Morgunblaðið - 05.01.2006, Page 51

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2006 51
DAGBÓK
Samtök átröskunarsjúklinga á Íslandi, For-ma, standa nú fyrir sérstöku átaki semstendur yfir í viku og miðar að því aðvekja athygli á stöðu átröskunar-
sjúklinga hér á landi. Samkvæmt upplýsingum frá
samtökunum eru hvergi í heiminum fleiri átrösk-
unarsjúklingar en hér á landi ef miðað er við
höfðatölu og því ástæða til að vekja fólk til um-
hugsunar. Alma Dröfn Geirdal er formaður sam-
takanna og segir hún að átakið hafi byrjað 3. jan-
úar.
„Við byrjuðum með því að hafa kynningarfund
fyrir fagaðilana í landinu þar sem við kynntum
það sem er á döfinni og það sem við erum búin að
vera að gera,“ segir Alma og bætir því við að átak-
ið miði að því að gera vandamálið sýnilegra.
„Núna eru komnir 4 mánuðir frá því við vorum
með málþingið okkar í Loftkastalanum og það
hefur lítið sem ekkert gerst í þessum málefnum.
Við vildum því vekja fólk til umhugsunar um hver
staðan er og hvað þarf að gera. Svo erum við að
kynna armböndin okkar sem eru seld á heimasíð-
unni okkar, www.forma.go.is.“
Alma segir að samtökin fari fram á að ákveðnar
úrbætur verði gerðar í málefnum átrösk-
unarsjúklinga.
„Við ýttum á þessar 16 til 18 milljónir sem heil-
brigðiskerfið hefur verið að tala um síðastliðið ár,
en þær á að setja í sérstaka göngudeild. Und-
irbúningur að henni hefur hins vegar staðið yfir í
fjögur ár og okkur finnst það ansi langur tími. Við
viljum náttúrlega að hlutirnir fari að gerast, að
það sé hlustað á okkur og að vandinn sé sýni-
legri.“
Alma segir að ástandið hér á landi sé mjög al-
varlegt.
„Miðað við höfðatölu er þetta orðið skelfilegt.
Við fórum í rannsóknarferð til Kaupmannahafnar
í nóvember og þar hreinlega göptu menn þegar
þeir fréttu að það væru ekki til meðferðarheimili
fyrir allan þennan fjölda. Það greinast fimm ný til-
felli í hverri viku hér á landi. Það eru um 11.000
einstaklingar með átröskun hér á landi og það hef-
ur orðið um 50% aukning á þremur árum. Staðan
er því nokkuð slæm,“ segir Alma að lokum.
Átröskun | Átak hafið til að vekja athygli á málefnum átröskunarsjúklinga
Fimm ný tilfelli í hverri viku

Alma Dröfn Geirdal
fæddist í Reykjavík 6.
september 1979. Hún
vann ýmis störf tengd
tísku áður en hún gerð-
ist formaður samtaka
átröskunarsjúklinga á
Íslandi, en hún glímdi
við átröskun í tvö ár.
Alma á tvö börn.
1. e4 c5 2. Rc3 Rc6 3. Rf3 e5 4. Bc4 Be7
5. d3 Rf6 6. Bg5 d6 7. Bxf6 Bxf6 8. Rd5
0–0 9. c3 Bg5 10. a3 Kh8 11. b4 Bh6 12.
0–0 f5 13. exf5 Bxf5 14. Rd2 Dh4 15.
De2 Bxd2 16. Dxd2 Had8 17. b5 Ra5
18. Re3 Rxc4 19. dxc4 Be6 20. De2 Hf6
21. f3 Dh5 22. Hf2 Hh6 23. h3 Dg5 24.
Kh1 Dg3 25. Rg4 Hh4 26. Haf1 h5 27.
Re3 Hf8 28. Dd2
Staðan kom upp í heimsbikarmóti
FIDE sem lauk fyrir skömmu í
Khanty-Mansiysk í Rússlandi. Franski
stórmeistarinn Joel Lautier (2.679)
hafði svart gegn bandaríska stórmeist-
aranum Alexander Ivanov (2.589).
28. … Bxh3! 29. gxh3 Hxf3! 30. Hh2
svartur hefði mátað eftir 30. Hxf3
Hxh3+. 30. … Hxe3 31. Dxd6 Hf4 og
hvítur lagði niður vopnin enda staða
hans ófögur á að líta.
SKÁK
Helgi Áss Grétarsson | dagbok@mbl.is
Svartur á leik.
Hálitasnobb.
