Morgunblaðið - 05.01.2006, Side 36

✝ Pétur KristþórSigurðsson
fæddist í Neðri-
Tungu í Fróðár-
hreppi í Snæfells-
sýslu 17. júlí 1910.
Hann lést á hjúkr-
unardeild Hrafnistu
í Hafnarfirði 27.
desember síðastlið-
inn. Hann var sonur
hjónanna Sigurðar
Eggertssonar skip-
stjóra, f. á Lamba-
vatni í V-Barð. 21.
september 1876, d.
6. júní 1922, og Ingibjargar Pét-
ursdóttur, f. á Dalli, Snæf. 6. jan-
úar 1887, d. 8. ágúst 1959. Systkini
hans voru Þorkell Jóhann, f. 18.
september 1908, d. 8. febrúar
2005, Guðríður Stefanía, f. 17. júlí
1910, d. 26. apríl 1991, Halldór
Eggert, f. 9. september 1915, d.
25. maí 2003, Margrét, f. 5. júlí
1917, d. 10. desember 2002, Þór-
arinn Stefán, f. 31. janúar 1922, d.
8. apríl 1994, og hálfbróðir hans
samfeðra var Guðmundur, f. 20.
ágúst 1899, d. 23. desember 1957.
Hinn 15. maí 1936 kvæntist Pét-
ur Guðríði Kristjánsdóttur frá
Móabúð í Eyrarsveit í Snæfells-
sýslu, f. 29. ágúst 1911, d. 11. maí
1992, dóttur hjónanna Kristjáns
Jónssonar útvegsbónda, f. 1. nóv-
ember 1874, d. 16. febrúar 1967,
og Kristínar Gísladóttur, f. 6. júlí
1890, d. 25. janúar 1962. Börn
þeirra Péturs og Guðríðar eru: 1)
Aðalsteinn, fyrrv. héraðslæknir, f.
7. september 1933, d. 9. janúar
1985, maki Halldóra Karlsdóttir
kaupmaður, f. 17. febrúar 1936.
Dætur þeirra: Þórdís Brynja, f. 23.
október 1960, maki Oddur Hauk-
steinn Knútsson, f. 27. ágúst 1961,
Guðríður Hlíf, f. 7. september
1965, maki Ragnar Þorgeirsson, f.
23. janúar 1966, Áslaug Helga, f.
16. ágúst 1968, maki Jóhann
f. 16. febrúar 1972, maki Karl
Gústaf Gústafsson, f. 18. júlí 1970,
Helga, f. 1. apríl 1973, maki Jón
Skjöldur Karlsson, f. 16. nóvember
1969, og Pétur, f. 17. maí 1979. 6)
Sigþór prófessor, f. 17. desember
1943, maki Colleen Mary Péturs-
son hjúkrunarfræðingar og ljós-
móðir, f. 25. júní 1936. Dætur
þeirra: Anna, f. 19. desember
1970, maki Julian Jordan, f. 27.
janúar 1971, þau skildu, og Katrín
Mary, f. 24. apríl 1972, maki Alist-
er Faulkes, f. 14. febrúar 1970. 7)
Kristín Guðrún, f. 10. febrúar
1949, d. tveggja vikna. Langafa-
börn Péturs eru 49 og fimm langa-
langafabörn.
