Morgunblaðið - 02.02.2006, Qupperneq 34

34 FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÉG ER ein af nýjum landnem-
um í efri byggðum Kópavogs og
við fjölskyldan farin að líta á okk-
ur sem Kópavogsbúa.
Börnin mín eru að
festa rætur í nýja
hverfinu en þær slóð-
ir sem menn slíta
barnsskónum verða
flestum nákomnari
en aðrir staðir. Ég
hef velferð þeirra
fyrir brjósti, ég vil
hafa áhrif á mitt nán-
asta umhverfi og
hvernig nýja bæj-
arfélagið mitt hugsar
um velferð allra íbúa
þess.
Bærinn hefur
stækkað ört síðustu
ár en nú er kominn
tími til að huga að
innviðunum þ.e. þörf-
um íbúa sem þar búa.
Bærinn er fyrir fólk-
ið. Ég legg áherslu á
að Kópavogur verði
fjölskylduvænn bær
þar sem fólki gefst
kostur á að njóta lífs-
ins í leik og starfi á
sínum forsendum,
óháð efnahag, aldri,
áhugamálum og bú-
setu. Ég vil búa í bæ
sem veitir öllum íbú-
um þjónustu og öryggi, þar sem
allar kynslóðir eigi sama rétt og
geti notið sín. Ég vil búa í bæ þar
sem jafnréttis- og umhverfissjón-
armiða er gætt í allri stefnumótun
og ákvarðanatöku, að aldraðir geti
átt áhyggjulaust ævikvöld og for-
eldrum sé tryggð dagvistun barna
eftir að fæðingarorlofi lýkur.
Fjölbreytilegt frístundastarf
Uppbygging þjónustu í frítím-
anum er ein af kröfum nútímans
því frítíminn er það dýrmætasta
sem við eigum og mikilvægi hans
vex samhliða því sem hraðinn í
samfélaginu eykst. Ég vil að bær-
inn státi af fjölbreytilegu frístund-
astarfi þar sem menningu kynja
er gert jafn hátt undir höfði. Bæta
þarf aðstöðu til frístundaiðkunar,
aðgengi að útivistarsvæðum og
stígum fyrir gangandi,
hjólandi og ríðandi
vegfarendur. Treysta
þarf grundvöll hesta-
mennsku í bænum,
leggja áherslu á al-
menningsíþróttir og
stuðla að aukinni þátt-
töku barna, unglinga
og aldraðra í heil-
brigðum tómstundum.
Gildi frítímans er
ómetanlegt í uppeld-
islegu, heilsufarslegu
og samfélagslegu tilliti
og forvarnagildi tóm-
stundastarfs er mikið.
Íbúalýðræði
Ég vil færa stjórn-
málin nær vettvangi
fólksins, útí hverfin og
að haft sé samráð við
hverfisbúa. Í nýjum
hverfum er mikilvægt
að ferskir straumar
fái að njóta sín svo
flóra mannlífs og
menningar verði lit-
skrúðugri og fjöl-
breyttari. Í samvinnu
við aðra íbúa vil ég
hafa áhrif á nýja bæj-
arfélagið mitt, nær-
umhverfið, eflingu félagsauðs,
skapa menningu hverfisins og
sögu. Ég óska eftir stuðningi ykk-
ar í 3. sætið í prófkjörinu.
Ég skora á allt Samfylk-
ingarfólk í Kópavogi, ekki síst
konur, að kjósa í prófkjörinu og
hafa þannig áhrif á framboðs-
listann í bæjarstjórnarkosning-
unum í vor. Við stefnum fram til
sigurs!
Kópavogsbær er
fyrir fólkið
Eftir Ragnhildi Helgadóttur
Ragnhildur Helgadóttir
’Ég skora á alltSamfylking-
arfólk í Kópa-
vogi, ekki síst
konur, að kjósa í
prófkjörinu og
hafa þannig áhrif
á framboðslist-
ann í bæjar-
stjórnarkosning-
unum í vor.‘
Höfundur er jafnréttisráðgjafi ÍTR,
og gefur kost á sér í 3. sæti í prófkjöri
Samfylkingarinnar í Kópavogi.
Prófkjör Kópavogi
KÓPAVOGUR hefur vaxið gríð-
arlega á síðustu tveimur áratugum
og stöðugt fleiri kynnast því að
hér er gott að búa. Hér býr stór-
huga fólk sem lagt hefur mikið að
veði til að byggja sér framtíð-
arheimili. Íþrótta-
mannvirki, grunn-
skólar, leikskólar,
götur, vegir og hring-
torg, já mörg hring-
torg, hafa sprottið
upp innan bæj-
armarkanna.
