Morgunblaðið - 20.05.2006, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2006 57
MINNINGAR
Bróðir okkar,
KRISTJÁN GUÐMUNDSSON,
Langholtsvegi 124,
áður Fálkagötu 12,
lést á heimili sínu mánudaginn 8. maí.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Inga Guðmundsdóttir,
Sigurbjörn Guðmundsson,
Guðmundur Guðmundsson,
Guðrún Guðmundsdóttir,
Guðný Steinunn Guðmundsdóttir
og aðrir aðstandendur.
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar, amma,
systir og mágkona,
HILDIGUNNUR ADOLFSDÓTTIR DIXON
frá Patreksfirði,
andaðist á heimili sínu í Burlington, North
Carolina, Bandaríkjunum, fimmtudaginn 18. maí.
Louis T. Dixon,
Adolf Þráinsson,
Anna Mildred Dixon,
Daníel Adolfsson,
Emma Adolfsdóttir,
Hilmar Adolfsson,
Gylfi Adolfsson, Vilborg Geirsdóttir.
✝ GuðmundurDaðason fædd-
ist á Dröngum á
Skógarströnd 13.
nóvember árið
1900. Hann lést á
dvalarheimilinu
Holtsbúð í Garðabæ
12. maí síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru María Andrés-
dóttir, f. 22. júlí
1859, d. 3. septem-
ber 1965, og Daði
Daníelsson, f. 10.
okt. 1850, d. 26. nóv
1939, María og Daði eignuðust 15
börn og var Guðmundur næst-
yngstur. Árið 1906 fluttust María
og Daði að Setbergi á Skógar-
strönd og þar ólst Guðmundur
upp og átti þar heimili til ársins
1933.
Guðmundur kvæntist 22. júlí
1933 Sigurlaugu Maríu Jónsdótt-
ur, f. á Keisbakka á Skógarströnd
búskap á Ósi á Skógarströnd vor-
ið 1933 en á haustdögum 1968
brugðu þau búi og fluttu til
Reykjavíkur, en dvöldu síðan á
Ósi á sumrin allt fram til 1990 er
Sigurlaug lést. Guðmundur lét
ekki af störfum þótt hann hætti
búskap, því fyrstu tvo veturna
vann hann ýmsa verkamanna-
vinnu. Árið 1970 hóf hann störf í
Gúmmísteypu Þorsteins Kristjáns-
sonar og vann þar í 10 ár. Eftir að
Sigurlaug lést bjó hann einn og sá
þá að mestu um sig sjálfur fram
að 99 ára aldri en þá fór heilsan
að bila og síðustu sex árin bjó
hann á dvalarheimilinu Holtsbúð í
Garðabæ. Guðmundur var mjög
félagslyndur og hafði ánægju af
að umgangast fólk, en helsta
dægrastytting hans voru þó spilin
og taflið en hann spilaði og tefldi
allt fram á síðustu ár. Hugurinn
var þó fyrst og fremst vestur á
Ósi enda unni hann jörðinni sinni
til hinsta dags.
Minningarathöfn um Guðmund
var í Árbæjarkirkju föstudaginn
19. maí. Útför Guðmundar verður
gerð frá Narfeyrarkirkju á Skóg-
arströnd í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
10. júlí 1908, d. 5 maí
1990. Foreldrar
hennar voru hjónin
Þórunn Magnúsdótt-
ir ljósmóðir og Jón
Loftsson bóndi, Sig-
urlaug ólst upp í for-
eldrahúsum á Keis-
bakka. Guðmundur
og Sigurlaug eignuð-
ust fimm börn, þau
eru: 1) Þórir, kvænt-
ur Hlíf Samúelsdótt-
ur og eiga þau fimm
börn saman. 2) María
gift Braga Jósafats-
syni, þau eiga fjögur börn. 3)
Daníel Jón, kvæntur Kolbrúnu
Gunnarsdóttur, þau eiga fimm
börn. 4) Ásdís, gift Rögnvaldi
Jónssyni, þau eiga eina dóttur
saman en áður átti Ásdís tvö börn.