Pétur ólst upp í Haukabrekku í
Fróðárhreppi til níu ára aldurs en
síðan í Suður-Bár í Eyrarsveit til
fullorðinsára. Hann stundaði sjó-
mennsku til 33 ára aldurs, en hóf
þá verslunarstörf hjá útibúi Kaup-
félags Stykkishólms í Grundar-
firði. Starfaði hann þar samfleytt í
17 ár og síðustu árin sem útibús-
stjóri kaupfélagsins. Árið 1960
flutti Pétur með fjölskyldu sína til
Reykjavíkur og starfaði þá við
verslunarstörf og síðar við fata-
verslunina Gefjun. Frá 1963 var
hann forstöðumaður vistheimilis-
ins í Víðinesi á Kjalarnesi, til árs-
ins 1972. Þá varð hann húsvörður
Alþingis og starfaði þar í 14 ár
samfleytt til ársins 1986, þegar
hann lét af störfum. Pétur hefur
sinnt margvíslegum trúnaðar-
störfum. Hann var einn af stofn-
endum verkalýðsfélags Stjörnunn-
ar í Grundarfirði og ritari í fyrstu
stjórn þess. Þá sat hann um langt
árabil í stjórn Hraðfrystihúss
Grundarfjarðar og var í hrepps-
nefnd Eyrarsveitar í tólf ár og
gegndi margvíslegum öðrum trún-
aðarstörfum. Einnig var hann um
langt árabil í forystusveit fram-
sóknarmanna í Grundarfirði. Eftir
að Pétur fluttist suður sat hann í
hreppsnefnd Kjalarness í fjögur
ár.
Útför Péturs verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13. Jarðsett verð-
ur í Gufuneskirkjugarði.
Gunnar Sveinsson, f.
16. mars 1967, og
Halldóra, f. 15. ágúst
1972, maki Holger
Peter Clausen, f. 9.
október 1963. 2) Ingi-
björg hjúkrunar-
fræðingur, f. 19.
ágúst 1937, maki
Magnús Karl Péturs-
son læknir, f. 7. ágúst
1935. Börn þeirra:
Pétur Þór, f. 22.
mars 1957, d. 5. sept-
ember 1987, maki
Gréta Carlson, f. 29.
nóvember 1958, þau skildu, Ólafur
Tryggvi, f. 13. desember 1960,
maki Björg Vilhjálmsdóttir, f. 18.
janúar 1965, Magnús Karl, f. 20.
ágúst 1964, maki Ellý Katrín J.
Guðmundsdóttir, f. 15. september
1964, Atli Freyr, f. 4. desember
1969, maki Steinunn Gestsdóttir, f.
17. júní 1971, og Ásdís, f. 25. júní
1973, maki Auðun Freyr Ingvars-
son, f. 31. október 1972. 3) Krist-
ján skipstjóri, f. 19. ágúst 1938,
maki Erla Magnúsdóttir móttöku-
ritari, f. 3. febrúar 1939. Synir
þeirra: Magnús Ragnar, f. 6. júní
1967, maki Ingunn Sigurrós
Bragadóttir, f. 28. janúar 1969, og
Pétur Kristþór, f. 19. apríl 1969. 4)
Sigrún ljósmóðir, f. 21. september
1939, maki Björn Ólafsson fyrrv.
skólastjóri, f. 30. nóvember 1936.
Börn þeirra: Ásta Guðríður, f. 8.
nóvember 1963, maki Sigurjón Ív-
arsson, f. 11. desember 1964, Sig-
rún Birna, f. 4. janúar 1965, maki
Eyjólfur Högnason, f. 24. október
1962, og Kolbeinn, f. 19. júní 1970,
maki Junko Sakamoto Björnsson,
f. 22. apríl 1967. 5) Sigurður Krist-
ófer læknir, f. 4. desember 1942,
maki Helga Magnúsdóttir leik-
skólakennari, f. 16. janúar 1946.
Börn þeirra: Brynhildur, f. 26.
febrúar 1970, maki Siguringi Sig-
urjónsson, f. 4. maí 1971, Kristín,
Níutíu og fimm ára æviskeið er
langur tími á mælikvarða mannsins.
Sérstaklega nú á dögum þegar þjóð-
félagið hefur skyndilega breyst úr
tiltölulega vanþróuðu samfélagi
bænda, verkamanna og sjómanna í
háþróað tæknivætt upplýsingasam-
félag. Það er ekki allra að standa
keikur í slíku umróti með óbilandi
bjartsýni á framtíðina og allt sem til
framfara horfir.