En það er ekki nóg
að byggja. Núverandi
meirihluti í bæj-
arstjórn Kópavogs
hefur ekki staðið sig
sem skyldi í þjónustu
við íbúa. Í Kópavogi
er skortur á dagvist-
unarúrræðum, í
Kópavogi er skortur
á þjónusturýmum
fyrir aldraða, í Kópa-
vogi er skortur á
þjónustu við öryrkja.
Það er ekki nóg að
slá sig til riddara með tekju-
afgangi sem ekki á sér fordæmi,
sveitarfélagið á ekki að reka eins
og stórgróðafyrirtæki. Vitaskuld
þarf að sýna hagkvæmni í rekstri
en það á ekki að vera á kostnað
þjónustunnar við þá sem byggja
þennan bæ.
Það eru því miður alltof fáir íbú-
ar sem sýna skipulagi bæjarins,
vexti hans og þróun áhuga. Það
eru alltof fáir íbúar sem hefja upp
rödd sína hafi þeir eitthvað að at-
huga við framkvæmdir meirihlut-
ans. Vera má að það sé af ótta við
yfirvöld því dæmin sýna að ef íbú-
ar hafa athugasemdir við fram-
kvæmdir meirihlutans, skipulag
eða skort á þjónustu þá er þeim
oftar en ekki svarað með út-
úrsnúningum og
ókurteisi, ef þeim er
þá svarað á annað
borð. Þegar íbúar bæj-
arins sýna vexti hans
og framþróun áhuga
þá er það lágmarks-
kurteisi af hálfu meiri-
hlutans að þeim sé
svarað og það af virð-
ingu.
Virðingar er þörf og
það er löngu tímabært
að skipta um meiri-
hluta í bæjarstjórn
Kópavogs. Það þarf að
breyta áherslum og
stefnumiðum bæjarins.
Minnismerki núver-
andi meirihluta eru
orðin æði mörg og við
þurfum ekki á fleiri
slíkum að halda. Tími
íbúanna er runninn upp. Það er
gott að búa í Kópavogi. Í Kópavogi
eru öll lífsins gæði. Í Kópavogi er
allt innan seilingar, þar má jafnvel
finna lykil að lífsgæðum. En fyrst
þarf að skipta um meirihluta.
Virðingar er þörf
Eftir Ingibjörgu Hinriksdóttur
Ingibjörg Hinriksdóttir
’Það þarf aðbreyta áherslum
og stefnumiðum
bæjarins.‘
Höfundur býður sig fram í 2. sæti
í prófkjöri Samfylkingarinnar í
Kópavogi.
Prófkjör Kópavogi
AÐ UNDANFÖRNU hefur
fréttastofa Ríkisútvarpsins og síðan
sumir aðrir fjölmiðlar birt fréttir
og fréttaskýringar sem unnar eru
upp úr doktorsritgerð Sigurbjargar
Sigurgeirsdóttur frá LSE þar sem
fram kemur sú skoðun hennar að
sameining sjúkrahús-
anna í Reykjavík hafi
verið mistök. Skoðanir
Sigurbjargar virðast
eiga sér töluverðan
hljómgrunn meðal
fréttamanna og hugs-
anlega einnig meðal
þeirra sem gagnrýnt
hafa stjórnun á Land-
spítala – háskóla-
sjúkrahúsi. Nýleg út-
tekt
Ríkisendurskoðunar
sýnir hins vegar að
spítalinn stendur sig
vel þótt auðvitað sé hægt að finna
eitthvað sem betur mætti fara. All-
ir sem hafa kynnt sér sögu heil-
brigðismála á Íslandi á und-
anförnum áratugum eða muna
allnokkur ár aftur í tíma vita
hvernig ástand þessara mála var
fyrir 20–30 árum. Stundum var tal-
að um að nauðsynlegt væri að hafa
samkeppni milli spítala hér á landi
en á þessu sviði ríkti ekki nein
samkeppni nema hugsanlega um
framlög úr opinberum sjóðum og
söfnunarfé líknarfélaga til tækja-
kaupa. Góðu heilli var unnið að
sameiningu sjúkrahúsa, fyrst með
kaupum á Landakotsspítala en síð-
an sameiningu Borgarspítala og
Landspítala og kaupum á St. Jós-
efsspítala í Hafnarfirði. Eðlilegt er
að þegar farið er í miklar skipu-
lagsbreytingar komi upp einhverjir
hnökrar en að halda uppi vörnum
fyrir það skipulag sem ríkti hér í
heilbrigðismálum undir lok síðustu
aldar lýsir í besta falli vanþekkingu
á málinu.
