Morgunblaðið - 24.02.2006, Síða 28

28 FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
U
mræða um kynferð-
islegt ofbeldi gegn
börnum hefur verið
talsverð að und-
anförnu. Auglýs-
ingaherferð Blátt áfram og Ung-
mennafélags Íslands hefur vakið
athygli og umtal, og síðasti
Kompássþáttur á fréttastöðinni
NFS hefur vakið fólk til umhugs-
unar.
Í auglýsingunum sjást krakkar
lýsa skoðunum sínum á því hvað
fullorðið fólk má ekki gera við þá.
Þær eru nokkuð áhrifamiklar.
Í Kompási var hins vegar sett
upp gildra á einkamálavef, þar
sem þrettán ára stúlka kynnti sig
og óskaði eftir kynnum við karl-
menn. Það stóð heima, að tugir
karlmanna settu sig í samband
við stúlkuna, þótt ungur aldur
hennar dyldist engum. Leikurinn
var spunninn áfram og kom í ljós
að fjórir karlmenn sem ákveðið
var að halda sambandi við, fyrir
hönd stúlkunnar, voru meir en
fúsir að hitta hana til ástarfunda,
þótt hún ítrekaði í samtölum sín-
um við þá, að hún væri aðeins
þrettán ára.
Það þarf ekki að orðlengja þá
sögu, svo sorgleg sem hún er.
Í þættinum kom fram að 17
prósent íslenskra barna, fimmta
hver stúlka og tíundi hver dreng-
ur verða fyrir kynferðislegri mis-
beitingu fyrir 18 ára aldur. Ekki
kom fram hvers vegna tvöfalt
fleiri stúlkubörn lenda í slíkum
háska, en það er rannsóknarefni
út af fyrir sig. Aðeins þrjú pró-
sent tilfella eru kærð til lögreglu,
en ekki kom fram í þættinum hve
margar kærur leiða til formlegrar
ákæru dóms. Það er sorgleg stað-
reynd að þær eru allt of fáar.
Þau vöktu sérstaka athygli
mína í Kompássþættinum, orð
sem höfð voru eftir fyrrverandi
yfirlækni á neyðarmóttöku vegna
nauðgana. Hann sagði að hefð-
bundið siðgæði og gildi í uppeldi
barna ættu undir högg að sækja
gagnvart tísku sem væri mjög
ágeng og nærgöngul og reyndi að
breyta börnum í kynverur áður
en þau verða fullþroska.
Þessi ummæli læknisins ríma
fullkomlega við frábæra grein eft-
ir Ágústu Johnson sem birtist hér
í blaðinu 17. febrúar. Þar talar
Ágústa um brenglaða staðal-
ímynd stúlkna og kvenna, og seg-
ir hennar gæta allt niður í 7–8 ára
aldur.
Ágústa segir: „Hið eftirsótta
útlit ungra kvenna snýst ekki að-
eins um það að verða ofurmjóar,
heldur einnig um það að vera sem
mest kynæsandi! Sýna allar línur,
brjóstin hálfber, g-strengurinn
upp úr, ber magi með gat í nafla
o.s.frv.“ Hún sakar fyrirmynd-
irnar, þann litla hluta kvenna
heims sem lifa og hrærast í heimi
tískunnar, um að vera ekki aðeins
vondar fyrirmyndir, heldur
óraunhæfar. Ágústa spyr hvort
foreldrar hafi brugðist í uppeld-
inu, og hvort almennur skortur sé
á sjálfsvirðingu hjá ungum stúlk-
um í dag.
Ég held að hvort tveggja geti
verið rétt, en myndi seint treysta
mér til að draga ungar stúlkur
einar til ábyrgðar á því sem kann
að virðast skortur á sjálfsvirð-
ingu. Meinið er að mínu mati
dýpra og rótgrónara en svo.
Það er staðreynd, að í versl-
unum í Reykjavík, fást nærföt á
litlar telpur sem líta út eins og
nærföt fullorðinna kvenna. Ull-
arbolur, bómullarbolur utanyfir
og vænar bómullarnærbuxur, eru
ekki tíska dagsins í dag fyrir
stúlkur, heldur haldlitlar hýjal-
ínsdulur: g-strengur og upp-
stoppaður brjóstahaldari. Þannig
lítur barnið auðvitað út eins og
fulltíða kona – með barm þótt
enginn vísir að barmi sé fyrir. Og
merkilegt nokk, þetta virðist selj-
ast. Eru það ömmur og afar sem
kaupa slíkan klæðnað á barna-
börnin – eða eru það foreldrar?
Varla eru það börnin sjálf. Það er
líka staðreynd að í verslunum hér
hafa sést flíkur á telpur með
áprentunum á borð við: prostitute
in training og kiss my ass.