Það var ólýsanleg tilfinning að
hlusta á Pétur lýsa því þegar hann
heyrði í útvarpi í fyrsta sinn, þá orð-
inn tvítugur. Þá var ekkert rafmagn
á sveitabæjum en viðtækin gengu
fyrir stórum rafhlöðum sem hlaða
þurfti reglulega. Eitt sinn þegar leið
að jólum var sýnt að rafhlöðurnar
mundi ekki endast hátíðarnar.
Lagði Pétur þá af stað fótgangandi
frá Grundarfirði til Stykkishólms
með tvær stórar rafhlöður bundnar í
bak og fyrir. Alls tók ferðin þrjá sól-
arhringa en heim komst hann fyrir
jólin. Pétri fannst þetta ekki vera
mikið mál enda aldrei vílað fyrir sér
að gera það sem þurfti hverju sinni
og lagði það ekki í vana sinn að
stæra sig af því sem hann hafði gert.
Pétur var aðeins tólf ára gamall
þegar faðir hans lést frá sjö börnum.
Móðir hans Ingibjörg Pétursdóttir,
mikill kvenskörungur, hélt þá áfram
búskap að Suður-Bár með aðstoð
elstu barna sinna, en Sigurður faðir
hans hafði sýnt þá framsýni þegar
hann var í siglingum erlendis að líf-
tryggja sig. Ingibjörg hafði mjög
ákveðnar pólitískar skoðanir og
fylgdi Framsóknarflokknum að mál-
um. Þessi ákveðna afstaða móður
hans til þjóðmála hefur fylgt börn-
um hennar sem öll hafa haft ríka
samfélagskennd og áhuga á málefn-
um samtíðarinnar hverju sinn, og
tvö systkininna sátu eitt sinn sam-
tímis á Alþingi, Halldór E. fyrir
Framsóknarflokkinn og Margrét
fyrir Alþýðubandalagið. Pétur var
því alinn upp í anda samvinnuhreyf-
ingarinnar. Hann tók virkan þátt í
starfi ungmennafélags sveitarinnar
og síðar stjórnaði hann stúkustarf-
semi unglinga og var bindindismað-
ur alla ævi.
Sá stjórnmálamaður sem Pétur
dáði mest var Jónas frá Hriflu, sem
í huga Péturs var byltingarmaður
sem réðst gegn hinu ríkjandi valdi
og var eindreginn málsvari alþýð-
unnar. Hann dáði sérstaklega stefnu
hans í menntamálum og uppbygg-
ingu héraðsskólanna, en menntun
var Pétri hjartans mál og enda þótt
hann hefði ekki notið framhalds-
menntunar hvatti hann og styrkti öll
börn sín til framhaldsnáms. Það var
honum því mikið ánægjuefni þegar
hann heyrði að nýi fjölbrautaskólinn
í Grundarfirði var reistur á lóð Sig-
urhæða, þar sem þau hjónin bjuggu
lengst af fyrir vestan. Því miður
auðnaðist honum ekki að sjá þá
byggingu né að keyra yfir nýju
brúna yfir Kolgrafarfjörð en þetta
var ein af þeim ferðum sem hann
hafði ráðgert en gat ekki farið.
Í Grundarfirði starfaði Pétur í 17
ár sem starfsmaður útibús Kaup-
félags Stykkishólms þar af tíu ár
sem útibússtjóri. Á starf sitt sem
útibústjóra leit hann fyrst og fremst
sem þjónustu við fólkið. Í verslunar-
erindum fyrir kaupfélagið til
Reykjavíkur var algengt að hann
þyrfti að sinna margvíslegum per-
sónulegum erindum fólks í byggð-
arlaginu, enda ekki mikið um ferðir
til Reykjavíkur í þá tíð. Á heimili
Péturs og Guðríðar var oft mikill
gestagangur, bæði vegna starfa Pét-
urs sem útibússtjóra kaupfélagsins
en ekki síður vegna margvíslegra
starfa hans að félagsmálum og sem
einn af framámönnum Framsóknar-
flokksins í sinni sveit.