5) Auður, gift Sólmundi Jónssyni,
þau eiga fjögur börn. Alls eru af-
komendur Guðmundar 64.
Guðmundur og Sigurlaug hófu
Nú er hann afi á Ósi búinn að
kveðja eftir rúm 105 ár. Hann valdi
sér maímánuð til fara, eins og amma
sem kvaddi réttum sextán árum áð-
ur. Hann fylgir nú ömmu eftir og fer
vestur í vorið, eins og þau voru vön
að gera áratugum saman, og verður
jarðsettur við hlið hennar í kirkju-
garðinum á Narfeyri.
Afi var sennilega mjög dæmigerð-
ur bóndi sinnar kynslóðar, það þurfti
að hafa fyrir hlutunum, dugnaður og
eljusemi var bara eitthvað sem var
sjálfsagt. Og þannig var hann alla
tíð. Það var gott að vera í sveitinni
hjá ömmu og afa þó svo að nútíma
þægindi væru ekki mikil.
Eftir að fastri búsetu lauk á Ósi,
gamla húsið brunnið og amma og afi
komin með nýtt hús sem þau dvöldu
í á sumrin, þá tók við nýr kafli – ekk-
ert svo rólegur því afi var alltaf að,
hlaupandi um landareignina fram á
kvöld, athugandi með girðingar og
ýmislegt annað. Amma inni við með
kaffið á könnunni. En alltaf var tími
til að spjalla, rifja upp gamla tíma,
segja sögur af mönnum og málefn-
um, fara með vísur, oft eftir hann
sjálfan.
Reykjavíkurlífið var svo sérstakur
kapítuli í lífi afa. Fyrstu árin hér í
borg fór hann flestra sinna ferða fót-
gangandi, ef ekki í strætó. Manni
þótti oft nóg um vegalengdirnar sem
hann hafði lagt að baki á göngum
sínum. En þetta var afa bara eðli-
legt. Hann var virkur þátttakandi í
félagslífi eldri borgara, spilaði um
tíma bridds flesta daga vikunnar
með eldri borgurum hér og þar um
bæinn.
Ekki má gleyma skákáhuganum.
Þegar hann tefldi við 6 ára lang-
afadreng, Braga Þór, nýkominn úr
augnaðgerð, þá ruglaðist hann á
kóngi og drottningu. Þegar hann
áttaði sig á því hló hann hátt og lengi
innilegum hlátri sem yljaði okkur
um hjartaræturnar, fannst þetta
kostuleg mistök hjá sér.
Sú sem þetta ritar var fyrsta
barnabarn afa, og eignaðist svo
fyrsta langafabarnið, Maríu. Afi
reyndi að koma dóttur minni, þá 16
ára gamalli, í skilning um að hún
ætti að sjá um að byrja næsta ættlið,
en það tókst nú ekki.
Sólveig á sterka minningu um
lyktina í íbúðinni hjá langafa þegar
við komum til hans á Þorláksmessu
þegar hann var að elda skötuna.
Þann sama dag kom hann heim af
spítala eftir að hafa veikst í fyrsta
skipti alvarlega, þá 95 ára. Honum
hafði þá verið bannað að vesenast
með heita potta og pönnur en samt
afþakkaði hann skötuboð hjá dóttur
sinni í sömu götu, varð að láta reyna
á eigin getu.
Svo fór afi í Holtsbúð. Þar var
hann höfðingi heim að sækja, púrt-
vín og konfekt … Skemmtilegt spjall
að venju. Hann kom langafabörnun-
um skemmtilega á óvart með því að
segjast horfa á Sirrý og Djúpu laug-
ina. Síðasta haust var auðheyrt á afa
að honum fannst þetta orðið gott.
Sjón og heyrn orðin léleg, þó svo að
andinn væri ekki farinn að láta und-
an síga. Hann fékk hægt andlát og
hefur örugglega átt ánægjulega
endurfundi við ömmu sem ég held
hann hafi saknað meira en okkur
hefur grunað.
