Morgunblaðið - 05.01.2006, Side 20

20 FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
NÆR fimmtíu manns létu lífið í sprengju-
árásum í Írak í gær, þar af að minnsta
kosti 34 í sjálfsmorðsárás sem gerð var á
líkfylgd í bænum Mukdadiyah í norður-
hluta landsins. Einn íbúa bæjarins grætur
hér við lík ættingja síns sem beið bana í
sprengjuárásinni.
Tilræðismaðurinn sprengdi sig í loft
upp nálægt um 100 sjítum sem stóðu við
grafreit í Mukdadiyah þegar verið var að
grafa mann sem beið bana í skotárás. Auk
þeirra sem létu lífið særðust 48 í spreng-
ingunni.
Að minnsta kosti tvær bílsprengjur
sprungu í Bagdad í gær og kostuðu alls
alls átta manns lífið. Nokkrir til viðbótar
lágu í valnum eftir sprengju- og skotárásir
annars staðar í Írak.
AP
Nær 50 manns
féllu í Írak
MIKILL uggur ríkir nú meðal margra þing-
manna í báðum deildum Bandaríkjaþings vegna
þeirrar ákvörðunar þekkts hagsmunavarðar
(lobbíista), Jacks Abramoffs, að gangast við ýms-
um afbrotum og samþykkja að vinna með
ákæruvaldinu í máli sem höfðað var gegn honum
vegna meintra fjársvika, samsæris og skatta-
svindls. Fjöldi þingmanna hefur þegið fé eða
aðra fyrirgreiðslu af Abramoff. Er fullyrt að mál-
ið geti undið upp á sig og sumir þingmenn hafnað
í fangelsi.
Hagsmunaverðir er samheiti yfir fólk sem hef-
ur þá atvinnu að reka gegn greiðslu erindi
þrýstihópa í þingsölum í Washington. Eru nú um
700 manns í félagi þeirra í Bandaríkjunum.
Skiptir mestu í málinu gegn Abramoff hvort
hann geti fært sannfærandi rök fyrir því að hann
hafi hyglað ákveðnum þingmönnum með fé eða
öðrum hætti í trausti þess að þeir greiddu at-
kvæði í samræmi við vilja skjólstæðinga hans, að
sögn fréttavefjar BBC.
Geri hann það gætu allmargir þingmenn hafa
gerst sekir um alvarleg afbrot og þeir gætu hlot-
ið fangelsisdóma. Segir BBC að athygli embætt-
ismanna dómsmálaráðuneytisins vestra beinist
að um 20 þingmönnum og aðstoðarmönnum
þeirra. Hneykslið er einkum mikilvægt vegna
þess að í haust eru þingkosningar, þá verða
þriðja hvert sæti í öldungadeildinni og öll sætin í
fulltrúadeildinni í húfi. Sumir fréttaskýrendur
líkja málinu við mikið bankahneyksli í full-
trúadeildinni árið 1992 sem olli því að alls 77
þingmenn urðu að hætta fyrir tímann eða segja
af sér.
Fullur iðrunar
Abramoff, sem er 46 ára, segist nú iðrast
beisklega afbrota sinna en hann gæti hlotið allt
að 11 ára fangelsi. Hann samdi um refsilækkun
gegn því að eiga fullt samstarf við yfirvöld um
rannsókn málsins. „Ég vonast eftir fyrirgefningu
frá Almættinu og þeim sem ég hef gert rangt eða
bakað þjáningar,“ sagði Abramoff í gær.
Yfirvöld munu meðal annars fá aðgang að
tölvuskeytum hans og öðrum gögnum sem talið
er að geti orðið afar hnýsileg. Hann hefur þótt
vel tengdur og kraftmikill í erindrekstri sínum.
Fékk hann meðal annars yfir 30 milljónir dollara
(um 1.900 milljónir króna) frá einum af ætt-
bálkum indíána í Louisiana fyrir rösklega
tveggja ára þjónustu við þá. Abramoff er m.a.
sakaður um að hafa látið hluta af fé sem hann
hafði út úr nokkrum indíánaættbálkum renna í
sérstakan sjóð sem hann hafi notað til að múta
þingmönnum.
Einnig fór hann með þingmenn í dýrar lysti-
reisur til útlanda og gaf mönnum eftirsótta miða
að íþróttaleikjum. Hann bauð þeim út að borða á
fokdýrum veitingastöðum og útvegaði ný störf
handa ættingjum þingmanna og fyrrverandi að-
stoðarmönnum þeirra.
