Morgunblaðið - 07.02.2006, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRÚAR 2006 27
Það hafa orðið miklar breyt-ingar á íslensku skóla-kerfi síðastliðinn áratug.Kennslustundum í grunn-
skóla hefur fjölgað um rúmlega
2.300 og í framhalds-
skóla um 400 frá árinu
1994. Þetta samsvarar
því að grunnskólinn
hafi verið lengdur um 2
ár og framhaldsskólinn
um 13 vikur án þess að
samsvarandi breyt-
ingar hafi enn átt sér
stað á námsefni og inn-
taki náms á þessum
skólastigum
Þessi þróun var á sín-
um tíma ákveðin m.a.
með það í huga að
stytta mætti námstíma
til stúdentsprófs. Það er
þetta svigrúm sem ligg-
ur til grundvallar
áformum um breytta
námsskipan.
Ísland er í dag eina
landið á Evrópska efna-
hagssvæðinu þar sem
almennt bóknám í fram-
haldsskólum miðast við
fjögur ár en ekki þrjú.
Þar sem skólaganga
fram að háskóla er fjór-
tán ár en ekki þrettán.
Þrátt fyrir breytta
námsskipan munu ís-
lensk ungmenni fá fleiri
kennslustundir fram að
stúdentsprófi en annars
staðar á Norðurlönd-
unum. Þeir sem telja að ekki sé
hægt að stytta námstíma til stúd-
entsprófs verða jafnframt að svara
þeirri spurningu hvers vegna ís-
lensk ungmenni geti ekki lokið stúd-
entsprófi á sama tíma og alls staðar í
Evrópu. Hver eru rökin fyrir því að
íslensk ungmenni þurfi lengri tíma
fyrir sama nám og annars staðar í
Evrópu?
Með því að stytta námstíma til
stúdentsprófs um eitt ár að með-
altali geta íslensk ungmenni hafið
háskólanám ári fyrr. Starfsævi
þeirra lengist einnig um eitt ár og
þar með grundvöllur ævitekna. Í
þessu felst því ekki einungis mikill
þjóðfélagslegur ávinningur heldur
ekki síður ávinningur fyrir hvern
einstakling.
Breytingar sem þessar verður að
gera í sátt og samvinnu við skóla-
samfélagið og tel ég samkomulag
það sem ég undirrit-
aði síðastliðinn
fimmtudag ásamt
formanni Kenn-
arasambands Íslands
um tíu skrefa sókn í
skólamálum í
tengslum við áform
um breytta náms-
skipan til stúdents-
prófs vera mikilvægt
skref í þeim efnum.
Við höfum lýst því
yfir að við hyggjumst
sameina krafta okkar
til að hlúa vel að sam-
fellu skólastarfs við
breytta námsskipan
og stefna að sveigj-
anlegra skólakerfi.
Markmiðið er
breytt námsskipan
að stúdentsprófi
þannig að hægt verði
að ljúka stúdents-
prófi á þrettán árum
í stað fjórtán án þess
að skerðing verði á
innihaldi og gæðum
náms. Markmiðið er
að nýta tímann betur
án þess að draga úr
kröfunum.
Þeir tíu punktar
sem við munum
leggja til grundvallar
í skólasókn okkar til framtíðar í
tengslum við breytta námsskipan til
stúdentsprófs eru:
1. Endurskoðun laga um leik-,
grunn- og framhaldsskóla hefst
vorið 2006. Meginmarkmið end-
urskoðunarinnar er aukin sam-
fella milli skólastiganna, sveigj-
anleiki milli og innan skólastiga
og að mæta breytilegum þörfum
ólíkra nemenda. Lokamarkmiðið
er betri menntun og betri náms-
árangur nemenda.
2. Efling kennaramenntunar er ein
helsta forsenda þess að hægt sé
að þróa og styrkja íslenska
menntakerfið. Nefnd um framtíð
kennaramenntunar er nú að
störfum og verður tekin ákvörð-
un um markvissa eflingu kenn-
aramenntunar á grundvelli nið-
urstaðna hennar.
3. Framhaldsskólum verður gefinn
fjögurra ára aðlögunartími til að
takast á við breytta námsskipan,
á grundvelli heildarendurskoð-
unar á námi og breyttrar náms-
skipunar skólastiganna, út frá
eigin skipulagi.
