Morgunblaðið - 09.06.2006, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 2006 11
FRÉTTIR
ÁKVÆÐI tóbaksvarnarlaga um
bann við hvers konar umfjöllun í fjöl-
miðlum um einstakar vörutegundir
til annars en að vara sérstaklega við
skaðsemi þeirra, gengur of langt inn
á svið tjáningarfrelsis stjórnarskrár-
innar, að mati Bjargar Thorarensen,
prófessors í stjórnskipunarrétti við
Háskóla Íslands.
Hún segir að bannið sé algerlega
opið og ekki finnist sambærilegt
dæmi um bann í löggjöfinni nema
bann við útbreiðslu kynþáttafor-
dóma í 233. gr. a. í almennum hegn-
ingarlögum sem hvíli þó á mun
sterkari rökum.
Tekist á um tóbak
Nokkuð hefur verið tekist á um
lagaramma um tóbaksvarnir á þingi
og fyrir dómstólum að undanförnu.
Fyrr á þessu ári gengu í Hæstarétti
tveir dómar í málum sem tóbaksfyr-
irtæki og Sölvi Óskarsson, eigandi
tóbaksbúðarinnar Bjarkar, höfðuðu
gegn íslenska ríkinu þar sem deilt
var um bann við því að tóbak væri
sýnilegt í verslunum. Í stuttu máli
var niðurstaða þeirra mála sú að
bann við sýnileika hélt að mati
Hæstaréttar nema þegar um væri að
ræða sérverslanir með tóbak. Á
lokadögum Alþingis var nokkuð tek-
ist á um þessi mál. Á föstudaginn var
samþykkt frumvarp um bann við
reykingum á skemmtistöðum sem
tekur gildi 1. júní 2007 og þá flutti
Pétur Blöndal þingmaður tillögu
þess efnis að ákvæði tóbaksvarnar-
laga um bann við umfjöllun í fjöl-
miðlum til annars en að vara við
skaðsemi tóbaks yrði fellt brott. Sú
tillaga var felld með nokkuð afger-
andi hætti.
Ákvæðið er í 7. gr. laga um tóbaks-
varnir og kom í núverandi mynd inn í
lögin 2001. Samsvarandi ákvæði
hafði verið sett í lögin 1996 en orða-
lag þess var óljósara. Í eldra ákvæð-
inu sagði að umfjöllun í fjölmiðlum
um tóbak væri bönnuð ,,nema ljóst
sé að hún miði beinlínis að því að
koma á framfæri upplýsingum sem
draga úr skaðsemi tóbaksneyslu“.
Í stað þessa orðalags kom inn áð-
urgreint ákvæði sem er orðað á þá
leið að umfjöllun í fjölmiðlum um
tóbakstegundir ,,til annars en að
vara sérstaklega við skaðsemi
þeirra“ sé bönnuð.
Ritdeilur áður en bann tók gildi
Núgildandi ákvæði tók gildi 1.
ágúst 2001 og voru skemmtilegar
umræður um reykingar á síðum
Morgunblaðsins áður en bannið
gekk í gildi þar sem ýmsir nýttu sér
rétt sinn til að skiptast á skoðunum
um ágæti einstakra sígarettuteg-
unda áður en bannið tók gildi.
Jón Steinar Gunnlaugsson, þáver-
andi hæstaréttarlögmaður, reið á
vaðið og skrifaði grein þar sem hann
rifjaði upp að sem ungur maður hefði
hann reykt Camel og haft nokkra
nautn af. Hann hefði hins vegar hætt
síðar og skipt yfir í Winston sígar-
ettur en hætt að reykja 33 ára. „Ég
sé ekki ástæðu til að vara sérstak-
lega við þessum tóbakstegundum.
Til þess skortir mig þekkingu. Ég
hika hins vegar ekki við að ráðleggja
þeim, sem reykja ófilteraðan Camel,
að breyta í Winston light, því mér
finnst sjálfum að það sé til þess fallið
að draga úr hugsanlegri skaðsemi
reykinga, sé hún fyrir hendi, eins og
margir telja sannað,“ skrifaði Jón
Steinar.
Haraldur heitinn Blöndal svaraði
Jóni nokkrum dögum síðar og taldi
ráðleggingar Jóns Steinars alrangar
og að undarlegt væri að jafnskýrum
manni skjátlaðist um svo einfalt at-
riði. Taldi Haraldur filtersígarettur
vondar en hann hafði frekar reykt
venjulegan Camel en franskar Gau-
loises sígarettur til yndisauka.