Slík klámvæðing gerir út á
konulíkamann – gerir hann að
markaðsvöru. Ekki bara með því
að hann sé beinlínis sjálfur mark-
aður fyrir milljarðabisness útlits-
dýrkunarinnar sem Ágústa
nefndi, heldur er hann sjálfur
söluvara. Kynþokki er söluvara.
Telpan er gerð að konu, og
glatar þar með æsku sinni, og
konan er gerð að glyðru og tapar
þar með frelsi sínu til að vera sú
kynvera sem hún sjálf kýs. Það
fallegasta, eðlilegasta og besta í
samlífi fólks, kynlífið, er dregið
niður í fúlan peningapytt og
markaðsmykjuhaug. Og dap-
urlegt er að við erum að verða
ónæm fyrir ósköpunum.
Það er ömurleg staðreynd að
Ríkisútvarpið, í eigu okkar allra,
og með þátttöku okkar allra, skuli
enn ýta undir klámvæðinguna og
styrkja hana í sessi, með því að
velja árlega kynþokkafyllsta fólk
landsins. Allir eru á framboðslist-
anum, hvort sem þeim líkar betur
eða verr. Í fyrra varð fjaðrafok
vegna þess að sú sem hlaut tit-
ilinn kynþokkafyllsta konan,
kærði sig ekkert sérstaklega um
að verða þessa tvíræða heiðurs
aðnjótandi. Í verðlaun voru hjálp-
artæki ástarlífsins og fleira.
Enn var þessi keppni haldin á
dögunum, og kom sjálfsagt eng-
um á óvart að leikritið Silvía Nótt
skyldi sigra. Ber það ekki merki
um firrt veruleikaskyn okkar í
ljósi þess að Ágústa Eva Erlends-
dóttir skyldi svo hreppa fjórða
sætið. Ef ekki þá er það örugg-
lega til marks um algeran sof-
andahátt okkar og andvaraleysi –
eða á ég kannski bara að kalla
það okkar eigin samsekt, að Solla
stirða – ímynd heilbrigðrar og
góðrar telpu skyldi valin í áttunda
sæti í þessu fáránlega vali, sem er
útvarpinu til skammar. Hvaða
brenglun er hér í gangi? Hafi það
verið börn sem kusu Sollu kyn-
þokkafyllstu konuna er það í
sjálfu sér hryllingsfrétt. Hafi full-
orðnir gert það, finnst mér þeir
ekkert betri en karlarnir fjórir í
Kompási.
Kynveran
Solla
Telpan er gerð að konu, og glatar þar
með æsku sinni, og konan er gerð að
glyðru og tapar þar með frelsi sínu til að
vera sú kynvera sem hún sjálf kýs.
begga@mbl.is
VIÐHORF
Bergþóra Jónsdóttir
REYKJAVÍKURBRÉF Morg-
unblaðsins sunnudaginn 12. febrúar
sl. er að hluta til helgað tilraun til að
hrekja rök mín gegn fullum ættleið-
ingarrétti homma og lesbía og rök
mín gegn rétti lesbísks pars til
tæknifrjóvgunar með nafnlausu
gjafasæði, sem birtust í grein minni í
Morgunblaðinu þann
tólfta janúar sl. Ég hef
ekki miðopnu blaðsins
til að svara fyrir mig,
en mun gera mitt besta
innan þess ramma sem
Morgunblaðið úthlutar
mér. Reykjavíkurbréf
er óundirrituð leið-
aragrein á ábyrgð
Morgunblaðsins.
Afstæð
mannréttindi?
Höfundi Reykjavík-
urbréfs verður tíðrætt
um réttindi samkyn-
hneigðra. Réttindi homma og lesbía á
Íslandi virðast mikilvægari í augum
Morgunblaðsins og standa nær
hjarta blaðsins en mannréttindi mun-
aðarlausra erlendra barna. Komin
hingað til lands eiga þau börn auðvit-
að skilið að búa við kjöraðstæður.
Þau eiga skilið að eignst bæði hæfan
föður sem og hæfa móður. En engu
er líkara en mannréttindi séu afstæð
á ritstjórnarskrifstofu Morgunblaðs-
ins.
Byltingarkennd „hagræðing“
Kjarna málsins varðandi tækni-
frjóvganir og ættleiðingar telur
Morgunblaðið vera að börn eignist
tvo hæfa og ástríka foreldra. „Er
ekki betra að eiga tvær ástríkar
mömmur en pabba, sem skiptir sér
ekki af manni – svo dæmi sé nefnt?“
Þetta eru haldlítil rök. Í skýrslu
forsætisráðherra um réttarstöðu
samkynhneigðra stendur á bls. 85:
„Þau börn samkynhneigðra, sem
þessar rannsóknir beindust að, höfðu
í flestum tilvikum fæðst í fyrra sam-
bandi foreldris við maka af gagn-
stæðu kyni en eins og við er að búast
eru ekki fyrirliggjandi neinar rann-
sóknir á börnum sem samkynhneigt
par hefur frumættleitt.“
Þetta er kjarni málsins! Þau börn
sem hér um ræðir eiga bæði föður og
móður (eins og öll börn), en eru ekki
svipt þeim rétti í byltingarkenndri
„hagræðingu“ ríkisins á samsetningu
fjölskyldunnar eins og frumvarpið
býður upp á í óbreyttri mynd. Engar
rannsóknir styðja því fullyrðingu
Morgunblaðsins um
„kjarna málsins“.
