Morgunblaðið - 05.01.2006, Page 10

10 FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
LÁTINN er á Land-
spítalanum Jóhann
Eyjólfsson heildsali og
kunnur kylfingur. Jó-
hann var fæddur í
Reykjavík 19. maí árið
1919 og voru foreldrar
hans Eyjólfur Jó-
hannsson forstjóri
Mjólkurfélags Reykja-
víkur og Helga Péturs-
dóttir.
Að loknu verslunar-
skólaprófi frá Verzlun-
arskóla Íslands árið
1938 stofnaði Jóhann
trésmiðjuna Silfurtún
ásamt föður sínum.
Síðar stofnuðu þeir trésmiðjuna
Akur og eftir lát föður síns rak Jó-
hann heildverslunina Akur hf. um
áratugaskeið.
Jóhann gat sér gott orð sem
knattspyrnumaður á sínum yngri
árum og varð Íslandsmeistari með
Val fimm sinnum. Þekktastur var
Jóhann þó sem golfleikari en þá
íþrótt stundaði hann í 70 ár og
vann til fjölda verð-
launa. M.a. varð
hann Íslandsmeist-
ari árið 1960 og
heimsmeistari öld-
unga árin 1975, 1979
og 1981 í Bandaríkj-
unum.
Jóhann sat í sveit-
arstjórn Garða-
bæjar frá 1950 til
1965 og var einn af
stofnendum Lions-
klúbbsins Ægis í
Reykjavík árið 1957.
Þá var hann fyrsti
formaður Sjálfstæð-
isfélags Garðabæjar
og gegndi formennsku og stjórn-
armennsku í Golfklúbbi Reykja-
víkur um margra ára skeið.
Eftirlifandi eiginkona Jóhanns
er Fríða Valdimarsdóttir og eign-
uðust þau tvær dætur. Fyrri kona
Jóhanns heitir Elísabet Markús-
dóttir og eignuðust þau tvo syni.
Barnabörn Jóhanns eru alls tólf og
barnabarnabarn eitt.
Andlát
JÓHANN
EYJÓLFSSON
MAGNÚS Ásgeirsson, innkaupa-
stjóri eldsneytis hjá Esso, kveðst
ekki sammála þeirri túlkun FÍB að
þær hækkanir sem urðu á bens-
ínverði um áramótin hafi ekki verið
nauðsynlegar. Hann bendir á að á
síðasta skráningardegi fyrir ára-
mót hafi heimsmarkaðsverð á
bensíni verið um 550 dollarar fyrir
tonnið.
FÍB hafi skoðað verð í kringum
10. desember sérstaklega, en í vik-
unni þar á undan hafi meðalbens-
ínverð numið 526,25 dollurum fyrir
tonnið. „Því er um að ræða 25 doll-
ara hækkun frá þeim tíma sem
vitnað er í og fram til áramót-
anna,“ segir hann. Hann telji ekki
duga að taka jafn stutt tímabil og
FÍB geri til þess að fá rétta mynd
af verðþróun. „Við erum á þeirri
skoðun að það verði að taka langt
tímabil til þess að hafa réttan sam-
anburð. Okkur finnst þessi sam-
anburður ekki vera réttur út frá
þeim forsendum.“ Að minnsta kosti
þurfi að taka mánaðartímabil og
helst heilt árið þegar slíkur sam-
anburður sé gerður.
Staðan skoðuð
á hverjum degi
Spurður hvernig félagið taki
ákvarðanir um bensínverð segir
Magnús að staða mála sé skoðuð á
hverjum degi. Einu sinni í viku sé
farið nákvæmlega yfir þróun mála
og reiknað út hver þörfin sé út frá
því. „Það var út frá þeirri forsendu
sem verðinu var breytt núna um
áramótin. Það hefði verið óeðlilegt
að taka ekki þessa ákvörðun. Við
værum að senda röng skilaboð inn
á markaðinn með því að hækka
ekki verðið þegar þörf er á hækk-
un,“ segir Magnús. Ákvörðun um
verð hverju sinni byggist alltaf á
því að „viðskiptavinurinn geti
treyst því að verðmyndunin sé ná-
kvæmlega eins og þróun heims-
markaðsverðs og gengis er á hverj-
um tíma,“
Magnús segir ekkert hægt að
fullyrða um það hvort útsöluverð
bensíns muni koma til með að
lækka á næstunni. Þó sé hugs-
anlegt, þegar horft er nokkrar vik-
ur fram í tímann, að eldsneytisverð
kunni að lækka frá því sem nú er.
Örar verðbreytingar til
marks um aukna samkeppni
Hugi Hreiðarsson, markaðsstjóri
hjá Atlantsolíu, segir félagið hafa
tekið þátt í verðsamkeppni af fullri
einurð frá upphafi.
„Ef við værum ekki hér á mark-
aði væri verð á bensíni að minnsta
kosti 3 til 5 krónum hærra á lítra
en það er nú og um 4 til 6 krónum
hærra á lítra af díselolíu,“ fullyrðir
hann. „Það er hins vegar auðvelt
að taka út tiltekna daga þar sem í
ljós kemur að verðið er of hátt, en
líka er hægt að finna daga þar sem
verðið er of lágt,“ segir hann.