4. Unnið verður að eflingu endur-
menntunar kennara á öllum
skólastigum í tengslum við end-
urskoðun aðalnámskráa á
grundvelli heildarendurskoð-
unar á námi og breyttrar náms-
skipunar skólastiganna.
5. Starfsheiti leikskólakennara
verður löggilt.
6. Verk- og starfsnám í grunn- og
framhaldsskólum verður eflt,
skipulag einfaldað og hvatt til
aukinnar aðsóknar í slíkt nám.
7. Almenn braut framhaldsskólans
verður endurskipulögð og efld
með víðtækum hætti, náms- og
starfsráðgjöf styrkt og stuðlað
verður að því að áfram dragi úr
brottfalli í framhaldsskólum.
8. Námsefnisgerð allra skólastiga
verður efld með nýjum lögum
um Námsgagnastofnun, eflingu
þróunarsjóða og námsefnisgerð-
arsjóðs auk aukinnar áherslu á
gerð stafræns námsefnis.
9. Fjar- og dreifnám verður skil-
greint með skipulegum hætti í
samræmi við gæðamat í því
skyni að auka sveigjanleika
skólakerfisins og fjölga val-
kostum.
10. Aðilar vinna saman að því að
starf kennara og starfsumhverfi
verði aðlaðandi og eftirsókn-
arvert.
Sameiginlegt markmið okkar er
betra skólakerfi fyrir börnin okkar í
framtíðinni. Ég vona, líkt og for-
maður Kennarasambands Íslands
lýsti yfir á sameiginlegum blaða-
mannafundi okkar á fimmtudag, að
nú gefist næði til vinna að þessum
málum íslensku skólakerfi til heilla.
Tíu skref að betri skóla
Eftir Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur
’Þrátt fyrirbreytta náms-
skipan munu
íslensk ung-
menni fá fleiri
kennslustundir
fram að stúd-
entsprófi en
annars staðar
á Norðurlönd-
unum.‘
Höfundur er menntamálaráðherra.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
verkefnið
sem þau
að sama
a sökum
essi hefur
r og því
nýja að-
á að efnið
rnar í því
eingerðar
otað inn-
heldur á
na. Efnið
og sam-
, kísil og
egar búið
nar. „Við
mismun-
en við
ssi lausn
væri sú sem hentaði best fyrir ís-
lenskt torf sem tekið hefur efna-
breytingum í tímans rás,“ segir
Ebsen og bendir á að hinir upp-
runalegir þræðir torfsins séu
löngu horfnir og því samanstandi
rústirnar fyrst og fremst af sandi,
lofti og vatni, sem geri þær afar
brothættar og viðkvæmar.
Vatnið varðveitti vel
Hadsund bendir á að lindin eða
vatnsuppsprettan undir rústunum
hafi átt stóran þátt í því að varð-
veita þær öldum saman jafn vel
og raunin varð.
„Geymsluskilyrðin hér minna á
þær fornleifaaðstæður sem þekk-
ist í mýrum eða fenjum þar sem
lík, munir og víkingaskip hafa
varðveist afbragðsvel,“ segir
Hadsund og bendir á að eftir að
búið hafi verið að grafa rústirnar
upp og þurrka séu þær afar við-
kvæmar þar til búið sé að for-
verja þær.
„Ef þessar rústir stæðu úti
óvarðar þá myndu þær hverfa á
einu hausti fyrir tilstuðlan rign-
ingar,“ segir Hadsund.
Til gamans má geta að mæli-
tækin sem notuð eru til þess að
meta þurrkinn í rústunum eru
mælitæki sem þróuð væru til
handa masíkornabændum í
Bandaríkjunum, en þeir nota
tækin til þess að fylgjast með
þurrk á túnum úti og meta hve-
nær tími sé kominn til að vökva
plönturnar.
röld sem var
Morgunblaðið/Ásdís
rminjar í Aðalstræti, Steinunn Valdís Óskarsdóttir borgarstjóri, Stefán Jón Hafstein,
óttir, formaður verkefnisstjórnar, gera grein fyrir starfseminni sem þarna verður.
