Morgunblaðið - 21.05.2006, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 21. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
kostaði tvö mörk að taka þátt og það
var venjulega spilað á fjórum borðum.
Þetta var sæmandi fyrir hana að
gera. Svo var hún með ekta bauna-
kaffi, ekki gervikaffi, litlar smurðar
snittusneiðar með laxapaté og eina
köku með kremi. Þetta var svo ná-
kvæmlega rétt, fólkið var ekki glor-
hungrað en það vildi auðvitað fá veit-
ingar.
Tvisvar spilaði ég hjá henni í þess-
um partíum þegar vantaði makker og
hún bauðst til að borga tapið – sem
var nú sem betur fer ekki mikið. Við
Lárus höfðum spilað brids, hann var
alltaf í spilapartíi.
Ég fékk herbergi hjá þessari konu
sem skiptinemi, mamma tók þýska
stúlku í staðinn fyrir mig sem gekk
hér í háskólann og varð góður vinur
okkar. Svona var hún mamma ráða-
góð. Hún var líka vandvirk og góð-
hjörtuð, hún trúði aldrei neinu illu um
annað fólk og vildi ekki að við syst-
urnar segðum neitt nema það sem
gott var um fólk. Hún lenti í óvæginni
samkeppni á kreppuárunum, sem hún
mætti með góðmennsku sinni.“
Grettisgötusvítan
Vegna stríðsins gat Jórunn ekki
lokið náminu í Berlín að fullu.
„Kunningi minn sendi mér hins
vegar krítíkina um Mozarttónleikana
mína, hún var góð,“ segir Jórunn.
Þegar heim kom fór hún að kenna
söng við Kvennaskólann.
„Ég var með 90 nemendur í hverj-
um tíma, ég setti út lög fyrir þær og
svo var sungið. Þetta var erfitt, ég var
litlu eldri en nemendurnir, Ingibjörg
Bjarnason skólastýra var mér góð og
gaf mér oft kaffi eftir tímana. Einn
nemenda minna var stúlka kölluð
Ging Ging, systir hennar var kölluð
Gunn Gunn, þær sungu saman hjá
mér í útvarpsþætti þegar ég var með
Drífu systur minni með tónlistartíma
fyrir börn. Ging Ging býr í Svíþjóð og
er ennþá að syngja eftir því sem ég
best veit. Hún hafði sæta rödd þessi
stelpa. Einu sinni vantaði okkur Drífu
dreng til að syngja í útvarpið, Hildur
Kalman fann handa okkur Bernharð
Guðmundsson, hann heilsaði mér fyr-
ir nokkru í Skálholti og þakkaði mér
fyrir síðast, þá var hann rektor þar.“
Nokkru eftir heimkomuna fóru þau
Jórunn og Lárus að búa. „Við giftum
okkur 7. júlí 1940 og fórum eftir það
beint í sumarbústað á Þingvöllum
sem tengdaforeldrar mínir áttu. Lár-
us fékk svo vinnu hjá Daníel Ólafssyni
sem var með heildverslun, við keypt-
um hæð í húsi á Grettisgötunni og
eignuðumst soninn Lárus. Ég man
eftir því að þegar ég var með hann á
öðru ári heima í grind í stofunni og ég
var við píanóið þá datt mér í hug að
skrifa lag sem ég kallaði Grettis-
götusvítuna.
Þetta var í þá daga þegar komið var
með mjólkina heim til fólks, maður
heyrði hringla í brúsunum á morgn-
ana, og kjagið í hestunum sem drógu
mjókurvagninn. Þetta var upphafs-
lagið, næst var svo lagt út af rifrildi
kerlinganna sem komnar voru út á
tröppur. Þriðji kaflinn var fjörugur
dans og sá fjórði hringdans göturyks-
ins. Þetta verk hefur alltaf verið í fel-
um, það er ekki nógu gott en það
mætti kannski gera svona svítu fyrir
píanónemendur.
Veikindi og Bandaríkjadvöl
Þetta var snemma á hitaveituárun-
um, ég þorði varla niður til að setja á
hita því það voru rottur í kjallaranum.
Ég sendi því vanalega einhvern ann-
an til að skrúfa frá.