Fremur ætti að skoða meðal-
álagningu síðasta árs og meðal-
álagningu áranna þar á undan.
„Það þarf stundum að horfa á
breiðari mynd. Ef árin 2004 og
2005 væru borin saman við næstu
þrjú til fjögur ár þar á undan kæmi
í ljós að til lækkunar hefur komið,
ekki bara í álagningu á þjónustu-
verði, heldur einnig í álagningu á
sjálfsafgreiðsluverði. Bilið á milli
sjálfsafgreiðsluverðs og þjónustu-
verðs er að aukast og afleiðingar
þessa eru að mönnuðum bensín-
stöðvum fækkar,“ segir Hugi.
Hann bendir á að með tilkomu
Atlantsolíu hafi samkeppnisum-
hverfið gjörbreyst. Örari verð-
breytingar á bensínmarkaði séu til
marks um aukna samkeppni.
Ekki gengið lengra
en efni var til
Stefán Karl Segatta, fram-
kvæmdastjóri hjá Skeljungi, segir
að heimsmarkaðsverð hafi farið
hækkandi í lok desember og byrj-
un janúar og við því hafi verið
brugðist með verðhækkun í fyrra-
dag. Hann telur að ekki hafi verið
gengið lengra en efni voru til. „Við
höfum reynt að vera samkvæmir
sjálfum okkur, hækkað þegar því
miður hefur þurft til og lækkað
þegar lækkanir hafa verið á mark-
aðnum,“ segir Stefán.
Þegar hann er spurður um full-
yrðingar FÍB á þá leið að olíufélög-
in hafi nýtt sér þær aðstæður sem
uppi voru í kringum náttúruham-
farirnar í Bandaríkjunum síðasta
haust, segist Stefán vísa þeim á
bug. „Framlegð okkar frá því í
byrjun ársins hefur aukist óveru-
lega, en þó aðeins. Það má fyrst og
fremst rekja til þess að í okkar
rekstri höfum við orðið fyrir tölu-
vert auknum kostnaði út af hækk-
andi heimsmarkaðsverði. Þar má
tala um atriði eins og rýrnun,
farmtryggingar, fjárbindingu og
fraktkostnað, sem hefur hækkað.“
Skoða þarf
lengra tímabil
FÉLAG íslenskra bifreiðaeigenda
(FÍB) telur að ekki hafi verið
ástæða til þess að hækka verð á
eldsneyti hér á landi í janúarbyrj-
un um eina og hálfa krónu á lítr-
ann, líkt og stóru olíufélögin þrjú
gerðu á mánudag. Félögin sögðu
ástæðu hækkunarinnar vera hækk-
un á heimsmarkaðsverði og Atl-
antsolía og Orkan tilkynntu svo
hækkanir hjá sér á þriðjudag. Run-
ólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri
FÍB, segir þróunina hafa verið þá
síðustu mánuði ársins að álagning
á bensín hafi hækkað.
„Síðasta ársfjórðunginn er
álagningin á hvern bensínlítra á
bilinu 2-3 krónum meiri en hún var
fyrstu níu mánuði ársins,“ segir
Runólfur. Meðalálagning síðustu
þriggja mánaða ársins hafi verið
um 2,78 krónum hærri á hvern
bensínlítra en fyrstu níu mánuði
ársins.
Svipað heimsmarkaðsverð
og í kringum 10. desember
FÍB hefur skoðað álagningu olíu-
félaganna á bensín fyrir allt síðasta
ár. Miklar sviptingar urðu á olíu-
markaði en þær náðu hámarki þeg-
ar náttúruhamfarir urðu við
Mexíkóflóa í lok sumars. Þá hækk-
aði bensínverð og telur FÍB greini-
legt að olíufélögin hafi nýtt sér
þetta til þess að bæta í álagningu
sína.
Um hækkanir á bensínverði í
janúarbyrjun bendir Runólfur á að
heimsmarkaðsverð sé um þessar
mundir mjög svipað því sem það
var í kringum 10. desember 2005.
Þá hafi verð til íslenskra bifreiða-
eigenda hins vegar verið um krónu
lægra en það sé nú orðið. „Í upp-
hafi árs hækkaði bensínið á heims-
markaði, ekki er hægt að líta
framhjá því,“ segir Runólfur en
segir FÍB telja að breytingar á
heimsmarkaðsverði hafi ekki verið
svo miklar frá 10. desember að þær
réttlæti þá hækkun útsöluverðs
sem gripið var til í janúarbyrjun.
„Svo virðist vera sem menn telji
sig vera búna að ná ákveðinni
kjörálagningu sem er mun hærri
en hún hafði verið síðustu mán-
uðina á undan,“ segir hann. Sé árið
2005 skoðað í heild sinni komi í ljós
að fyrstu mánuði þess hafi félögin
dregið úr álagningu miðað við árið
á undan.