Ég vil þakka fyrir mína hönd og
barnanna minna, Maríu, Sólveigar
og Braga Þórs fyrir að hafa átt ein-
stakan afa og langafa.
Veri hann Guði falinn.
Ingibjörg Bragadóttir (Dolla).
Mig langar í fáum orðum að minn-
ast hans afa, Guðmundar Daðason-
ar, sem lést hinn 12. maí.
Afi var bóndi og unni sveitinni
sinni heitt. Hann var ótrúlegt
hraustmenni og sinnti sveitaverkun-
um af krafti langt fram á níræðisald-
ur. Kominn yfir áttrætt sló hann
túnin með orfi og ljá, vélar voru ein-
göngu fengnar að láni í erfiðustu
verkin. Afi var sérlega vandvirkur
og gerði allt vel sem hann tók að sér,
hvort sem það var tengt bústörfum
eða öðru. Hann hafði einstaklega fal-
lega rithönd og gerði þó nokkuð af
því að semja kvæði og vísur. Spila-
mennsku og tafli hafði hann gaman
af, það var ósjaldan tekið í spil í
sveitinni. Við vorum ófá krakkarnir
sem vorum í sveit hjá afa og ömmu á
Ósi í gegnum tíðina og er ég æv-
inlega þakklát fyrir að hafa verið ein
af þeim, sú dvöl var alltaf ánægjuleg.
Mig langar að ljúka þessu með vísu
eftir afa, sem hann orti til sveitar-
innar sinnar, ég trúi því að nú sé
hann kominn aftur að Ósi.
Hér er ég kominn að Ósi enn,
sem aðrir velkomnir ferðamenn,
hér hverja þúfu ég þekki.
En hvort þetta verður í síðasta sinn,
er sé ég þig blessaður Ósinn minn,
það veit ég nú auðvitað ekki.
María G. Þórisdóttir.
Guðmundur Daðason er látinn á
hundraðasta og sjötta ári. Við mun-
um ávallt minnast hans með mikilli
hlýju og þökk fyrir að eiga þess kost
að kynnast honum. Það er ómetan-
legt að kynnast manni sem mundi
eftir og gat miðlað á eftirminnilegan
hátt reynslu sinni, menningu og
sögu þeirrar aldar Íslandssögunnar
sem er hin viðburðaríkasta til þessa.
Manni sem til dæmis gat gert okkur
grein fyrir því af eigin raun hvað
hlaust af hinni miklu tæknibyltingu
sem fylgdi í kjölfar þess að sími var
lagður til landsins svo dæmi sé tekið,
en einmitt þetta taldi Guðmundur
hafa valdið straumhvörfum í sam-
skiptum þjóðarinnar við umheiminn.
Það var líka og alls ekki síður ómet-
anlegt fyrir okkur að heyra hann út-
skýra hvernig Framsóknarflokkur-
inn varð til, hvernig dagblaðið
Tíminn varð til og minna á hvaða
hugsjónir og hagsmunir lágu til
grundvallar stofnun flokks og blaðs.
Hann minnti okkur á það reglulega
að þótt sagan sé löng eru hugsjón-
irnar þær sömu.
Guðmundur Daðason, þessi fyrr-
um elsti karl landsins, var nefnilega
eindreginn stuðningsmaður Fram-
sóknarflokksins alla tíð og við nefnd-
um hann því elsta framsóknarmann í
heimi. Hann studdi flokkinn frá
stofnun hans, 1916, viðburð sem
hann mundi og miðlaði til samferða-
manna sinna. Það var bæði upplýs-
andi og gefandi að hlýða á Guðmund
ræða um stjórnmál. Hann fylgdist
alla tíð vel með fréttum og var alltaf
vel með á nótunum þrátt fyrir háan
aldur.
Guðmundur tók þátt í flokksstarfi
og hin seinni árin þótti honum mjög
gaman að fara á þorrablót fram-
sóknarmanna sem haldin voru í
Kópavogi. Á þau blót kom Guð-
mundur í fylgd Þóru Karlsdóttur,
hjúkrunarforstjóra Holtsbúðar,
dvalarheimilis aldraðra í Garðabæ,
en milli þeirra Guðmundar var góð
vinátta.