Síðustu 14 ár starfsævi sinnar var
Pétur húsvörður Alþingis. Ég held
að það starf hafi fallið honum ákaf-
lega vel, enda kominn í nána snert-
ingu við pólitíkina sem var hans
brennandi áhugamál alla tíð. Hann
átti þar gott samstarf við þingmenn
allra flokka enda honum víðsfjarri
að draga menn í dilka eftir pólitísk-
um skoðunum.
Þegar ég hugsa til tengdaföður
míns þá kemur mér fyrst í hug
hversu mikla ánægju Pétur hafði af
mannlegum samskiptum. Hann naut
þess að tala við fólk og hlustaði allt-
af með mikilli athygli og áhuga og
tók afstöðu til þess sem um var rætt
með eða á móti en skildi alltaf við
sína viðmælendur með virðingu og
vinsemd. Hann náði sérstaklega vel
til ungs fólks og lifnaði allur við að
heyra um framtíðaráætlanir þess.
Með hjálpsemi sinni sem var honum
í blóð borin, átti hann stóran þátt í
þeirri samheldni sem einkenndi
hans fjölskyldu og á seinni árum
stórfjölskylduna.
Síðustu 2 ár ævinnar voru Pétri
erfið. Minni hans sem alla tíð var
með eindæmum gott fór að bregð-
ast, sérstaklega nærminnið en liðna
tíð mundi hann til hins síðasta.
Þrótturinn þvarr jafnt og þétt og að
síðustu var hann bundinn í hjólastól
og hjáparvana sem ég held að hann
hafi átt mjög erfitt með að sætta sig
við. Hann hélt þó alltaf reisn sinn,
en ég held að hann hafi verið hvíld-
inni feginn þegar hann sofnaði útaf.
Genginn er sómamaður sem skilaði
sínu til samfélagsins og sinna fjöl-
mörgu afkomenda.
Magnús Karl Pétursson.
Afi minn Pétur Sigurðsson lést
hinn 27. desember síðastliðinn.
Hann var 95 ára gamall og var fjöl-
mörgum afkomendum mikil fyrir-
mynd. Hann lifði góðu og innihalds-
ríku lífi, lengst af með ömmu minni
Guðríði Kristjánsdóttur þar til hún
lést fyrir 13 árum. Þau lifa skýrt í
minningu minni.
Nú á tímum óendanlegs upplýs-
ingaflæðis verður mér oft hugsað til
afa míns. Alla tíð man ég eftir opinni
bók á skrifborðinu og dagblaða-
bunka sem lesinn var af athygli.
Mér er minnistætt hversu gaum-
gæfilega hann las hvert orð. Bækur
voru lesnar til að læra af þeim.
Hvernig hann nam hvert orð vekur
mig til umhugsunar hvernig við í
hinu mikla flæði upplýsinga nú-
tímans veitum hverju lesnu orði hins
ritaða texta minni athygli.
Iðulega var lestur afa tengdur
ættfræði, þjóðháttum eða stjórnmál-
um og tengdist nánum böndum lif-
andi áhuga hans á líðandi stundu og
tengslum nútímans við hið liðna.
Ættfræðin var ein leið hans til að
tengja nútímann við hið liðna og
þannig var alltaf hægt að koma af
stað skemmtilegum umræðum við
afa. Ættfræðiáhugi hans og ótrúlega
gott minni gerði hann að óþrjótandi
brunni sagna. Ættfræði hans var
laus við bæði fordóma og teprugang.
Fólki var lýst eins og það kom hon-
um fyrir hugskotssjónir og hann
lýsti hvernig útlit, skaphöfn eða
jafnvel sjúkdómar fylgdu einstak-
lingum og liðuðust niður ættkvísl-
ina. Hann fyllti þannig ættfræðina
lífi.