Mörg indíánasamfélög hagnast vel á rekstri
spilavíta og Abramoff tókst á sínum tíma að
hindra að samþykkt yrði frumvarp sem hefði
gert stjórnvöldum kleift að banna fjárhættuspil á
netinu. Slík spilamennska er orðin eitt helsta
vandamál þeirra sem eiga við spilafíkn að etja.
Ýmsir þingmenn úr báðum flokkum en eink-
um repúblikanar hafa þegið fé og ýmiss konar
fyrirgreiðslu frá Abramoff og óttast nú að verða
sóttir til saka fyrir siðferðisbrot. Hefur Dennis
Hastert, repúblikani og forseti fulltrúadeild-
arinnar, hefur þegar að sögn The New York
Times ákveðið að gefa til góðgerðarmála 69.000
dollara sem hann fékk frá Abramoff.
Talsmenn Demókrataflokksins sögðu í gær að
málið allt væri enn eitt dæmið um það „spilling-
arhugarfar“ sem einkenndi hegðun repúblikana.
Scott McClellan, talsmaður George W. Bush for-
seta, var á öðru máli og benti á að þingmenn
beggja flokka væru í kastljósinu vegna málsins
og hefðu þegið fé af Abramoff.
McClellan tók fram að hegðun Abramoffs
hefði verið „svívirðileg“ og hefði hann brotið lög
bæri að refsa honum. Norman Ornstein, stjórn-
málaskýrandi hjá hinni íhaldssömu hugveitu
American Enterprise í Washington, sagði að
repúblikanar myndu tapa mest á málinu. „Þeir
eru í meirihluta á þingi og Abramoff er íhalds-
samur repúblikani,“ sagði Ornstein.
Meðal þeirra sem tengjast málinu gegn
Abramoff eru Tom DeLay, fyrrverandi leiðtogi
repúblikana í fulltrúadeildinni, sem varð að segja
af sér leiðtogaembættinu fyrir skömmu vegna
fjármálahneykslis. Mál hans er þó enn óútkljáð
og segist verjandi hans þess fullviss að DeLay
verði sýknaður. Annar er Bob Ney, fulltrúadeild-
arþingmaður repúblikana frá Ohio, sem segist
alsaklaus. Michael Scanlon, aðstoðarmaður
Abramoffs og um hríð skrifstofustjóri DeLays,
hefur þegar viðurkennt brot sín, eins og Abra-
moff. Scanlon aflaði á sínum tíma fjár í kosn-
ingasjóð fyrir Bush forseta.
„Svikamál Abramoffs er afar umfangsmikið
og við munum halda rannsókn þess áfram eins
lengi og þörf krefur, engu skiptir hvert hún leiðir
menn,“ sagði aðstoðardómsmálaráðherra
Bandaríkjanna, Alice Fisher, í gær.
Þingmenn skjálfa á beinunum
Hagsmunavörður lofar
að segja frá aðferðum
sínum við að ná eyrum
bandarískra þingmanna
Reuters
Bandaríski hagsmunavörðurinn Jack Abramoff á leið í réttarsal í Miami í gærdag.
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
’Skiptir mestu í málinu gegnAbramoff hvort hann geti fært
sannfærandi rök fyrir því að
hann hafi hyglað ákveðnum
þingmönnum með fé eða öðrum
hætti í trausti þess að þeir
greiddu atkvæði í samræmi við
vilja skjólstæðinga hans.‘
Moskvu. AP. | Deilu Úkraínumanna
og Rússa um verðlagningu á gasi
sem Úkraína kaupir af rússneska
orkufyrirtækinu Gazprom lauk í
gær en þá var tilkynnt að sam-
komulag væri í höfn. Deilur þjóð-
anna höfðu verið í hörðum hnút
eftir að Gazprom skrúfaði fyrir
gas til Úkraínu og óttast var að
þær gætu dregið dilk á eftir sér,
þ.e. að orkuskortur yrði í Úkraínu
þegar vetur færi að harðna. Þá
höfðu Evrópuþjóðir áhyggjur en
um 25% gasþarfarinnar í Evrópu-
sambandsríkjunum er mætt með
rússnesku gasi sem flutt er um
leiðslur er liggja um Úkraínu.