Norður
♠D
♥K954 A/AV
♦KG73
♣ÁDG9
Vestur Austur
♠G9764 ♠832
♥6 ♥DG83
♦42 ♦65
♣K8752 ♣10643
Suður
♠ÁK105
♥Á1072
♦ÁD1098
♣--
Spilarar hafa tilhneigingu til að
snobba fyrir hálitunum þegar tromplit-
ur er valinn. Sem er skiljanlegt, því að-
eins tíu slagi þarf til að vinna geim í há-
lit, en ellefu í láglit. En þegar slemmur
eiga í hlut borgar sig iðulega að velja
besta litinn sem tromp, hvort sem hann
er af háum eða lágum stigum. Og jafn-
vel þótt keppnisformið sé tvímenningur.
Spilið að ofan kom upp í minning-
armóti BR um Hörð Þórðarson. Sjö tígl-
ar standa nánast á borðinu, en margir
lentu í sex hjörtum og fóru jafnvel niður
eftir óheppilega trompíferð. Sigurveg-
arar mótsins, Kristján Már Gunnarsson
og Helgi Grétar Helgason, fundu báða
liti í sögnum og völdu þann óæðri.
Vestur Norður Austur Suður
Helgi Kristján
-- -- Pass 1 lauf
Pass 2 grönd Pass 3 lauf
Pass 3 hjörtu Pass 3 spaðar
Pass 4 tíglar Pass 7 tíglar
Pass Pass Pass
Kerfið er Precision. Laufopnun Krist-
jáns er sterk og svar Helga á tveimur
gröndum sýnir skiptinguna 4441 með
óupplýstu einspili. Kristján spyr með
þremur laufum og Helgi sýnir stuttan
spaða. Þrír spaðar er spurning um há-
völd (kontról) og svarið á fjórum tíglum
lofar fjórum (ás=2, kóngur=1). Frá
bæjardyrum Kristjáns gat vantað ann-
an rauða kónginn, en hann sá ekki
ástæðu til svartsýni og skellti sér í sjö
tígla. „Í versta falli svíning.“
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | dagbok@mbl.is
SÝNING nemenda Myndlistaskól-
ans í Reykjavík verður opnuð í
Þjóðminjasafni Íslands í dag kl. 17.
Sýningin er fyrsta sýningin á nýju
sýningarsvæði í safninu sem gengur
undir nafninu Torgið.
Í framhaldi af opnun sýning-
arinnar, eða kl. 17.30, mun Ólöf
Gerður Sigfúsdóttir, mannfræð-
ingur í Reykjavíkurakademíunni,
flytja fyrirlestur sem hún nefnir:
Um Söfn og safnara.
Í Myndlistaskólanum hefur
myndast sú hefð að leggja út frá
ákveðnu þema á hverri önn. Með
því móti myndast áhugavert samtal
milli allra deilda skólans þar sem
um 400 nemendur eru við nám
hverja önn. Nemendur eru á öllum
aldri, frá þriggja ára upp í áttrætt,
ýmist í fullu námi eða sækja einstök
námskeið.
Að þessu sinni var Ólafur Eng-
ilbertsson fenginn til að fjalla um
hugmyndir sem lágu að baki sýn-
ingum er hann hafði staðið fyrir ár-
in 2004 og 2005 í Gerðubergi undir
heitinu; Stefnumót við safnara I og
II. Kennarar skólans gripu hugleið-
ingar hans á lofti og spunnu áfram
með nemendum sínum. Í Reykja-
víkurakademíunni er nú annar hluti
þessarar sömu sýningar þar sem
fullorðnir nemendur skólans sýna
verk unnin út frá sömu hugmynd.
Þrettán nemendahópar á aldr-
inum 6–12 ára taka þátt í sýning-
unni. Nemendur og kennarar nálg-
uðust hugmyndina um söfn og
safnara á marga vegu. Sum lista-
verkanna „kviknuðu“ eftir heim-
sókn á Þjóðminjasafnið, önnur út
frá gjöfulu efnissafni Myndlista-
skólans þar sem sumar gersem-
arnar eru næstum jafn gamlar skól-
anum sem var stofnaður árið 1947.
Aðrir hópar söfnuðu markvisst
mynstrum, þjóðsagnapersónum eða
ævintýrum og bjuggu til sameig-
inlegt myndasafn út frá því. Svo
urðu líka til nokkrir felustaðir fyrir
leynisöfn.
Myndlistarnemar sýna
í Þjóðminjasafninu
STOFNUN Dante Alighieri á Ís-
landi stendur fyrir ítalskri tónlist-
arveislu í Tónlistarskóla Hafnar-
fjarðar–Hásölum við Strandgötu á
sunnudaginn kl.
19. Hanna Frið-
riksdóttir sópr-
ansöngkona, sem
búsett er á Ítal-
íu, mun syngja
ítölsk sönglög og
aríur í upphafi
kvölds við með-
leik Ástríðar
Öldu Sigurðar-
dóttur. Þeir tón-
listarmenn aðrir sem koma fram
eru Hjörleifur Valsson fiðluleikari
og Pamela De Sensi þverflautuleik-
ari, auk þess sem skáldið Jónas
Þorbjarnarson les nokkur Ítalíuljóð
og grípur í gítarinn undir borðhald-
inu.