Í janúarlok, nú fyrr á árinu, héld-
um við Guðmundur huggulegt
einkaþorrablót í aðstöðu hans í
Holtsbúð. Lék Guðmundur þar á als
oddi, enda matur góður og ekki
skemmdi sérríið stemninguna sem
hann bauð okkur upp á í seinni hluta
veislunnar. Í raun og veru voru sam-
skiptin við Guðmund ein samfelld
veisla svo mjög gaf hann og miðlaði
öðrum af reynslu sinni, þekkingu og
góðvild.
Við þökkum innilega allar
skemmtilegar samverustundir með
Guðmundi sem við nutum til hins
ýtrasta. Við vottum fjölskyldu hans
okkar dýpstu samúð. Í guðs friði,
Siv Friðleifsdóttir,
Sigrún Aspelund.
Þegar ég leit þá frétt að sá mæti
maður Guðmundur Daðason hefði
nú lokið langri lífsgöngu sinni hér á
jörð hvarflaði hugur minn til æsku-
áranna á Skógarströnd.
Í bókinni Byggðir Snæfellsness
getum við lesið eftir Guðmund lýs-
ingu á sveitinni sinni kæru Skógar-
strönd þar sem hann skrifar grein-
argóða frásögn af staðháttum og
mannlífi sveitarinnar. Hug sinn til
sveitarinnar gefur hann til kynna í
upphafsorðum sínum:
Gleði þýða elur önd
ó þú blíða Skógarströnd.
Þín er prýði að líta lönd,
lán og blíða mettar hönd.
(Jónas Gíslason.)
Það var alltaf ánægjulegt að koma
að Ósi á heimili þeirra hjóna Guð-
mundar og Sigurlaugar konu hans
og alltaf glatt á hjalla þar. Börn
þeirra hjóna eru á sama aldri og við
systkinin frá Dröngum og því kær-
komið að hittast. Mér er heimilið á
Ósi afar kært og minnisstætt því ég
bjó þar um tíma sem barn. Farskóli
var í sveitinni þá og kennt á bæjum
til skiptis og þar á meðal á Ósi. Það
fór ekki fram hjá neinum sem dvald-
ist á Ósi um lengri eða skemmri tíma
að þar bjuggu sæmdarhjón sem
höfðu góða innsýn í hvað sem bar á
góma og voru vel lesin. Hlýja og
gleði var þar í fyrirrúmi og okkur
krökkunum leið þar vel. Mér er það
minnisstætt hversu fagra rithönd
Guðmundur hafði og hann var feng-
inn til þess að gefa börnum forskrift
til kennslu í skrift. Frásagnargleði
hans var líka mikil og kom það vel
fram hjá honum við okkur sem yngri
vorum. Hann var óþreytandi að
spjalla við okkur og fræða. Þennan
eiginleika átti hann allan sinn langa
feril og má þar til dæmis nefna að
hann spilaði og tefldi við unga og
aldna og tók meðal annars þátt í
skákmótum og tefldi við börn fram á
hundrað ára aldur. Guðmundur var
glæsilegur maður, hár og beinvaxinn
og alltaf glaðlegur með glettnisblik í
augum, skrafhreifinn og viðræðu-
góður.
Barnahópurinn á Ósi óx úr grasi
og hélt út í lífið með gott veganesti
úr föðurhúsum þar sem hlýja og
kærleikur foreldranna var það dýr-
mætasta. Leið Guðmundar og Sig-
urlaugar lá til höfuðstaðarins eins og
margra annarra. Hugur þeirra og
hjarta var þó alltaf bundið við Ós á
Skógarströnd og þangað fóru þau á
sumrin á meðan heilsa þeirra leyfði.