„Viðræðunum lyktaði vel að
mati Gazprom og Gazprom er full-
komlega sátt við niðurstöðuna,“
sagði Alexei Miller, forstjóri orku-
risans, sem er að meirihluta í eigu
rússneska ríkisins. Oleksiy Ivc-
henko, yfirmaður úkraínska gas-
fyrirtækisins Naftogaz, tók í sama
streng, sagði samningana viðun-
andi fyrir báða aðila.
Samkomulagið þykir flókið en
fréttaskýrendur segja það þess
eðlis að báðir deilendur geti haldið
andlitinu, þ.e. að það sé til þess
fallið að deilendur geti hvor um sig
haldið því fram að niðurstaðan sé í
samræmi við þau sjónarmið sem
þeir settu fram. Felur þetta í sér
aðild þriðja aðila að samningum
þjóðanna, Rosukrenergo-gasfyr-
irtækisins sem Gazprom-banki á
helming í á móti svissnesku dótt-
urfyrirtæki Raiffeisen-bankans
austurríska. Mun Rosukrenergo
sjá Úkraínu fyrir öllu gasi fram-
vegis.
Þriðji aðili til sögunnar
Samkomulagið er til fimm ára.
Það felur í sér að Gazprom selur
Rosukrenergo hverja 1.000 rúm-
metra, þ.e. hvert tonn, af gasi á
230 dollara; en verðið er þó sagt
eiga að breytast í samræmi við
heimsmarkaðsverð í framtíðinni.
Úkraína kaupir hins vegar tonnið
af Rosukrenergo á 95 dollara.
Sem kunnugt er höfðu Rússar
einmitt krafið Úkraínumenn um
230 dollara fyrir gastonnið, en þeir
síðarnefndu höfðu rætt um að
borga 80 til 90 dollara.
Þá felst í samkomulaginu að
Rússar borga Úkraínumönnum
um 47% meira umsýslugjald fyrir
flutning á gasi til Evrópu um
Úkraínu.
Talsmaður Gazprom sagði Ro-
sukrenergo geta krafið Úkraínu
um lægra verð fyrir gasið sökum
þess að fyrirtækið keypti einnig
gas frá Túrkmenistan, auk Rúss-
lands. Úkraínumenn hafa greitt
mun lægra verð fyrir það gas sem
þeir kaupa frá Mið-Asíuríkinu
heldur en frá Gazprom.
Engu að síður þurfa Úkraínu-
menn framvegis að borga tvöfalt
meira fyrir gasið en þeir gerðu
fyrir áramót þegar þeir greiddu
Gazprom 50 dollara fyrir tonnið.
Það er mjög lágt verð en þó svipuð
kjör og Rússar hafa veitt ýmsum
öðrum fyrrv. Sovétlýðveldum.
Deila Úkraínu og
Rússlands leyst
Bad Reichenhall. AFP. | Björgunar-
menn fundu í gær lík þriggja barna í
rústum skautahallar í bæversku ölp-
unum í Þýskalandi eftir að þak bygg-
ingarinnar hrundi undan snjóþunga á
mánudag. Talið er að alls hafi fimm-
tán manns látið lífið.
Lögreglan sagði að lík tveggja
pilta og ungrar stúlku hefðu verið
grafin upp í gær. Alls höfðu þá fjór-
tán lík fundist í rústunum og enn var
leitað að konu sem var saknað.
Af þeim sem létust voru tólf börn
eða unglingar. Einnig hafa fundist lík
tveggja kvenna um fertugt.
Öll voru þau frá bænum Bad
Reichenhall eða nágrenni.
Þrjátíu og fjórir slösuðust þegar
þakið hrundi. Þrettán þeirra voru
enn á sjúkrahúsi í gær en ekki í lífs-
hættu.
Ekki er enn vitað hvað varð til
þess að þakið hrundi, en fannfergi er
algengt á þessum slóðum.
Dagblaðið Tagesspiegel hafði eftir
veðurfræðingum að það hlytu að hafa
verið 180 tonn af snjó á þakinu.
Þjálfari íshokkíliðs í Bad Reichen-
hall kvaðst hafa aflýst æfingu
skömmu áður en þakið hrundi vegna
þess að honum hefði verið sagt að
moka ætti snjónum af því. Enginn
hefði þó varað hann við því að hætta
væri á að þakið gæfi sig.
Talið að 15
hafi farist
í skauta-
höllinni