Morgunblaðið - 21.05.2006, Blaðsíða 30

Hugmyndir eru til allsfyrstar. Ekki er heldurneinn hörgull á hug-myndum; og sízt af ölluupp á síðkastið í að-
draganda kosninga til sveitar- og
bæjarstjórna. Leiðinlegt finnst mér
að þurfa að vera neikvæður, en ein-
staka sinnum verður ekki hjá því
komizt. Minna má þó á eina gleðilega
tilbreytingu í kosningaumræðum um
Reykjavík; semsé þá að framtíð borg-
arinnar virtist nú ekki í einu og öllu
bundin við það hvað gera mætti við
Geldinganes, sem er eins og flestir
vita í næsta nágrenni Gufuness. Í
þetta sinn hafa hugmyndir snúizt um
annað og meir; til að mynda Reykja-
víkurflugvöll, annaðhvort á sama
stað í Vatnsmýrinni og undanfarna
áratugi, eða annars staðar. Í öðru lagi
hafa þær snúizt um aðkomu Sunda-
brautar til Reykjavíkur og tengingar
við samgöngukerfið þar. Og þá byrj-
ar ballið; ekki er einleikið hvað hug-
myndirnar virðast vondar, má segja
að í þetta sinn hafi verið óvenjulega
mikið framboð vondra hugmynda.
Nokkrar hugmyndanna snúast um
heimreiðina að höfuðbólinu. Fyrr á
tímum var lagt mikið upp úr vel hlað-
inni heimreið. Ég var búinn að sjá
fyrir mér að heimreiðin yrði á mynd-
arlegri brú sem hefði mátt gera að
eins konar borgarhliði. En glæsilegar
lausnir í nafni fegurðarinnar eru ekki
í náðinni þessa dagana.
Nú hafa menn nýlega séð ljósið og
það er frekar drungalegt, því þeir sjá
heimreiðina að höfuðbólinu fyrir sér
neðanjarðar. Þeir vilja láta grafa eins
konar músarholu hjá Gufunesi og út
úr henni komast vegfarendur ekki
fyrr en suður í Laugarnesi. Í mús-
arholunni verður að sjálfsögðu alltaf
myrkur eins og í Hvalfjarðargöngun-
um og þeir sem ætla að fara áfram á
Suðurlandsveginn eða Reykjanes-
brautina eða í öll austustu hverfi
borgarinnar, eru þá komnir langt úr
leið.
Hver gætir hagsmuna
fegurðarinnar?
Sjónarmið fegurðarinnar hafa ekki
átt sér neina málsvara þegar þessi
hugmynd var reifuð. Ekki hef ég séð
málið reifað út frá fagurfræðilegu
sjónarmiði, líkt og það þurfi ekki að
koma til álita. Það var þó látið koma
til álita þegar nýleg teikning af tón-
listarhúsi og fleiri byggingum á
gamla hafnarbakkanum var valin.
Þar á að byggja dýrt hús, en veglegt,
og það mun setja svip á borgina.
Þannig verða menn að hugsa sem
stýra höfuðborg, einnig í samgöngu-
mannvirkjum.
Víða um heim eru háreistar brýr
það sem fyrst fangar augað. Er lík-
legt að íbúar San Francisco tækju því
með fögnuði ef lagt yrði til að rífa
Golden Gate-brúna og leggja göng í
staðinn? Við verðum áreiðanlega að
sætta okkur við eitthvað sem fremur
ber keim af meðalmennsku, en getur
samt verið þokkaleg lausn og gerði
aðkomuna að borginni skárri en að
paufast upp úr göngum með ofbirtu í
augum. Vitanlega er hrífandi sjón að
koma ofan af Álfsnesinu og sjá yfir
Sundin, eyjarnar og borgina. En í
stað þess að geta notið fegurðarinnar
er vegfarendum boðið upp á að stinga
höfðinu í sandinn, í bókstaflegri
merkingu, norður við Gufunes og aka
síðasta spölinn í umferðar-músar-
holu. Ef fjallshryggur væri á þessu
svæði væri hins vegar sjálfsögð lausn
að bora göng.
Varðandi framtíð Reykjavíkur-
flugvallar skiptast menn aðallega í
tvær fylkingar; einn borgarstjórnar-
flokkur hélt þó tryggð við völlinn í
Vatnsmýrinni. Þrítug eða fertug hug-
mynd Trausta Valssonar skipulags-
fræðings þótti í upphafi of djörf til
þess að ræða hana í alvöru. Nú er
þetta framkvæmanlegt ef menn vilja
verja til þess 22 milljörðum, en
spyrja má: Hvar á að taka þessa
milljarða. Þar að auki hefur ekki fen-
gizt svar við því hvort dæmið gengur
upp flugtæknilega. Af öðrum hug-
myndum finnst mér álitlegust sú sem
Arngrímur Jóhannsson flugstjóri, og
ef til vill fleiri, hafa sett fram um flug-
braut við strönd Skerjafjarðar. Hún
yrði látin mynda L, og ættu þá að
nást 70% af núverandi flugvallar-
svæði til annarra nota.
Líklega tekst ekki að tengja
Ég hef ekki lengur sannfæringu
fyrir því að okkur takizt að tengja
gamla miðbæinn í Kvosinni við
Vatnsmýrarsvæðið. Lengi hafði ég
alið með mér þann draum að Vatns-
mýrin gæti orðið glæsilegur hluti
miðbæjarins í Kvosinni, en sá draum-
ur er líklega óraunhæfur. Forsenda
þess að slík samtenging tækist er sú
að hægt væri að sameina Kvosina,
allt frá nýja tónlistarhúsinu og suður
að Norræna húsinu, með glæsilegri
breiðgötu – búlivarði – Það verður
bersýnilega aldrei hægt og nú er þeg-
ar búið að skadda Vatnsmýrina og
gera ráð fyrir gríðarlegu spítala-fer-
líki. Af mörgum afleitlega vondum
hugmyndum er þessu líklega sú al-
versta. Sagt er að um 80% lækna- og
hjúkrunarliðs á Landspítalanum séu
mótfallin þessari lausn, sem er líkust
því að álveri hefði verið plantað út, nú
í Vatnsmýrina. Hér er stílað upp á fá-
ránlegar vegalengdir milli húsa og
ganga sem reiknast líklega í kíló-
metrum, en læknar með starfs-
reynslu frá útlöndum telja þó að
nokkurra hæða spítalar með stórum
og skilvirkum lyftum séu betri lausn.
Hlægileg er hugmyndin um „þekk-
SJÓNARHÓLAR OG SJÓNARMIÐ VII
Úrval vondra hugmynda
Í Árbæjarsafni fer vel um þessi gömlu hús og þar er hlúð að þeim eins og með þarf. Segja má að þar ríki fegurðin ein þegar
sólin skín og það er ein alversta hugmynd sem heyrst hefur lengi að flytja safnið út í Viðey.
Ljósmyndir/Gísli Sigurðsson
Myndin er tekin á nýársdag 2006 á Öskjuhlíðinni. Þessir fjörlegu músíkantar, verk Þorbjargar Pálsdóttur, voru kátir að vanda og spáðu góðum vetri, sem reyndist heldur betur rétt.
Fagurfræðin virðist eiga sér
fáa málsvara þegar kemur
að hönnun vegamannvirkja
segir Gísli Sigurðsson, sem
telur þó fulla ástæðu til að
veita henni hærri sess.
30 SUNNUDAGUR 21. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