Rósrauð gleraugu
Morgunblaðsins
Er forsvaranlegt að
bjóða munaðarlausu er-
lendu barni upp á fjöl-
skyldu sem saman-
stendur af tveimur
samkynhneigðum karl-
mönnum? Svarið er nei,
hversu hæfir og ástríkir
sem þeir annars kunna
að vera.
Morgunblaðið telur
að fordómar í samfélag-
inu megi ekki hindra jöfnun á rétti
samkynhneigðra til ættleiðinga. Nær
væri að vinna markvisst gegn for-
dómunum. En ég vil minna á að vel-
ferð barna er að veði og mannlegt
eðli er breyskt. Það sýnir reynslan
okkur. Óskhyggja og bjartsýni
breyta engu þar um og réttlætir ekki
að taka bara sénsinn. Í því samhengi
álít ég, sem og margir fleiri, það
sterka röksemd gegn róttækum
breytingum á ættleiðingarrétti að
engar rannsóknir hafa verið fram-
kvæmdar á högum ættleiddra barna
á Íslandi, og hvergi í heiminum fram-
kvæmdar rannsóknir á frum-
ættleiddum erlendum börnum til
samkynhneigðra para. Geðlæknar
tala hins vegar um „aðskilnaðarsár“
erlendra ættleiddra barna og mögu-
legar erfiðar sálrænar og félagslegar
afleiðingar. Höfundur Reykjavík-
urbréfs minnist hins vegar aðeins á
félagslega vandann og metur hann
léttvægan. Hugsanavilla Morg-
unblaðsins minnir um margt á mál-
flutning nýaldargúrús sem neitar að
horfast í augu við staðreyndir um
breyskleika mannlegs samfélags og
mannlegs eðlis, en sér allt í gegnum
rósrauð gleraugu væminnar of-
urbjartsýni og misskilinnar mann-
gæsku.
Framtíðartryllir
Er forsvaranlegt að ríkisvaldið
stuðli að því að lesbískt par fái með
nafnlausu gjafasæði tæknifrjóvgað
barn á opinberri sjúkrastofnun, barn
sem er algerlega svipt karlkynsfyr-
irmynd og fær hvorki fósturföður né
möguleika til að afla sér upplýsinga
um kynföður sinn? Slíkur útópískur
gjörningur verður mögulegur ef
frumvarpið sem nú liggur fyrir al-
þingi verður samþykkt óbreytt eins
og höfundur Reykjavíkurbréfs mælir
með. Sem betur fer er svarthöfði sá
sem Reykjavíkurbréfið ritaði ekki
settur yfir þjóðirnar, þótt hann telji
sig sýnilega hafa andlega burði til
þess. Á hæpnum forsendum vill hann
leiða okkar fámennu þjóð til forustu
meðal þjóðanna í þessu mjög svo um-
deilda máli og taka stökk inn í fram-
tíðartrylli þar sem vísindaskáldsögur
rætast.
Í bókinni Samkynhneigðir og fjöl-
skyldulíf kemur fram á bls. 138: „...að
í fyrirspurn sem gerð hafði verið
meðal ættleiddra erlendra barna á
alþjóðlegri ráðstefnu í Finnlandi
kváðust þau ekki hafa viljað alast upp
hjá samkynhneigðum foreldrum. Við
það hefðu þau skorið sig enn meira
úr umhverfinu en annars.“
Hvernig væri að hlusta á það sem
börnin sjálf hafa að segja?
Reykjavíkurbréfi svarað
Guðjón Bragi Benediktsson
svarar Reykjavíkurbréfi
Morgunblaðsins ’Á hæpnum forsendumvill hann leiða okkar fá-
mennu þjóð til forustu
meðal þjóðanna í þessu
mjög svo umdeilda máli
og taka stökk inn í fram-
tíðartrylli þar sem vís-
indaskáldsögur rætast.‘
Guðjón Bragi
Benediktsson
Höfundur er heimavinnandi,
þriggja barna faðir.