Ég ætla ekki að rekja æviferil
Guðmundar hér en langar að minn-
ast á hundrað ára afmælið hans sem
haldið var með glæsibrag og fjölda
fólks. Þar stóð Guðmundur í dyrum
og tók á móti gestum sínum og gekk
um á milli manna, beinvaxinn og
glæsilegur að vanda. Þar hélt hann
minnisstæða og hugljúfa ræðu þar
sem hann sagði frá því þegar hann
var fermdur og hét að hafa Guð sem
leiðtoga lífs síns og vitnaði okkur að
svo hafi verið alla daga síðan. Það
var ógleymanlegt að hlýða á þessa
ræðu. Ég læt hér fylgja þær línur
sem komu í huga minn eftir þá
stund.
Ungur stóð hann við altari Guðs
og hét að hafa Guð sem leiðtoga lífs síns.
Orð Drottins hljómuðu í huga hans.
Og sjá; ég mun vera með yður
alla ævidaga allt til enda veraldar.
Hundrað ára stóð hann styrkur
og vitnaði Guði til dýrðar:
Og sjá; hann hefur verið með mér
alla mína ævidaga.
Með þökk fyrir þær stundir sem
við áttum með þeim mæta manni
Guðmundi Daðasyni frá Ósi. Inni-
legar samúðarkveðjur til barna hans
og fjölskyldna þeirra frá Valborgu
Emilsdóttur og fjölskyldu hennar.
Emilía Guðmundsdóttir
frá Dröngum.
Við kölluðum Guðmund Daðason
alltaf frænda þó að hann væri ekki
skyldur okkur heldur tengdur. Hann
var giftur móðursystur okkar,
Laugu, og hann var eins og óhagg-
anlegur, staðfastur hluti tilveru okk-
ar.
Við vorum öll í sveit hjá Guð-
mundi og Sigurlaugu, móðursystur
okkar, og minnumst þess hvað var
gaman að koma af mölinni að Ósi á
Skógarströnd, fallegu heimasveit-
inni hennar mömmu. Þar var fallegt
að sjá út á fjörðinn og eyjarnar, allt-
af eitthvað að gerast og gaman að
vera í hópi góðra frændsystkina og
vina. Hjónin á Ósi voru þessum að-
komugemlingum afar væn. Í endur-
minningunni var alltaf sól og logn
þessi sumur við Breiðafjörðinn.
Fyrstu minningarnar um frænda
voru þegar hann stóð við sláttinn
með orf og ljá, hávaxinn, grann-
holda, seigur. Hann var eins og
frummynd íslenska bóndans enda
stóðu rætur hans djúpt í nítjándu
öldinni. Guðmundur var hin mikla
fyrirmynd Atla sem bauð í Ósinn,
átta ára gamall og Guðmundur tók
frekar vel í að selja honum jörðina
en minnti á að þau Lauga og börnin
þyrftu einhvers staðar að vera. Þá
vildi Atli kaupa Narfeyrina og leyfa
Guðmundi afnot af túnunum þar
sem kýrnar á Ósi voru oft að flækj-
ast í óleyfi. Þetta fannst frænda
þjóðráð og rifjaði oft upp seinna
þessa útrás sumardrengsins og
þakkaði metnaðinn fyrir sína hönd í
búskapnum. Það þurfti hins vegar
ekki að hafa vit fyrir Guðmundi,
hann var farsæll bæði í sínum bú-
skap og sínu lífi alla tíð.
Guðmundur Daðason hafði upplif-
að miklar breytingar um sína daga
og horfði á þær hýr og kátur, stund-
um svolítið hissa þó. Hann lá í fyrsta
sinn á sjúkrahúsi 95 ára. Á sinni
löngu ævi fannst okkur hann breyt-
ast ótrúlega lítið í útliti, hann var
einhvern veginn alltaf eins. Frænd-
fólk okkar á Ósi hefur orðið okkur
samferða í gegnum lífið og verið
okkur kært.
Með Guðmundi Daðasyni er geng-
inn síðasti fulltrúi eldri kynslóðar-
innar.
Nú höldum við hin áfram og
geymum góðu minningarnar í hjört-
um okkar.
Við sendum öllum aðstandendum
Guðmundar innilegar samúðar-
kveðjur.
Jón Atli Kristjánsson,
Snæbjörn Kristjánsson,
Dagný Kristjánsdóttir.
GUÐMUNDUR
DAÐASON