Boðið verður upp á hlaðborð með
ítölskum mat. Hanna – sem er mik-
ill sælkeri eins og margir vita og
hefur skrifað um mat og matarleg
málefni í Morgunblaðið, Gestgjaf-
ann, www.matarlist.is o.fl. – hafði
umsjón með vali á uppskriftum.
Hún mun einnig fræða gesti ögn
um ítalskar jólamatarhefðir. Eð-
alkokkurinn Haukur Geir Gröndal
mun sjá um sjálfa matreiðsluna.
Tekið er við borðapöntunum til
laugardags í síma 695-3023 (Bjarg-
ey) eða netfangið heidrun@verslo.is
(Heiðrún). Almennt miðaverð er
2.500 kr. og maturinn þá innifalinn.
Stofnun Dante Alighieri á Íslandi
hefur starfað í áratug að kynningu
ítalskrar menningar á Íslandi.
Höfuðstöðvar samtakanna eru í
Róm, en Dante-félög eru starfrækt
um víða veröld. Forseti Íslands-
deildarinnar er Thor Vilhjálmsson,
rithöfundur.
www.dantealighieri.is
Hanna
Friðriksdóttir
Ítalskt músíkhlað-
borð á vegum
Dante-félagsins
Hlutavelta | Þær Kristín Erla og
Gabríela héldu tombólu og söfnuðu
þær 1.500 kr. til styrktar Rauða krossi
Íslands.
Morgunblaðið/Þorkell
SKOSKI rithöfundurinn Ali
Smith hlaut í vikunni Whitbread-
bókmenntaverðlaunin fyrir
skáldsögu sína The Accidental.
Smith er einkum þekkt sem smá-
sagnarithöfundur og er The
Accidental hennar fyrsta skáld-
saga í fullri lengd. Sagan segir í
stuttu máli frá dularfullri, ungri
konu sem veldur mikilli röskun á
viðburðalitlu sumarfríi fjölskyldu
nokkurrar í enskum bæ. Meðal
tilnefndra voru heimsþekktir rit-
höfundar á borð við Nick
Hornby og Salman Rushdie.
Í umfjöllun dómsins segir að
skáldsaga Smith sé „dýrðlegur
skáldskapur sem hlægi bæði og
hryggi,“ og að dómnefndin hafi
ekki getað slitið sig frá lestr-
inum. Smith, sem er 43 ára göm-
ul, segir það hafa komið sér
verulega á óvart að komast á
lokalista tilnefndra og sér-
staklega vegna þess að mikið
hafi verið um góðar skáldsögur á
liðnu ári. „Ég trúi þessu ekki al-
veg enn þá. Ég er afskaplega
heppin,“ sagði Smith, en hún hef-
ur tvisvar sinnum verið tilnefnd
til Booker-bókmenntaverðlaun-
anna.
Whitbread-verðlaunin skiptast
í fimm flokka: Skáldsögu, fyrstu
skáldsögu, ljóðabók, ævisögu og
barnabók. Vinningshafi í hverj-
um flokki hlýtur 5.000 sterlings-
pund að launum en einn af vinn-
ingshöfunum fimm fær hinn 24.
janúar nk. verðlaun að auki fyrir
Whitbread-bók ársins og er verð-
launafé þar 25.000 pund.
Tash Aw fékk verðlaun í flokki
fyrstu skáldsögu fyrir bók sína
The Harmony Silk Factory,
Christopher Logue hlaut ljóða-
verðlaunin fyrir bókina Cold
Calls, Hilary Spurling fékk verð-
laun fyrir ævisögu sína um lista-
manninn Matisse sem ber titilinn
Matisse the Master og Kate
Thompson hlaut verðlaun fyrir
barnabók sína The New Police-
man.
Smith hlaut Whit-
bread-verðlaunin
SYSTURNAR Ingileif og Ás-
laug Thorlacius opna sýningu í
Gallerí + á Akureyri á laug-
ardaginn kl. 16. Áslaug sýnir
ljósmyndir og teikningar af ís-
lenskum blómum en Ingileif
sýnir myndbandsverk um hund
sem fæddur er á Akureyri. Þess
má geta að þær systur eiga
sjálfar rætur að rekja til Eyja-
fjarðar og nærliggjandi sveita.
Gallerí + er til húsa að
Brekkugötu 35. Það er opið
laugardaga og sunnudaga milli
kl. 14 og 17 og eftir sam-
komulagi.
Sýningunni lýkur sunnudag-
inn 29. janúar.
Systur
sýna í
Galleríi +