
dæmdur ef hann hefði gerst sekur um að að-
stoða veiðiþjófa áður. Þá kom einnig fram að
ákveðið hefði verið að efla landhelgisgæsl-
una með því að leigja tvo hvalbáta. Eins og
sjá má eru þessi tvö síðarnefndu atriði mjög
í samræmi við tillögur Lúðvíks.
Aðfaranótt 11. september sigldi bresk frei-
gáta enn einu sinni á íslenskt varðskip. Gerðu
þá margir ráð fyrir því að nú yrði lýst yfir
slitum stjórnmálasambands við Breta sam-
kvæmt yfirlýsingum forsætisráðherra og sjáv-
arútvegsráðherra. Svo var þó ekki gert. Ríkis-
stjórnin ákvað hins vegar að slíta stjórnmála-
sambandi við Breta kæmi til ásiglinga á nýjan
leik.
Þjóðviljinn birti 12. september annars veg-
ar samþykkt ríkisstjórnarinnar og hins vegar
tillögur Lúðvíks. Þegar hér var komið sögu
kom í ljós við samanburð, að allar tillögur
Lúðvíks höfðu ýmist verið afgreiddar eða
voru að fá afgreiðslu — nema ein: Tillagan
um NATO. Það reyndist erfitt að fallast á
slíka tillögu fyrir vini NATO á Islandi enda
þótt hverju mannsbarni væri ljóst að NATO
hafði ekkert gert og ekkert viljað gera til að
leysa landhelgisdeiluna. Þvert á móti hafði
bandalagið staðið við hlið Bretanna.
Bretarnir létu sér ekki segjast þó að hótað
væri slitum stjórnmálasambands. Þeir héldu
enn áfram ásiglingum. 23. september keyrði
freigátan Lincoln tvisvar sinnum á varðskipið
Ægi á miðunum út af Austfjörðum. Fjöldi
innlendra og erlendra fréttamanna voru vitni
að þessum atburði og sendu þeir fréttaskeyti
og filmur um allan heim sem tóku af öll
tvímæli um sekt Bretanna. Málsgögn voru
síðan afhent dómnefnd eftir umfjöllun sjó-
dóms og þegar niðurstöður málavafsturs lágu
fyrir fimmtudaginn 27. september gerði ríkis-
stjórnin eftirfarandi samþykkt:
„Ríkisstjórnin samþykkir að tilkynna
bresku ríkisstjóminni, að verði herskip og
dráttarbátar Breta ekki farin út fyrir 50 mílna
mörkin fyrir 3. október 1973 komi slit á
stjórnmálasamskiptnm við Bretland til fram-
kvcemda í samrœmi við ályktun ríkisstjórnar-
innar 11. sept.”
En af hverju var ekki slitið strax — eins
og samþykktin frá 11. sept. gerði ráð fyrir
ef til ásiglingar kæmi? Það var vegna þess
að á þriðjudeginum áður hafði borist bréf
frá Heath forsætisráðherra Breta um að
hann væri reiðubúinn til þess að kalla her-
skip sín út fyrir 50-mílna mörkin. En þessu
tilboði fylgdi annað: Ólafur Jóhannesson
komi til London til viðræðna.
En þessu tilboði Heaths fylgdi líka skil-
yrði! Islendingar hætm að áreita breska veiði-
þjófa! Ekki þótti aðgengilegt að fallast á
neitt slíkt og þegar leið að miðnætti hns 2.
205