Þriðji lögfræðingurinn, Óskar
Magnússon, lagði orð í belg í ritdeil-
unni og stakk upp á því að sett yrðu
lög á Jón Steinar sjálfan enda hefði
hann gjarnan kvatt sér hljóðs, oftast
til að verja rangan málstað sem ætti
sér lítið fylgi meðal þorra þjóðarinn-
ar. Nauðsynlegt væri að setja lög til
að reisa skorður við tjáningarfrelsi
þessa manns sem viðraði skoðanir
sem væru bersýnilega óheilbrigðar
og allt aðrar en meirihluti þjóðarinn-
ar og einkum þingmenn hefðu.
Ekki er vitað til þess að þessi skrif
hafi bakað höfundunum vandræði.
Ganga ákvæði tóbaksvarnarlaga of langt gagnvart tjáningarfrelsinu?
Telur bann við umfjöllun
í fjölmiðlum ganga of langt
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Morgunblaðið/Ásdís
Samkvæmt tóbaksvarnarlögum má ekki fjalla um einstakar vörutegundir
tóbaks í fjölmiðlum nema til að vara sérstaklega við skaðsemi þeirra.
TVEIR menn voru í héraðs-
dómi Reykjavíkur dæmdir til
þriggja mánaða skilorðsbund-
innar fangavistar og gert að
greiða sektir fyrir brot á lögum
um staðgreiðslu opinberra
gjalda.
Mönnunum var gefið að sök
að hafa, sem framkvæmdar-
stjóri og stjórnarmaður einka-
hlutafélags, brotið lög um stað-
greiðslu opinberra gjalda með
því að hafa ekki afhent skatt-
yfirvöldum skilagreinar vegna
greiðslna til launamanna og
ekki staðið Tollstjóranum í
Reykjavík skil á staðgreiðslu
opinberra gjalda.
Með aðgerðarleysi sínu var
talið að tvímenningarnir hefðu
af stórkostlegu hirðuleysi van-
rækt þær skyldur sem á þeim
hvíldu samkvæmt lögum um
staðgreiðslu opinberra gjalda.
Hvor um sig var dæmdur til
þriggja mánaða skilorðsbund-
innar fangavistar, öðrum var
gert að greiða 3,4 milljónir
króna og hinum 2,8 milljónir
króna að viðlagðri vararefs-
ingu.
Ingveldur Einarsdóttir hér-
aðsdómari kvað upp dóminn.
Björn Þorvaldsson flutti málið
af hálfu ákæruvaldsins, en Guð-
bjarni Eggertsson hdl. og Guð-
mundur Óli Björgvinsson hdl.
sáu um varnir tvímenninganna.
Skilorðs-
bundið
fangelsi
fyrir skatta-
lagabrot
Í ÁLYKTUN stjórnar Sambands
ungra framsóknarmanna, sem
samþykkt var í fyrrakvöld, er
Halldóri Ásgrímssyni, fráfarandi
formanni Framsóknarflokksins og
forsætisráðherra, þakkað „það
ómetanlega starf sem hann hefur
unnið fyrir íslenskt samfélag og
Framsóknarflokkinn á löngum
stjórnmálaferli sínum,“ eins og
segir í ályktuninni.
„Halldór hefur með einstakri
framsýni, ósérhlífni og vinnusemi
sinni sem þingmaður, ráðherra,
forsætisráðherra og framsóknar-
maður komið mörgum þeim fram-
faramálum til leiðar sem Íslend-
ingar eru nú að njóta í ríkum
mæli. Mun hans verða minnst sem
eins merkasta stjórnmálamanns
Íslandssögunnar,“ segir ennfrem-
ur í ályktun SUF.
Þakkar
Halldóri
ómetan-
legt starf
HÆSTIRÉTTUR hefur staðfest
úrskurð héraðsdóms Reykjavíkur
þess efnis að þrír menn sæti áfram-
haldandi gæsluvarðhaldi, allt til 14.
júlí nk., vegna rannsóknar á fíkni-
efnamáli sem upp kom þegar mikið
magn fíkniefna fannst í bifreið,
þann 3. apríl sl., sem flutt hafði ver-
ið til landsins. Hæstiréttur úrskurð-
aði ennfremur að fjórði maðurinn
sem viðriðinn er málið, skyldi jafn-
framt sæta gæsluvarðhaldi til sama
dags, en áður hafði héraðsdómur
hafnað kröfu lögreglustjórans í
Reykjavíku um framlengingu varð-
haldsins.
Gæsluvarð-
hald staðfest
♦♦♦