Annað sem fylgdi afa var stað-
festan og bjartsýnin. Hann fylgdi
sínum stjórnmálaskoðunum allt frá
blautu barnsbeini. Hann lá ekki á
skoðunum sínum og var alltaf viss
um góðan árangur sinna manna. Svo
viss var hann í bjartsýni sinni að
hann stóð uppi einn sannspár í get-
raun um úrslit þingkosninganna
1979. Það var árið sem Framsókn-
armenn unnu stórsigur, juku þing-
styrk sinn úr 12 í 17 þingsæti. Hann
stóð uppi þann dag sem bjartsýnasti
Framsóknarmaður landsins.
Minningin um afa minn Pétur
Sigurðsson mun lifa með þeim sem
hann þekktu og afkomendur þeirra
hjóna munu um ókomna framtíð
mynda þann minnisvarða sem vitnar
um farsæla ævi.
Magnús Karl Magnússon.
Við andlát afa koma upp í hugann
allar þær minningar sem við eigum
um hann. Hvað sterkastar eru
minningarnar um afa og ömmu á
Markarflötinni. Þangað voru allir
velkomnir í eldhúsið þar sem sam-
verustundirnar áttu sér oftast stað.
Þar var afi oftar en ekki í heitum
umræðum um stjórnmál. Hann
hafði sérstaklega ríka réttlætis-
kennd og hafði því mikinn áhuga á
því hvernig tekið var á málum á
hinu háa Alþingi. Áhugi hans á
landsmálunum var einlægur og
sprottinn af því að honum fannst
það skipta máli hvernig okkur sem
þjóð vegnaði og að hópar fólks yrðu
ekki útundan í lífsgæðakapphlaup-
inu. Allir voru velkomnir að taka
þátt í umræðunum á Markarflötinni
og afi hlustaði á oft ólík sjónarmið
okkar. Hann lá aftur á móti sjaldan
á skoðunum sínum og gaf okkur
ekkert eftir. En með brennandi
áhuga sínum og skemmtilegum um-
ræðum hvenær sem tækifæri gafst
varð réttlætiskennd hans og áhugi á
stjórnmálum okkur sterk fyrir-
mynd.
Frá síðari árum eigum við ófáar
minningar frá sunnudagsmatarboð-
unum í Einilundinum. Afi gat haldið
öllum hugföngnum með sögum frá
æsku sinni á Snæfellsnesi. Þegar
reynt er að endursegja þessar sög-
ur, uppgötvar maður hversu mik-
ilvægur sögumaðurinn er. Einstakt
minni afa og smitandi áhugi hans á
lífinu gerði það að verkum að hann
átti auðvelt með að halda óskiptri
athygli allra. Oft á tíðum var upplif-
unin eins og að hlusta á suður-amer-
ískan rithöfund. Ein sagan leiddi til
annarrar og þegar upphafssögunni
var lokið hafði maður heyrt margar
sögur sem allar gátu verið sjálf-
stæðar en voru nauðsynlegar við
uppbyggingu aðalsögunnar.
Það sem okkur er þó efst í huga
þegar við kveðjum hann afa okkar
er umhyggja hans fyrir öðrum. Allt
fram á síðasta dag var afi að spyrja
frétta úr lífi okkar systkinanna og á
sinn hógværa hátt sýndi hann manni
að hann var stoltur af afkomendum
sínum.
Afi virtist alltaf vera sáttur við líf-
ið og sín afskipti af því. Þannig
kvaddi hann þennan heim. Af afa
höfum við lært margt og vonandi
hlotnast okkur sú gæfa að tileinka
okkur þann lærdóm.
Atli F. Magnússon og
Ásdís Magnúsdóttir.
Þegar ég kom fyrst til vetursetu á
Alþingi haustið 1982 hafði Pétur set-
ið þar fyrir í heilan áratug. Hann
var beitarhúsaformaður í Skjald-
breið – húsvörður á nútímamáli, en
þar var að finna skrifstofur þing-
manna í forsköluðum timburhjalli,
sem áður hafði verið hótel með vafa-
samt rykti.
