Morgunblaðið - 20.05.2006, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
www.listahatid.is
Opin virka daga kl. 12 til 18, um helgar kl. 12 til 16.
Sími 552 8588 – Miðasala á netinu á www.listahatid.is
Miðasala við innganginn hefst klukkustund fyrir viðburð
Miðasalan Bankastræti 2:
„Áhrifamesti flutningur sem
ég hef orðið vitni að” – Guardian
– Grand finale
Miriam Makeba
Stórtónleikar í Laugardalshöll
á laugardagskvöld
örfá sæti laus!
Laugardalshöll 20. maí kl. 21.00
Miðaverð: 5.500 / 5.000 kr.
„Kemst næst því að hlýða á englasöng
á jörðu niðri” – Time Out, New York
ájörðuniðri
Búlgarski kvennakórinn Angelite
á laugardag og sunnudag kl. 16.00
Hallgrímskirkja 20. og 21. maí.
kl. 16.00. Miðaverð: 2.800 kr.
Tónlist eftir hið þekkta ítalska
tónskáld Nino Rota með Kammersveit
Hafnarfjarðar. Hljómsveitarstjóri: Michele
Marvulli. Einleikari: Domenico Codispoti
Á efnisskrá m.a: svíta úr ballettinum
„La Strada” og Konsert fyrir píanó
og hljómsveit í e-moll.
Kammersveit Reykjavíkur og
þrír framúrskarandi einleikarar
Ítalskurfuni íHafnarfirði
Mozart 250 ára
Einleikarar: Una Sveinbjarnardóttir
fiðla, Einar Jóhannesson klarinetta,
Víkingur Heiðar Ólafsson píanó
Efnisskrá: Píanókonsert nr. 25
í C-dúr, Fiðlukonsert nr. 4 í D-dúr
og Klarinettukonsert í A-dúr.
ásunnudag
Hafnarborg Hafnarfirði 21. maí kl. 17.00
Kvikmyndasýning: Kvikmyndasafni Íslands 21. maí kl. 20.00,
Fyrri sýning á La Strada í dag, 19. maí, kl. 16.00
Miðaverð á tónleika: 2.500 kr.
La Strada –tónlist og kvikmynd
Langholtskirkju 21. maí kl. 20.00. Miðaverð: 2.500 kr.
Úr snotru húsi í austur-hluta bæjarins ómarítalska og streymir einsog iðuföll, eins og engin
önnur tunga getur.
Innandyra mæta mér tveir
menn, alveg eins og ég hafði fyr-
irfram gert mér í hugarlund: Ann-
ar er stjórnandinn Michele Mar-
vulli, í senn hlýlegur og
hranalegur, eins og ekta ítalskur
afi. Það sem eftir er af gráu hárinu
er úfið, eins og vill svo oft gerast
hjá listamönnum, og hann er með
sígarettu í munnvikinu.
Hinn er Domenico Codispoti,
ungur maður og glæsilegur. Píanó-
leikari sem gæti alveg eins verið
kvikmyndastjarna. Þeir eru staddir
hér á landi í tilefni Listahátíðar og
á morgun, sunnudag, mun Marvulli
stjórna Kammersveit Hafnar-
fjarðar ásamt Codispoti í flutningi
verka eftir ítalska tónskáldið Nino
Rota á tónleikum í Hafnarborg.
Samdi fyrir áheyrendur
Rota er með þekktari nútíma-
tónskáldum Ítala en Íslendingar
þekkja hann kannski best fyrir
samstarf hans og Federico Fellini,
þar sem Rota átti heiðurinn að
tónlistinni í mörgum kvikmyndum
leikstjórans. Unnendur kvik-
myndanna um Guðföðurinn kann-
ast líka við Rota, sem hlaut ósk-
arsverðlaun fyrir tónlistina sem
hann samdi fyrir kvikmyndirnar.
Michele Marvulli og Rota voru
góðir félagar og nánir samstarfs-
menn í fjóra áratugi: „Ég held að
íslenskir áheyrendur muni kunna
að meta tónlist Rota, því hann
hafði alltaf hugfast að semja tónlist
sem áheyrendum myndi falla í
geð,“ segir Marvulli og undir-
strikar allt sem hann segir með
handahreyfingum, eins og Ítölum
er lagið.
Hann segir mér sögu af því
hvernig Rota samdi: „Sín síðari ár
vildi Rota hafa mig nálægt á
kvöldin, þegar hann samdi, og
hann lék fyrir mig litla búta og
spurði mig álits. Ég ráðlagði hon-
um kannski að breyta vissum
hljómum, og hann gerði það. En
hann hafði annan aðstoðarmann;
gamla konu sem hann kallaði „litlu
frænku“. Frænka litla þekkti ekk-
ert til tónsmíða en hafði unun af
tónlist, og hann bar undir hana
það sem hafði verið breytt. Yf-
irleitt kunni hún betur við fyrri út-
gáfuna, og þá strokaði Rota um-
svifalaust út allar breytingar.“
Ekta ítalskar hláturrokur heyr-
ast úr húsinu langar leiðir þegar
Marvulli segir söguna. Hann segist
vitaskuld hafa amast við því að ráð
hans skyldu hundsuð, enda voru
hann og frænka litla sjaldan á
sama máli, en Rota svaraði honum:
„Fyrir mér ertu málsvari menning-
ar og akademísks smekks, en hún
er áheyrendurnir. Hvort er ég að
skrifa fyrir þig eða áheyrend-
urna?“
Nútímalegur, en ekki of
Domenico Codispoti hefur mikið
dálæti á tónlist Rota: „Hann semur
á rómantískan hátt og með virð-
ingu fyrir áheyrendum. Það er
gaman að hlusta á tónlistina, en
hún er samt ekki væmin eða
óvönduð. Hann er rómantískur, en
samt ekki sykursætur, heldur fág-
aður og jafnvel glettinn. Tæknilega
séð horfa verk Rota mjög vel við
píanista. Hann beitir öllum mögu-
legum stílbrögðum svo það felst
vissulega áskorun í verkum hans,
en hann gerir ekki hlutina flókna
bara til að gera þá flókna.“ Mar-
vulli tekur undir og kemst vel að
orði: „Tónlist hans er nútímanleg,
en samt ekki alltof nútímaleg.“
Ég spyr Marvulli nánar út í vin-
skap hans og Rota, en kynni tók-
ust með þeim þegar Marvulli var
aðeins 5–6 ára gamall og Rota
veitti honum tilsögn í tónsmíðum.