En svo breyttist allt. Lárus mað-
urinn minn bráðveiktist og lá á
sjúkrahúsi í mánuð. Það vildi honum
til happs að hér var þá her í landi sem
hafði yfir að ráða færum sérfræðing-
um í læknastétt. Þeir greindu hann
með krabbamein á bak við miltað og
vissu að á sjúkrahúsi í Baltimore væri
hægt að geisla hann með nýjum og
fullkomnum tækjum. Hann var því
sendur vestur um haf á kviktrjám í
herflugvél í frosti háloftanna. Hann
fór svo í þessa meðferð og náði bata.
Þetta tók nokkra mánuði, á meðan
var ég hér með son okkar á öðru ári.
Svo sendi Lárus mér skeyti, það var
ekki hægt að senda bréf þá, það voru
engar samgöngur. Í skeytinu stóð:
„Jórunn, komdu strax!“
Þá var búið að selja húsið á Grett-
isgötu, ég kom barninu fyrir hjá
ömmu sinni og fór með Brúarfossi til
Lárusar, þetta var árið 1943. Við vor-
um 28 daga á leiðinni og allt fullt af
kafbátum í sjónum í kringum okkur.
Við spiluðum brids allar nætur á
myrkvuðu skipinu, bara með týru á
hverju borði. Við höfðum það mjög
skemmtilegt nema hvað maturinn var
allur orðinn ónýtur, brauðið var holað
að innan og við borðuðum skorpurn-
ar.
Áður en ég kom hafði Lárus hitt
Rögnvald Sigurjónsson í sendiráðinu
og hann hafði stungið upp á að ég
reyndi að komast inn í Juilliard-tón-
listarháskólann. Þetta sagði Lárus
mér þegar ég kom, mér brá þegar ég
sá hvað hann var orðinn horaður af
veikindunum. Ég tók inntökupróf í
Juilliard og small inn í efsta bekk, það
var fúga, – enn kom mér tónheyrnin
að miklum notum. Ég samdi í Juilli-
ard svítu í gömlum stíl í átta köflum,
ég spilaði bara fjóra þeirra á próftón-
leikum í skólanum.
Í Bandaríkjunum lifðum við á pen-
ingunum sem við fengum fyrir íbúð-
ina á Grettisgötunni.
Ég tók allt sem ég gat í skólanum,
líka sumarnámskeiðin, en þá var
barnið komið út til okkar. Ég hafði
grátið mig í svefn hvert kvöld í
nokkra mánuði þegar Lárus sagði:
„Nú er ekki annað að gera, ég fer
heim og sæki strákinn!“ og hann fékk
far með togara og sótti barnið.
Jón fósturfaðir minn hafði skrifað
mér á þessu tímabili um framfarir
barnsins. Hann hafði ekki áður verið
með lítið barn og þessi samvera hans
með Lárusi litla skipti hann miklu
máli. Hann gætti hans síðari hluta
dags þessa mánuði.
Í einu bréfinu segir hann frá þegar
drengurinn labbaði að skápnum og
tók í doppóttan kjól sem ég átti og
sagði: „Kjóli mamma.“ Ég grét há-
stöfum þegar ég las þetta.
Allt var þetta mikil lífsreynsla en
það bjargaði öllu hve Lárus var klár,
léttlyndur og skemmtilegur maður.
Hann setti meira að segja upp verslun
vestra ásamt fleirum. Þá voru frakt-
skip farin að ganga. Lárus var ekki
hræddur við neitt nema kóngulær.
Seinni veturinn sem við vorum í
Frá upptöku á tónlist Jórunnar við myndina Síðasti bærinn í dalnum. Jórunn
situr með hönd undir kinn fyrir miðri mynd.
Mynd Öddu Sigurjónsdóttur af Jór-
unni Viðar, hún var við ljósmyndanám
í New York en Jórunn í tónlistarnámi.
’Ég samdi heilmikla tónsmíð um rok ogmús sem drukknaði í sjórokinu í höfninni.
Ég var þá krakki og spilaði þetta á píanóið
hennar mömmu.‘
Félagar í Vildarþjónustu Sparisjóðsins fá ferðatilboð hjá Úrval-Útsýn og Plúsferðum, 50% afslátt af flugi
innanlands, ferðalán og bílaleigu á betri kjörum. Í Sparisjóðnum færðu einnig gjaldeyri fyrir fríið. Það er engin
tilviljun að viðskiptavinir Sparisjóðsins eru þeir ánægðustu í bankakerfinu síðastliðin 7 ár.
Þú í útrás
F
í
t
o
n
/
S
Í
A