Í GREIN í Morgunblaðinu þann
22. febrúar sl. fór ég fram á rök for-
svarsmanna Spalar vegna þess sem
ég tel vera okurgjald-
töku í Hvalfjarðar-
göngum og óraun-
hæfni í verðforsendum
gjaldflokka. Stjórn-
arformaður Spalar,
Gísli Gíslason, sagði í
stuttu viðtali við Morg-
unblaðið í gær að Spöl-
ur ætti ,,erfitt með að
taka tillit til tísku-
breytinga í fólks-
bílaeign landsmanna
og það [væri] líka ljóst
að þótt við myndum
lengja mörkin myndu
eftir sem áður einhverjir lenda á
mörkunum.“ Stjórnarformaðurinn
nefnir einnig að sex metra bílar og
lengri séu talsvert þyngri en venju-
legur fólksbíll.
Ég fæ á tilfinninguna að stjórn-
arformaðurinn hafi ekki lesið grein-
ina og þ.a.l. ekki spurningarnar sem
fram komu í henni. Spurningarnar
voru í eðli sínu mjög einfaldar. Hvers
vegna er mörg hundruð prósenta
munur á gjaldtöku gjaldflokka I og
II miðað við afsláttargjöldin kr. 270
annarsvegar og kr. 2.000 hinsvegar?
Hvers vegna er hlutfallslega lítill
munur milli gjaldflokka II og III
miðað við afsláttargjöldin kr. 2.000
annars vegar og kr. 2.546 hinsvegar?
Þyngd bíla virðist skipta Spöl litlu
máli í framkvæmd þar sem gjaldtaka
miðast við lengd bílsins, ekki tengi-
tæki, sem mörg hver eru mjög þung,
sbr. fullhlaðnar kerrur, hestakerrur
og stór hjólhýsi, sem öll virðast falla
undir gjaldflokk I þrátt fyrir að
heildarlengd sé mun
meiri en 6 m í mörgum
tilvikum. Slík tengitæki
eru oftast dregin af
jeppum og pallbílum.
Í svari stjórnarfor-
mannsins kemur einnig
fram að stærðarmörk
bíla hafi verið rædd
nokkrum sinnum, en
engu að síður hafi gjald-
flokkaskiptingin verið
óbreytt í átta ár! Svo
mörg voru þau orð. Eru
þetta rök fyrir und-
arlegri gjaldflokkaskipt-
ingu í Hvalfjarðargöngum? Réttlætir
átta ára breytingarleysi mörg hundr-
uð prósenta mun milli gjaldflokka I
og II, en mjög lítinn mun milli gjald-
flokka II og III? Eru þetta rök fyrir
því að gjaldskrá Spalar er, að mínu
mati, gjörsamlega úr takti við það
sem eðlilegt getur talist?
Hvet ég notendur Hvalfjarðar-
ganga eindregið til þess að kynna sér
þessi mál þar sem mér sýnist að eig-
endur ,,tískubíla“ og aðrir í gjald-
flokki II þurfi að átta sig á þessu
ójafnvægi, þ.m.t. atvinnubílstjórar á
litlum sendiferðabílum. Stjórn-
arformaður Spalar segir í Morg-
unblaðinu að ,,… þetta hafi fengið að
vera svona í átta ár og þeir hafi ekki
fengið mikil viðbrögð við þessari
gjaldskrá frá atvinnubílstjórum.“
Eru bílstjórar lítilla sendiferðabíla,
og auðvitað húsbílaeigendur, sem
falla undir gjaldskrá II, sáttir við að
borga kr. 2.000 miðað við afslátt fyrir
hverja ferð í gegnum göngin? Ekki
ætlast ég til að Gísli Gíslason svari
þessari spurningu en varpa henni
fram til umhugsunar.
Fróðlegt væri einnig að fá upplýs-
ingar um hlutfall þeirra sem aka í
gegnum göngin á lægsta gjaldi í
gjaldflokki I ( kr. 270), jafnvel með
3–4 m tengitæki í togi, svo þeirra sem
aka í gjaldflokki II, og síðast en ekki
síst tröllanna, sem aka í gjaldflokki
III, og borga eilítið meira en gjald-
flokkur II. Þessar upplýsingar ættu
að vera Speli auðveldar þar sem mér
skilst að fyrirtækið sé með rafræna
lengdarmælingu bíla við greiðsluhlið
og þar með rafræna skráningu
þeirra.
Ein lokaspurning: Er rétt munað
hjá mér að uppgreiðsla láns vegna
gangnagerðarinnar sé mun lengra
komin en gert var ráð fyrir vegna
mikillar umferðar um göngin?
Enn og aftur, svör óskast.
Ófullnægjandi svör
stjórnarformanns Spalar
Ellen Ingvadóttir skrifar um
gjaldtöku í Hvalfjarðargöngum ’Þyngd bíla virðist skiptaSpöl litlu máli í fram-
kvæmd þar sem gjaldtaka
miðast við lengd bílsins,
ekki tengitæki …‘
Ellen Ingvadóttir
Höfundur er pallbílseigandi.