Eftir stríð fór Marvulli frá Ítalíu,
sem var í rústum, til að öðlast feril
sem píanisti og kallaði Rota Mar-
vulli svikara þegar hann sneri aft-
ur til Ítalíu. Marvulli var þá að fal-
ast eftir kennarastöðu við
konservatoríum þar sem Rota fór
með stjórn, og vildi Rota ekki sjá
hann í vinnu hjá sér. Það varð þó
úr að Marvulli fékk óspennandi
kennarastarf og Rota hafði á hon-
um nánar gætur. En tíminn lækn-
aði sárin og Rota sá hve vel Mar-
vulli starfaði og kallaði hann fyrr
en varði burðarstólpa í starfi skól-
ans.
Sagan af sígarettupökkunum
Marvulli á ótal skemmtilegar
sögur af vináttu þeirra: „Rota var
meinilla við reykingamenn,“ segir
hann hlæjandi með sígarettuna í
munnvikinu, „en leyfði mér að
komast upp með ósiðinn. Rota vildi
alltaf launa manni, jafnvel borga
manni, fyrir góða tónlist. Hann
keypti alltaf karton af Dunhill-
sígarettum – sígarettunum mínum
– þegar hann átti leið um fríhöfn-
ina, en hann lét mig ekki fá allar
sígaretturnar í einu. Þegar ég kom
með góða tillögu í tónlistinni (og
Marvulli lýsir látbragði Rota á
leikrænan hátt) þá fór hann og
sótti pakka og gaf mér að launum.“
Máttur tónlistarinnar
Áður en ég kveð segir Marvulli
mér eina af sínum uppáhaldssögum
(og leyfir mér að kalla sig Mike).
„Það var á tímum Krústsjofs og
kalda stríðsins að Rota var fenginn
til að dæma í Tsjajkovskí-tón-
listarkeppninni í Moskvu. Þegar
hann lendir á flugvellinum í Rúss-
landi hefur hann týnt vegabréfinu.
Landamæraverðirnir fóru auðvitað
á límingunum, tóku hann höndum
og gekk honum ekkert að malda í
móinn. Það var ekki fyrr en þeir
byrjuðu að róta í farangri hans að
þeir fundu upptöku með tónlistinni
úr Guðföðurnum og mynd af Rota
með nafni hans undir. Þeir ráku
upp stór augu, að sjá þarna uppá-
haldskvikmyndina sína, hringdu
nokkur símtöl og margbáðust af-
sökunar þegar þeir slepptu Rota
lausum. Aðalfrétt ítölsku blaðanna
næsta dag var með stórum stöfum:
„Máttur tónlistarinnar!“ því í
fyrsta sinn höfðu reglurnar verið
beygðar í Rússlandi og allt var það
tónlistinni í Guðföðurnum að
þakka. Rota gantaðist oft með
þetta og þakkaði sínum sæla að
hann hafði upptökuna meðferðis,
því annars hefði hann eflaust end-
að í Síberíu.“
Tónlistar- og kvikmynda-
dagskrá í Hafnarfirði
Á tónleikunum á morgun verða
flutt verkin „Balli per piccola orc-
hestra“ („Dansar fyrir litla hljóm-
sveit“), konsert fyrir píanó og
hljómsveit í e-moll „Piccolo mondo
antico“ („Litli forni heimur“) og
ballettsvítan „La Strada“.
Síðastnefnda verkið útsetti
Marvulli sérstaklega fyrir kamm-
ersveitina og þess er gaman að
geta að „Piccolo mondo antico“ var
frumflutt 12. desember 1978 og
krafðist Rota þess að Marvulli
stjórnaði við það tækifæri, en lék
sjálfur á píanóið.
Tónleikarnir í Hafnarborg hefj-
ast kl. 17.
Þá sýnir Kvikmyndasafn Íslands
í Bæjarbíói kvikmynd Fellinis, „La
Strada“, með tónlist Nino Rota í
dag kl. 16 og á sunnudag kl. 20.
Dagskráin er samstarfsverkefni
Listahátíðar, Hafnarfjarðarbæjar
og í umsjón Stofnunar Dante
Alighieri á Íslandi.
Tónlist | Michele Marvulli og Domenico Codispoti á Nino
Rota-tónleikum Kammersveitar Hafnarfjarðar á sunnudag
Rómantískur og glettinn
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Domenico Codispoti og Michele Marvulli.
Eftir Ásgeir Ingvarsson
asgeiri@mbl.is
Morgunblaðið/ Schwarz-Mandozzi
Nino Rota