Fréttir af heilbrigðismálum í fjöl-
miðlum virðast því
miður ansi oft vera
neikvæðar; sagt er frá
biðlistum, óánægju
starfsfólks, ófullnægj-
andi húsnæði, hækk-
andi lyfjaverði og ein-
hverjum „óskunda“
yfirvalda sem að sögn
valda alls konar vand-
ræðum. Þegar koma
jákvæðar fréttir eru
þær einkum af vænt-
anlegum uppgötvunum
í erfðafræði og lyfja-
framleiðslu, stórkost-
legum læknisaðgerðum sem bjarga
lífi og limum eða að stórfyrirtæki
eða líknarsamtök hafi gefið fjár-
muni til tækjakaupa. Þessi umræða
virðist einkum taka mið af hags-
munum fagstétta innan heilbrigð-
iskerfisins eða fyrirtækja sem eiga
hagsmuna að gæta með einum eða
öðrum hætti.
Heilbrigðismál í samfélaginu eru
ekki einkamál starfsstétta heil-
brigðiskerfisins eða útvalinna
„hagsmunaaðila“. Þau koma okkur
öllum við og það er mikilvægt að
fram fari heilbrigð umræða um
heilbrigðismál í víðasta skilningi
þess orðs. Umfjöllun fjölmiðla um
sameiningu sjúkrahúsanna, vænt-
anlega byggingu hátæknisjúkra-
húss og stjórnun heilbrigðismála,
þ.m.t. stjórnun heilbrigðisstofnana,
sýnir glögglega að fjölmiðlar
hlaupa einkum eftir yfirlýsingum
þeirra sem óánægðir eru og vilja
síður styðja mál sitt rökum.
Ég vil skora á fjölmiðla að sýna
meiri metnað þegar fjallað er um
heilbrigðismál, láta ekki spila með
sig og koma umræðunum upp úr
þeim neikvæða farvegi sem þær
hafa verið í. Það varðar líf okkar
og heilsu að heilbrigðiskerfið sé
traust og það geti mætt þeim kröf-
um sem við gerum til þess. Það
bætir ekkert að vera að nöldra,
koma með digurbarkalegar yfirlýs-
ingar um mistök eða heimta fjár-
muni í einhver gæluverkefni þegar
heildarmyndin liggur ekki fyrir.
Opinská umræða um hvernig heil-
brigðiskerfi við viljum hafa og
hvers vegna er eina skynsamlega
leiðin til að ná fram víðtækri sátt
þótt ekki séu allir sammála um
leiðir og markmið. Við verðum að
vita hvað við viljum og hvers
vegna, og vinna síðan saman að því
að gera það sem best, þannig líður
okkur öllum betur.
Heilbrigð mál
Jón Ólafur Ísberg fjallar
um greinar Sigurbjargar
Sigurgeirsdóttur ’Ég vil skora á fjölmiðlaað sýna meiri metnað
þegar fjallað er um heil-
brigðismál...‘
Jón Ólafur Ísberg
Höfundur er sagnfræðingur og höf-
undur bókarinnar Líf og lækningar.
Íslensk heilbrigðissaga.
HVORT sem okkur líkar betur
eða verr er skólinn orðinn að öðru
heimili grunn- og leikskólabarnanna.
Reykjavíkurlistinn hefur lyft grett-
istaki í uppbyggingu mötuneyta við
skólana og nú er svo komið að öllum
grunnskólabörnum býðst að kaupa
mat í hádeginu. Það
hefur mælst vel fyrir
og meirihluti foreldra
notfærir sér þessa
þjónustu. Borgaryf-
irvöld hafa samþykkt
að greiða matarkostn-
aðinn fyrir þá for-
eldra sem ekki sjá sér
fært að gera það af
eigin ráðstöfunarfé.
Beiðnir um slíkt
framlag geta komið
frá foreldrunum, en
einnig er tekið við
ábendingum frá
skólastjórnendum.
Erlend
skólamötuneyti
Margir hafa gaman af sjónvarps-
þáttum ofurkokksins Jamie Oliver,
þar sem hann rannsakar mataræði
nemenda í breskum skólum. Þar
kemur í ljós að mikið af fæðunni er
hálfgert rusl og uppfyllir á engan
hátt kröfur um hollt matræði. Fyrir
nokkrum árum kynnti ég mér þessi
mál í Suður-Svíþjóð. Þar var í
grunnskólum ávallt bæði boðið upp á
heitan mat sem og salatbar. Þá voru
og gefnir út, af yfirvöldum, matseðl-
ar fyrir skólamötuneytin settir sam-
an af næringarfræðingum. Með
þessu móti var fullkomlega komið til
móts við manneldissjónarmið. Ef til
vill kann sumum að þykja þetta of
mikil forræðishyggja. En á móti má
benda á að í þáttum hins breska
Oliver var sýnt fram á að í skólum
þar sem mataræðinu var breytt, og
hollusta komin í stað ruslfæðis, batn-
aði námsárangur. Auk þess sem
nemendur með hegðunarerfiðleika,
jafnvel ofvirkni og athyglisbrest,
áttu mun auðveldara með að ná valdi
á hegðun sinni. Þetta leiðir hugann
að því sem oft hefur verið haft í
flimtingum; þú ert það sem þú borð-
ar.
