Réttur - 01.08.1975, Page 15

Sigríður Þorsteinsdóttir
Soffía Guðmundsdóttir
Guðrún Guðvarðardóttir
sem sé í ljós að hlutskipti karls og konu í hin-
um ýmsu löndum og á hinum ýmsu tímum hefur
verið mjög með ýmsu móti og kynjunum sitt á
hvað í vil — að minnsta kosti ef miðað er við
valdhefðina eina. Eins og hlutur karlmannsins
hefur spannað allt neðan frá þræli og betlara
upp í keisara, páfa eða guð, eins hefur hlutur
konunnar spannað allt neðan frá ambátt og
skækju upp í meykóng, guðsmóður eða gyðju.
Feðraveldi hefur að vísu löngum verið algeng-
asta form ættbálks eða fjölskyldu víða um heim.
Mæðraveldi hefur þó einnig átt sér stað og enn
finnast leifar þess, til dæmis sumstaðar í Ind-
Landi, þótt raunar sé það nú í hraðri uppplausn.
Bæði norður í Assam og suður á Malabarströnd-
inni erfa konur allar eignir og hafa þannig fjár-
málavaldið í hendi sér, en karlmennirnir eru að-
eins einskonar ráðsmenn þeirra. Og enda þótt
fjölkvæni hafi verið algengt og sé það raunar
víða enn í dag í þrem heimsálfum, þá hefur
fjölveri einnig átt sér stað og fyrirfinnst sumstað-
ar enn. Á Markvesaeyjum er það algengt form
hjónabands að margir óskyldir menn séu giftir
sömu konunni, en hinsvegar tíðkast sá siður í
einu fylki Indlands að margir bræður séu fjöl-
verisfélagar. Þá má geta þess að það hefur ekki
verið óalgengt fyrirbrigði að karlmenn legðust á
sæng í konunnar stað og yrðu að kúra þar allt
upp í hálfan mánuð. Sá siður tíðkaðist meira að
segja með böskum á Spáni allt fram undir okk-
ar daga, auk þess sem hann er enn við lýði
meðal sumra frumstæðra þjóða í Asíu og Ame-
ríku. Þannig mætti lengi til tína.
Öll hafa þessi afbrigði samlífshátta kynjanna
vaxið upp af sérstökum skilyrðum baráttunnar
fyrir tilverunni á hverjum stað og tíma og sýna
þau að hlutverkaskipting manns og konu hefur
þróast með ýmsu móti — og fer það mjög cftir
mati á eiginleikum og aðstæðum hvort kynið
hefur farið halloka í hvcrju tilfelli. En telja rná
159