Réttur - 01.10.1988, Blaðsíða 46

og raunhyggju en kaldri fræöimennsku.
Samhyggð hans með öllum þeim er stóðu
höllum fæti eða urðu undir í lífsbarátt-
unni var rík og sjálfsögð. Annarsvegar
var greind hans og rökhyggja það sterk að
hann stóð jafnan báðum fótum í raun-
veruleikanum hverju sinni, og sinn sósíal-
isma staðfærði hann ávallt að íslenskum
aðstæðum.
Tvisvar var hann í framboði til Alþingis
í Dalasýslu fyrir Sameiningarflokk alþýðu
- Sósíalistaflokkinn, árin 1946 og 1949.
Alla tíð var hann virkur þátttakandi í
samtökum sósíalista á Vestfjörðum og
aðili að samtökum hernámsandstæðinga.
Trúlega hefur það verið nokkurn veg-
inn sjálfgefinn hlutur að Játvaröur tæki
við búi á Miðjanesi, enda varð það raun-
in. Par tók hann við búsforráðum 1939
ásamt eftirlifandi konu sinni, Rósu Hjör-
leifsdóttur verkamanns í Reykjavík, upp-
alin á Fagurhólsmýri, Öræfum.
Það var svo árið 1957 að örlögin settu
óvænt strik í búskaparsögu Játvarðar. Pá
tók sá sjúkdómur að grafa um sig, er batt
hann við hjólastólinn.
Einhvern tíma heyrði ég haft eftir
Helgu móður hans, að hún ætti þá ósk
heitasta að Játi sinn yrði menntaður
bóndi.
Henni varð að ósk sinni.
Játvarður hafði trausta menntun á valdi
sínu þótt skólaganga væri ekki löng. I
sveitinni var farskóli, en fyrir framtak
föður hans að ég hygg, var hann einhvern
tíma úr vetri í Barnaskóla Flateyjar og
sömuleiðis í barnaskóla í Rcykjavík. Síð-
ar lauk hann námi frá Bændaskólanum á
Hvanneyri 1938.
Þótt viö værum sveitungar frá fæöingu
og aldursmunur aðeins 13 dagar, voru
kynni okkar á bernsku- og unglingsárun-
um harla lítil. Sveilin er stór og við áttum
heima hvor í sínum sveitarhluta. Mig
minnir við værum fjórar eða sex vikur
saman í barnaskóla. Frá þeim tíma er
mér minnisstæðast að enginn taldi að
hann stæði sig illa, þótt Játi, eins og hann
var jafnan kallaður, væri með hæiana þar
sem við meðalskussarnir vorum með
tærnar. Síðan fór Játvarður, sem fyrr
segir, að Hvanneyri cn ég þvældist aðra
leiö.
Samvinna okkar og samstarf hófst að
marki er við lentum saman í hreppsnefnd
1946. Þar störfuðum við saman í 16 ár.
Átta ár af því tímabili var hann oddviti.
Síðan hefir samstarf okkar verið órofið.
Öll hans störf einkenndust af frábærri
skarpskyggni og samviskusemi. Það sýnir
best yfirburði Játvarðar, að þrátt fyrir
það að hans pólitísku skoðanir skipuðu
honum ávallt í minnihluta og að hann ætti
virka andstæðinga á því sviði, fólu sveit-
ungar hans honum trúnaðarstörf í flestum
þáttum félagsmála er til falla í einu sveit-
arfélagi. Hirði ég ekki að tíunda þann
lista frekar.
Andstæðingar hans komust aldrei hjá
því að taka mark á honum og grunar mig
að þeir hafi oftar með sjálfum sér viöur-
kennt rök hans, en þröngsýni þcirra
leyfði viðurkenningu.
Þegar honum var bolað úr hreppsnefnd
1962 varð merkum sjálfstæðismanni í
öðrum hreppi að orði: „Nú hefur Reyk-
hólahreppur minnkað.“
I formála fyrstu bókar sinnar „Umleik-
inn ölduföldum“ er út kom 1979 segir Ját-
varður: „Veruleikinn í líl'inu er stundum
skáldlegri harmleikur eða skáldlegra afrek
cn á nokkurs manns færi væri að hugsa
upp.“
Þarna er hann aö skýrskota til örlaga
þess fólks er bókin fjallar um. En þetta
gæti eins átt við lífshlaup hans sjálfs.
190