Hvað borða reykvísk börn?
Mér vitanlega hefur ekki verið
gerð könnun á hollustu fæðis sem
boðið er upp á í mötuneytum skóla
borgarinnar. Ekki er að efa að þar er
reynt að hafa matinn lystugan, en
hvort hollustan er ávallt í fyrirrúmi
er ekki eins víst. Þar
sem ég á barn í grunn-
skóla og er kennari
þekki ég dálítið til
þessara mála. Ég veit
að börnin geta ekki
valið af salatbar hugn-
ist þeim ekki sá heiti
matur sem í boði er.
Slíkt val ætti að vera
og e.t.v. ætti að bjóða
skólum upp á þjón-
ustu næringarfræð-
ings til að setja saman
matseðla. Það væri þó
ekki gert nema í sam-
vinnu við foreldra-
félögin. Auk þess er
nauðsynlegt að börn
get t.d. verið í fæði annan hvern dag.
Nú er það svo, í mörgum skólum, að
annaðhvort er barnið í fæði alla daga
eða alls ekki. Þótt sveigjanleiki kosti
meiri skipulagningu verður að hafa í
huga að þjónusta þarf að laga sig að
þörfum notenda, en ekki þess sem
veitir hana.
Heimilislegri
skólar
Þegar skóladagurinn er frá klukk-
an átta á morgnana og fram til
klukkan tvö og þrjú á daginn er skól-
inn orðinn annað heimili barnanna.
Því þarf að huga að því að gera
skólana hlýlegri.
Á undanförnum árum hafa margir
vinnustaðir tekið stakkaskiptum.
Meira er nú lagt upp úr því sem
gleður augað og þægilegri hús-
gögnum. Það sama þarf að eiga sér
stað í grunnskólunum. Endurhanna
þarf eldri skóla með það í huga að
koma t.d. fyrir sófum og borðum þar
sem nemendur geta spjallað saman
og átt notalegar stundir.
Heimanám
Aðgangur að tölvu er orðinn nauð-
syn fyrir börn, ekki síður en full-
orðna. Ekki eru þau þó öll svo hepp-
in að tölva sé á heimilinu. Það þýðir
að ekki er jafnræði með börnunum.
Til að vinna að jafnræði á þessu sviði
þurfa börnin að hafa aðgang að
tölvustofum skólanna eftir að
kennslu lýkur.
Við þekkjum að t.d. aðstaðan í
Þjóðarbókhlöðunni er mikið notuð af
háskólanemum til heimanáms og
lestrar fyrir próf. Grunnskólanemar
þurfa ekki síður að hafa aðstöðu til
heimanáms og þá koma bókasöfn
skólanna vel til greina. Til þess að
skólasöfnin þjóni því hlutverki þarf
að hafa þau opin lengur fram eftir
degi en nú er.
Jafnrétti til náms
Innan skólanna er lögð mikil vinna
í að ná því markmiði að jafnrétti sé
til náms. Uppruni, menntun og mis-
munandi aðstæður foreldra gera það
að verkum að ekki hafa allir sömu
möguleika á að fylgjast með og
hjálpa börnum sínum með heima-
námið. Skólarnir veita börnum sem
flytjast til landsins og ekki hafa ís-
lensku að móðurmáli sérstaka þjón-
ustu. En lítið hefur verið hugað að
þeim fjölmörgu börnum sem fædd
eru hér á landi og eiga foreldra sem
ekki hafa fullt vald á íslensku. Þessi
börn geta þurft heimanámsaðstoð
ekki síður en þau fyrrnefndu. Það
sama á við um börn foreldra sem
þurfa að vinna myrkranna á milli til
að ná endum saman. Því er nauðsyn-
legt að bjóða öllum börnum heima-
námsaðstoð. Það er ein af forsendum
þess að jafnrétti sé til náms.
Hollusta og heimanám
Eftir Guðrúnu Erlu
Geirsdóttur, Gerlu ’Innan skólanna er lögðmikil vinna í að ná því
markmiði að jafnrétti sé
til náms.‘
Guðrún Erla
Geirsdóttir
Höfundur er kennari og mynd-
höfundur og gefur kost á sér í 4.–6.
sæti í prófkjöri Samfylkingarinnar
í Reykjavík.
Prófkjör Reykjavík