Á milli 600 og 700 milljónir
úr vasa neytenda á ári
„Þetta var greinilega vegna
áhrifa samkeppnisúrskurðarins,
sem kom í lok árs 2004 og vegna
þess að slagkraftur Atlantsolíu á
markaðnum var að aukast,“ segir
hann. Það skjóti skökku við að um
leið og varan úti hækki, verði
hækkun á verði hér á landi. „Við
höfum oft kvartað yfir því að verðið
lækki ekki jafn hratt og það hækk-
ar. Ef nægt innra aðhald er ekki
fyrir hendi á markaðnum þá er það
hlutverk samtaka eins og okkar að
vekja athygli á þeirri óeðlilegu og
neikvæðu þróun sem við teljum að
eigi sér stað á markaðnum.“
Runólfur rifjar upp að Davíð
Oddsson, fyrrverandi forsætisráð-
herra, hafi á sínum tíma sagt að
hann hefði litla trú á því að olíufé-
lögin myndu sjálf greiða þann
skaða sem þau þyrfti að taka á sig
vegna úrskurðar samkeppnisyfir-
valda um ólögmætt verðsamráð,
heldur yrði þessu hleypt út í verð-
lagið. „Það var alls ekki hægt að
finna þessu stað fyrri hluta ársins í
fyrra en það má kannski segja að
ákveðin spor hræði síðustu mánuði
ársins.“ Haldist þessi aukna álagn-
ing muni íslenskur almenningur
greiða á milli 600 og 700 milljónir
króna aukalega fyrir bensínið á
einu ári.
Gísli Tryggvason, talsmaður
neytenda, segir embættið fylgjast
grannt með tímasetningum ákvarð-
ana og tilkynninga um hækkun
bensínverðs. Þetta sé gert með til-
liti til hugsanlegs samræmis í
ákvörðunum um hækkanir á verð-
inu.
Framkvæmdastjóri FÍB um hækkanir á bensínverði
Ekki hægt að rétt-
læta hækkanirnar







 



     





 ! "#
$%
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
STEFÁNI Rögnvaldssyni,
bónda á Leifsstöðum í Öx-
arfirði í Norður-Þingeyj-
arsýslu, brá heldur betur í
brún á föstudaginn þegar ær-
in Lykkja, sem hann hafði
ekki séð frá því í fyrravor,
skilaði sér á næsta bæ. Það
má með sanni segja að Lykkja
hafi lagt lykkju á leið sína þá
átta mánuði sem hún hefur
verið fjarri Leifsstöðum.
Lykkja átti lamb, sem hafði
ekki heldur skilað sér, en kom
einnig óvænt fram í fyrradag
ásamt þremur öðrum kindum.
„Rollan hefur sjálfsagt ver-
ið að þvælast einhvers staðar, en maður veit ekkert hvar það hefur ver-
ið,“ segir Stefán, sem þakkar góðri tíð það sem af er vetri það að Lykkja
og lambið skuli bæði hafa skilað sér.
„Hún hefur verið á einhverjum stað þar sem hún hefur náð til jarðar.
Hún á að öllu jöfnu að ganga í svokallaðri Búrfellsheiði en hún kemur
fram þannig að maður veit ekkert hvaða leið hún hefur farið. Sennileg-
ast er þó að hún hafi farið út í Núpasveit og komið þaðan til baka,“ segir
Stefán. Hann nefnir það einnig sem hugsanlega skýringu á ratvísi
Lykkju að náttúran hafi einfaldlega kallað, enda hafi Lykkja verið að
hitta hrút þegar hún skilaði sér á næsta bæ.
Lykkja lagði
lykkju á leið sína
Ljósmynd/Svala Rut Stefánsdóttir
Ævintýraærin Lykkja skilaði sér ekki
í haust en skaut upp kollinum um ára-
mótin til að hitta hrút á næsta bæ.
MARVIN Ólafsson, starfsmaður
Landhelgisgæslunnar, mun á næstu
dögum halda til Sri Lanka þar sem
hann mun sinna vopnahléseftirliti
fyrir íslensku friðargæsluna. Marvin
mun starfa við
samnorræna
verkefnið SLMM.
Hlutverk
SLMM er að
hafa eftirlit með
vopnahléi stjórn-
arhersins og upp-
reisnarmanna
Tamíla í norður-
hluta landsins.
Í starfi sínu
mun Marvin sinna vopnahléseftirliti
á sjó við bæinn Trincomalee á norð-
austurströnd Sri Lanka. Aðspurður
segir Marvin að ekki steðji mikil
hætta að starfsmönnum friðargæsl-
unnar á þessu svæði. Marvin hefur
að undanförnu starfað í sprengju-
sveit Gæslunnar og telur hann að sú
reynsla eigi eftir að nýtast sér að ein-
hverju leyti: „Ég held þó að reynsla
mín af varðskipum Landhelgisgæsl-
unnar muni vega þyngra en þar
sinntum við svipuðu sjóeftirliti og ég
mun sinna í Sri Lanka en þó að sjálf-
sögðu við allt aðrar aðstæður.“
Í friðargæslu
á Sri Lanka
Marvin Ingólfsson