Pétur var því þingreyndur maður,
þegar fundum okkar bar fyrst sam-
an. En meira máli skipti, að hann
var lífsreyndur maður. Hann hafði
staðið sína plikt sem sjómaður á
yngri árum, staðið fyrir útibúi kaup-
félagsins á Grundarfirði, setið bæði í
stjórn sjómannafélagsins og frysti-
hússins á staðnum og boðið fram
krafta sína í sveitarstjórn í sextán
ár, þrjú kjörtímabil í Eyrarsveit
(Grundarfirði) og eitt á Kjalarnesi.
Fyrir Framsóknarmenn með stór-
um staf. Því að hann var Framsókn-
armaður í húð og hár.
Þessu til viðbótar stóðu þau hjón-
in, Pétur og Guðríður Kristjánsdótt-
ir, fyrir rekstri vistheimilis að Víði-
nesi á Kjalarnesi í tæpan áratug.
Þar fengu menn inni, sem voru hall-
ari undir Bakkus konung en góðu
hófi gegndi og gátu ekki hjálpar-
laust hætt að drekka, þótt tíminn
væri úti. Í Víðinesi eignaðist Pétur
marga vini, sem héldu við hann
tryggð, meðan lífið entist. Það segir
kannski meira um Pétur en þá. Pét-
ur fór nefnilega aldrei í manngrein-
arálit. Hann var fordómalaus mað-
ur. Hann umgekkst vini sína,
vistmenn Víðiness, af sömu virðingu
(og umhyggju) og okkur, þáverandi
utangarðsmenn íslenskra stjórn-
mála, sem vorum vistaðir á Skjald-
breið undir hans umsjá. Lífið hafði
snemma kennt Pétri, að oft má lítið
út af bera til að menn ráði því ekki
sjálfir í hvorri vistinni þeir lenda.
Það var ekki sjálfgefið í upphafi,
að krataforinginn að vestan og þessi
hægláti Framsóknarmaður yrðu
vinir. Enda gerðist það eiginlega án
þess við tækjum eftir því. Pétur
naut þingsetunnar betur en við hinir
flestir af tveimur ástæðum. Hann
var ekki kjörinn til þessarar þing-
setu og var því frjáls maður og
óháður öllu nema stjórnarskránni.
Almenningsálitið (skoðanakannanir)
komu honum ekki við. Þar að auki
spilltu nefndafundir ekki tíma hans.
Þetta þýddi, að hann hafði næði til
að brjóta til mergjar þau mál sem
efst voru á baugi og til að leita
lausna. Rökræður við Pétur voru því
einatt betri undirbúningur fyrir
ræðuhöld á Alþingi en þingflokks-
eða nefndafundir, því að Pétur var
nær óbrigðult lesinn í efninu. Ég
minnist enn þeirra málfunda með
ánægju.
Ég sagði, að Pétur hefði verið
Framsóknarmaður með stórum staf.
Það þýddi samkvæmt hans pólitísku
kokkabók að vera umbótamaður
undir hugsjón samvinnuhreyfingar.
Hann var m.ö.o. lærisveinn Jón-
asar frá Hriflu og skoðanabróðir
ömmu minnar, Guðríðar frá Strand-
seljum. Ég hef frá blautu barnsbeini
verið hændur að slíku fólki, sem
finnur til skyldleika hvert við annað
í harðri lífsbaráttu til sjávar og
sveita. Þessi hugtök hljóma kannski
úrelt – en hugsjónin, sem að baki
býr, hún blífur.
Pétur Sigurðsson var maður, sem
var trúr æskuhugsjón sinni og sýndi
það í verki. Þess vegna erum við
mörg, sem minnumst hans í kveðju-
skyni með hlýhug og virðingu.
Jón Baldvin Hannibalsson.
PÉTUR
SIGURÐSSON
36 FIMMTUDAGUR 5. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Minningarkort
Krabbameinsfélagsins
540 1990
krabb.is/minning