Morgunblaðið/Ásdís
silicat hellt yfir rústirnar, en efnið samanstendur af steinefnum, kísil og etanól. Hefur
tni og lofti, steingerðar sem gerir það að verkum að torfið í rústunum geti varðveist.
verða varðveittar í sérstakri efnablöndu
MENNTARÁÐ Reykjavíkurborg-
ar hefur úthlutað styrkjum til
fræðslu- og þróunarverkefna í
leikskólum, grunnskólum og tón-
listarskólum skólaárið 2006–2007.
Alls var úthlutað um sjötíu millj-
ónum króna. Er það um þrjátíu
milljóna króna hækkun síðan í
fyrra og hafa leik- og grunnskólar
í Reykjavík aldrei fengið jafn háa
styrki til þróunarverkefna.
„Þetta eru mörg mjög spenn-
andi verkefni og það er mikil
aukning á milli ára til nýsköpunar
og þróunarverkefna,“ segir Stefán
Jón Hafstein, formaður mennta-
ráðs Reykjavíkurborgar. „Styrkur
til þróunarsjóðs leikskóla var til
dæmis sexfaldaður, úr tveimur í
tólf milljónir og nú voru líka í
fyrsta skipti veittir þróunarstyrk-
ir til að auka samstarf tónlistar-
skóla og grunnskóla, en það er
okkur kappsmál.“
Við úthlutunina að þessu sinni
var að sögn Stefáns lögð höfuð-
áhersla á samstarf leikskóla og
grunnskóla, kennslu bráðgerra
barna, enskukennslu fyrir yngri
börn, fjölmenningu og íslensku-
kennslu fyrir nýbúa.
„Gríðarlega mörg verkefni
fengu þó styrki og skólafólk er
með alls konar hugmyndir sjálft,“
segir Stefán. „Það er mikilvægt að
leyfa fólki sem er að vinna úti á
vettvangi fá tækifæri til að láta
sér detta eitthvað nýtt í hug og
spreyta sig.“
Fjórir leikskólar
hlutu styrki til fjöl-
menningarverkefna.
Meðal þeirra eru
Lindarborg, Baróns-
borg og Njálsborg
sem standa saman að
verkefninu Að brúa
bilið milli menningar-
heima. Þá fengu Ing-
unnarskóli og Norð-
lingaskóli styrki til
að þróa námsmat í
einstaklingsmiðuðu
námi, sem er að sögn
Stefáns höfuðstoðin í
menntastefnunni hér.
Lista yfir úthlutanir
ráðsins má finna í heild sinni á
mbl.is.
Vægar
hagræðingaraðgerðir
Stefán nefnir líka sérstaklega
viljann til að stuðla að því að
yngri börn eigi kost á tónlistar-
kennslu inni í grunnskólunum.
„Þetta er hluti af því að slíta
ekki skóladaginn í sundur og að
það þurfi ekki að skutla börn-
unum hingað og þangað út um all-
an bæ,“ segir hann. „Við viljum
gjarnan fá tónlistarskólana til að
efna til samstarfs við grunn-
skólana um þetta. Í Grafarvog-
inum snýst verkefni á vegum
Hörpunnar um að fara með blokk-
flautukennslu inn í
frístundaheimilin.
Maður heyrir það
alltaf meira og meira
að fólk vill fá þetta
allt saman í einum
pakka.“
Stefán segir hækk-
un styrkjaupphæðar-
innar tilkomna vegna
áherslunnar á að
styrkja mannauðinn í
skólastarfinu.
„Við fórum að
verðlauna nýsköpun-
arverkefni fyrir
þremur árum og þá
komu mjög margar
áhugaverðar tilnefn-
ingar um verðlaun fyrir nýsköpun
í skólastarfi,“ segir Stefán. „Þegar
í ljós kom hvað var mikill áhugi á
þessu og margt í gangi ákváðum
við að styrkja þetta frekar.“
Stefán segir hækkunina mögu-
lega með vægum hagræðingarað-
gerðum.
„Við hagræddum hér og þar
innan ramma skólamála og bjugg-
um til svigrúm,“ segir hann. „Það
er ekki verið að taka þetta frá
neinum nema í mjög litlum
skömmtum.“
Aukin framlög til þróun-
arverkefna í skólastarfi
Eftir Hrund Þórsdóttur
hrund@mbl.is
Stefán Jón Hafstein
Menntaráð Reykjavíkur úthlutar 70 milljónum króna
 Meira á mbl.is/ítarefni